Mikroprzewodnik po historycznym polu bitwy w dorzeczu Rawki na platformie Google Earth

Proponowana ścieżka wiedzie poprzez historyczne pole bitwy nad Rawką i Bzurą. To pole bitwy jest ostatnim świadkiem wydarzeń, które rozegrały się od grudnia 1914 do lipca 1915 roku. Pod kilkoma względami walki stoczone w tym rejonie były wyjątkowe na tle innych walk na froncie wschodnim Wielkiej Wojny. W ich toku armia Cesarstwa Niemieckiego stosowała tyleż okrutne, co nowatorskie metody. Po raz pierwszy armia niemiecka użyła na tym obszarze tzw. nawały artyleryjskiej. “Ogień huraganowy” armia ta wykorzystała w czasie bitwy zimowej, której apogeum nastąpiło między 31 stycznia a 5 lutego 1915 roku. Wykorzystano, jak na ten czas, wyjątkową ilość dział: około 600. Również po raz pierwszy w historii armia niemiecka na masową skalę użyła w czasie tej bitwy broni chemicznej. Najpierw wykorzystała pociski gazowe z gazami łzawiącymi i drażniącymi (w styczniu). Następnie zastosowała ataki falowe do rozprzestrzenienia gazów trujących – chloru, nie wykluczone, że z domieszką fosgenu (w maju, czerwcu i lipcu).

Poniżej przedstawiamy opisy i lokalizacje miejsc naznaczonych śladami Wielkiej Wojny, w formie ułatwiającej zapoznanie się z nimi również w E-wymiarze. Są to elementy proponowanej przez nas ścieżki historyczno-edukacyjnej opisanej w rozdz. 20 w tym tomie. Zawarcie ich w projekcie mikroprzewodnika on-line na platformie Google Earth (por. tabela 1 i rycina 1-2) ma na celu uczynienie tych miejsc bardziej dostępnymi, w tym przybliżenie tych miejsc osobom potencjalnie nimi zainteresowanym również w przestrzeń wirtualnej.

I etap ścieżki obejmuje miejsca naznaczone wojną, znajdujące się na terenie gminy Bolimów, powiat skierniewicki, woj. łódzkie. Zwiedzanie z wykorzystaniem proponowanej ścieżki, in situ lub on-line można zacząć w dowolnym miejscu. Zasadne jest obejrzenie wszystkich proponowanych poniżej punktów, dają one bowiem relatywnie szeroki ogląd miejsc znaczących dla kultury, które przybliżają zwiedzającemu zarówno specyfikę procesu dziejowego jak i następstw procesów podepozycyjnych, istotnych dla aktualnego stanu zachowania i czytelności w terenie reliktów Wielkiej Wojny na tym terenie. Zwiedzanie proponujemy rozpocząć od wsi Joachimów Mogiły (N: 52o03’37.9, E: 20o12’42.4), poprzez wieś Wola  Szydłowiecka (N: 52o04’53.8, E: 20o14’51.9), po wieś Humin (N:52o05’57.3, E: 20o13’04.6).

W przestrzeni rzeczywistej, w każdej z tych miejscowości znajdują się tablice informacyjne Przydrożnych Lekcji Historii, pomocne w dowiedzeniu się, co jeszcze można zwiedzić w bliskiej okolicy. Warto też zwiedzić Bolimów, a tam między innymi Kościół Świętej Anny oraz lokalną Izbę Pamięci (tuż przy centralnym placu). Lokalizacja GPS wsi Bolimów to: N: 52o07’63.89, E: 20o16’36.11, identyfikator miejscowości Bolimów w systemie SIMC to 072506.

Trasa I:

Joachimów Mogiły: „Krater 227”, cmentarze wojenne i Leśny odcinek frontu

Wola Szydłowiecka: Cmentarze i mogiły wojenne

Humin: tzw. „Wzgórze 95”.


Przebieg ścieżki historyczno-edukacyjnej (I etap) na terenie gminy Bolimów, woj. łódzkie
(opracowanie J. Czarnecki).