BADANIA ARCHEOLOGICZNE PRZEPROWADZONE PRZEZ ZESPÓŁ APP ORAZ PODWYKONAWCÓW W BOLIMOWSKIEJ WSI oraz NA CMENTARZU WOJENNYM W JOACHIMOWIE MOGIŁACH i tzw. ZIEMI NICZYJEJ
Badania archeologiczne przeprowadzone w miejscowości Bolimowska Wieś
Zespół Naukowy powołany do realizacji projektu:
„Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)” (APP) brał udział w interwencyjnych badaniach wykopaliskowych, w tym ekshumacji szczątków odnalezionych w trakcie prac drogowych w Bolimowskiej Wsi.
Lokalizacja miejsca odnalezienia szczątków ludzkich
(oprac. graficzne G. Kiarszys), Copyright APP.
Jako że charakter odkrycia w pełni wpisywał się w problematykę badawczą projektu oraz miał istotne znacznie poznawcze i społeczne, zgodne z celami projektu, podjęta została decyzja o przeprowadzeniu przez Zespół Naukowy APP archeologicznych prac badawczych o charakterze interwencyjnym.
Cel badań
Głównym celem przeprowadzonych archeologicznych badań wykopaliskowych o charakterze interwencyjnym / ratunkowym/ przeinwestycyjnym były:
- ochrona przed zniszczeniem szczątków ludzkich,
- godne podjęcie i w perspektywie pochowanie szczątków ludzkich zinterpretowanych jako szczątki żołnierzy Armii Carskiej z czasów I wojny światowej,
- zadokumentowanie, inwentaryzacja i analiza substancji zabytkowej (zabytków ruchomych i nieruchomych) oraz
- rozpoznanie szerszego kontekstu odkrycia (sprawdzenie otoczenia jamy ze szczątkami pod wzgl. ew. występowania analogicznych obiektów lub innych zabytków ruchomych i/ lub nieruchomych.
Działania archeologiczne miały w pierwszej fazie charakter reaktywny. Za podjęciem działań i koniecznością interwencji archeologicznej przemawiał fakt, że w przypadku braku aktywności archeologów doszłoby w trakcie prowadzonych na tym terenie prac budowlanych z użyciem ciężkiego sprzętu budowlanego do znacznego zniszczenia obiektu, w którym znajdowały się szczątki ludzkie. Ponadto, w myśl założeń badawczych prowadzonego przez zespół APP projektu badawczego, celem prowadzonych prac stały się poza priorytetowymgodnym podniesieniem szczątków i zadokumentowaniem sytuacji in situ:
- dokładna analiza antropologiczna szczątków,
- analiza wypełniska jamy w której zdeponowane zostały szczątki,
- ustalenie tożsamości poległych, w tym przynależności żołnierzy, których szczątki zlokalizowano, do konkretnej armii lub pułku.
Ukłąd szczątków kostnych w Bolimowskiej Wsi. Rysunek: A. Falis, B. Klęczar,
oprac graficzne M Jakubczak (copyright APP).
Atrybucja zabytków ruchomych znalezionych w trakcie prowadzenia prac badawczych nie pozostawia wątpliwości, że są to szczątki 5 żołnierzy Armii Carskiej z czasów I Wojny Światowej. W wyniku analizy stratygraficznej obiektu stwierdzono jednoczasową depozycję wszystkich, których szczątki zlokalizowano w 2015 w Bolimowskiej Wsi, poległych prawdopodobnie w 1915 lub na przełomie 1914/ 1915 r. roku.
