Aktualnie trwają prace polegające na opracowaniu naukowym destruktów stanowiących materialne pozostałości po użyciu broni i amunicji artyleryjskiej z okresu I wojny światowej na froncie wschodnim. Polegają one na analizie, interpretacji, wydzieleniu zbytków o szczególnej wartości naukowej i historycznej.

Jednocześnie trwają prace konserwacyjne wybranych zabytków metalowych, ze szczególnym uwzględnieniem pozostałości broni i amunicji artyleryjskiej. Na prace te spożytkowane zostaną wszystkie uzyskane na ten cel środki. Konserwacji towarzysz opis specyfiki, w tym stanu zachowania (na tle zbioru zabytków metalowych) wybranych zabytków;

Analiz i konserwacji wybranych zabytków metalowych będących materialnymi pozostałościami działań wojennych w latach 1914-1915, rejonie Bzury i Rawki podjął się Krzysztof Karasiewicz (Grot Pracownia Archeologiczno – Konserwatorska Krzysztof Karasiewicz).

“Wielka Wojna w latach 1914-1918 była nie tylko walką żołnierzy wielu narodowości, zmobilizowanych pod sztandary wielkich mocarstw, ale była również starciem ówczesnych doktryn taktyki, przemysłu zbrojeniowego, technologii i nowoczesnych projektów uzbrojenia. Co prawda już w okresie wojen napoleońskich na polu walki używano prostych granatów ręcznych w formie kuli z zapalnikiem lontowym, a ogień artylerii polowej rozstrzygał wyniki wielu bitew, jednak aż do schyłku XIX stulecia konstrukcja dział i amunicji ograniczała ich możliwości skutecznego rażenia. Przebieg amerykańskiej wojny secesyjnej (1861-1865) oraz doświadczenia konfliktu rosyjsko-tureckiego (1877-1878) wykazały, że tradycyjny ogień armatni nie był w stanie dosięgnąć przeciwnika ukrytego w okopach, dlatego też na przełomie wieków powstało wiele projektów haubicy polowej. Dążono w nich do połączenia mobilności danej lekkiej artylerii polowej i siły niszczącej pocisku ciężkich armat oraz możliwości prowadzenia ognia stromotorowego, dotąd przynależnego wyłącznie gładko lufowym moździerzom. W 1900 r. dokonał się zasadniczy przełom w rozwoju artylerii…” (za: Krzysztof Karasiewicz)

…by dowiedzieć się więcej zachęcamy do lektury publikacji ARCHEOLOGIA FRONTU WSCHODNIEGO JAKO WYZWANIE…, która wkrótce ukaże się drukiem.

Archeologia daje wgląd w aspekty wojny, które pozostawiły po sobie ślady materialne. Są to m.in. fragmenty metalowych przedmiotów, stanowiące pozostałości aprowizacji stron walczących w latach 1914-1915 w rejonie Rawki i Bzury.

Uwzględniając metalowe znaleziska archeologiczne zagadnienie to opisała mgr archeologii Angelika Bachanek:

“Podstawą zaopatrzenia zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny jest stabilna sytuacja na rynku rolnym, która zapewnia danemu państwu potrzebne zapasy produktów niezbędnych do funkcjonowania. Tymczasem wojna, która wybuchła w 1914 roku spowodowała ogromne trudności w sferze produkcji rolnej zwłaszcza w Europie Środkowej. Złożyło się na to kilka czynników, z których główne to pobór do wojska zdolnych do pracy mężczyzn uprzednio czynnie zaangażowanych w produkcję płodów rolnych, brak nawozów sztucznych i nasion oraz rekwizycje koni. (…) Problem z wyżywieniem żołnierzy narastał wraz ze zwiększaniem się liczebności wojsk, ograniczone możliwości transportowe powodowały, że żołnierze musieli korzystać z zasobów obszarów znajdujących się w pobliżu działań wojennych”.

…by dowiedzieć się więcej zachęcamy do lektury publikacji ARCHEOLOGIA FRONTU WSCHODNIEGO JAKO WYZWANIE…, która wkrótce ukaże się drukiem.

PYTANIE KONKURSOWE NR 2

DO KOGO NALEŻAŁ (TEORETYCZNIE) TAKI ZESTAW:

“Pieprz (0,75g) i sól (40g), masło lub słonina (20g), mąka do przypraw (20g), a także herbata (2g) i cukier (25g), to najlżejsze elementy racji dziennej w wojsku rosyjskim, na którą składały się także bardziej ‘zasadnicze’ artykuły spożywcze, jak: chleb żytni razowy (800g), suchary (700g), mięso (400g), oraz jarzyna twarda /suszona (120g) i świeża (250g)”?

NA ODPOWIEDZI na pytania CZEKAMY POD ADRESEM azalew@op.pl

najciekawsze i trafne jednocześnie odpowiedzi = nagroda książkowa 🙂

O szczegółach nt. żołnierskiej codzienności, z uwzględnieniem materialnych po niej pozostałości z metali będzie można przeczytać w r. Angeliki Bachanek (tekst bogato ilustrowany, w opracowaniu). Opracowanie jest elementem realizacji zadań z etapu 3 i 4.

Finalizujemy Etap 3 –realizacji projektu Archeologia Frontu Wschodniego tj. opracowywanie zabytków wg kategorii surowcowych i funkcjonalnych

Trwa proces konserwacji wybranych zabytków metalowych i ich opis (z uwzględnieniem wniosków z procesu konserwacji odnośnie specyfiki, w tym ze stanu zachowania przedmiotów metalowych z okresu 1914-1918 podniesionych w ramach procesu poznawczego do rangi archeologicznych metalowych zabytków wydzielonych i masowych.

Jednocześnie trwa realizacja zadania przewidzianych na Etap 4 – tj. opracowywanie treści publikacji naukowej w której zawrzemy wyniki naszych badań.

A tym czasem ukazały się kolejne artykuły w których staramy upubliczniać wiedzę nt. nieodległej przeszłości i jej styków i połączeń z Tu i Teraz

zob. m.in.:

A. Zalewska  (2020) The Use of Chemical Weapons on the Eastern Front of World War One (1915) and its Material And Discursive Remains, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 35(2020), 243-273.

A. Zalewska, D. Cyngot  (2020) Wpływ wojennych wydarzeń