Post scriptum
W związku z tym, że jednym z celów, który przyświeca pracom Zespołu Naukowego APP jest przywrócenie pamięci o froncie wschodnim pierwszej wojny światowej nad Rawką i Bzurą oraz poszanowanie godności zmarłych w trakcie tej wojny wnioskowaliśmy dotychczas do stosownych władz i decydentów:
– by pochówek szczątków żołnierzy Armii Carskiej, podjętych w Bolimowskiej Wsi, został dokonany w sposób godny na Cmentarzu Wojennym, na którym już spoczywają Żołnierze Armii Carskiej i Cesarskiej z czasów I wojny światowej na Cmentarzu Wojennym w Bolimowskiej Wsi;
– by pochówek szczątków żołnierzy Armii Carskiej, nastąpił w sposób ceremonialny i w 5 rozdzielnych trumnach;
– poinformowanie Księdza Proboszcza o dacie ceremonii pochówku. Obecność 2 krzyżyków prawosławnych w kontekście znalezienia szczątków ludzkich jest w naszej opinii argumentem przemawiającym za tym, by nadać pogrzebowi charakter religijny;
– poinformowanie lokalnych stowarzyszeń, kół zainteresowań, mieszkańców o planowanej ceremonii pochówku;
– poinformowanie Ambasady Rosyjskiej o dacie ceremonii pochówku;
Wnioskowaliśmy przy tym, by pogrzeb odbył się w dzień wolny od pracy tj. w sobotę lub w niedzielę, tak, by mogły wziąć udział w ceremonii pochówku osoby indywidualne i podmioty zbiorowe tym zainteresowane m.in. Członkowie Zespołu Naukowego Archeologów APP , Członkowie Stowarzyszenia Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej, Osoby postrzegające udział w ceremonii pochówku Żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej jako istotny.
Opracowanie wpisu,
Anna Zalewska
***
BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA CMENTARZU WOJENNYM
W JOACHIMOWIE MOGIŁACH
Od 3 sierpnia 2015 trwają badania inwazyjne na terenie Cmentarza Wojennego w Joachimowie Mogiłach.
Przewidziane na ten rok do eksploracji inwazyjnej obiekty (zaznaczone pomarańczowymi strzałkami poniżej) zostały wytyczone na podstawie badań elektrooporowych (badania magnetyczne zawiodły – tzn ich przeprowadzenie w tym wypadku nie okazało się pomocne). Badane aktualnie obiekty znajdują się:
a/ tuż za Mauzoleum (archeolodzy pracują od poniedziałku do soboty) oraz
b/ na prawo od ścieżki (drogi leśnej) w centralnej części Cmentarza 
1 tydzień badań
2 tydzień badań
Po 9 dniach prac archeologicznych uczytelnione zostały wierzchnie warstwy obiektów, które są aktualnie rozpoznawane… prace w toku.
Bardzo dziękujemy Nadleśnictwu Radziwiłłów, Panu Leśniczemu z Joachimowa Mogił oraz Panom Myśliwym za wielką życzliwość oraz za możliwość korzystania z budynku Leśników i Myśliwych w trakcie badań. To bardzo pomocne.
Dziękujemy też Panu Wójtowi Gminy Bolimów oraz Panom Strażakom za wsparcie nas w trudnej sytuacji suszy, to dzięki nim studnia znów pozwala archeologom na działania w terenie na najwyższych obrotach.
KONTYNUACJA BADAŃ NA TZW. ZIEMI NICZYJEJ
Równolegle – niezmiennie kontynuowane są badania na tzw. Ziemi Niczyjej, gdzie z inicjatywy zaangażowanych w badania terenowe archeologów, tuż obok przebadanego kolejnego już ara – stanął drewniany Krzyż.
“Ziemia Niczyja” na terenie Puszczy Bolimowskiej to miejsce szczególne, archeolodzy lokalizują tam od zeszłego sezonu drobne fragmenty rozsianych szczątków Żołnierzy poległych w trakcie Wielkiej Wojny oraz towarzyszące im relikty walk
Dziękujemy za zainteresowanie prowadzonymi przez archeologów pracami,
Zainteresowanych bliższą lokalizacja miejsc które aktualnie badamy lub wolontariatem w trakcie prowadzonych badań archeologicznych proszę o kontakt
Anna Zalewska
azalew@op.pl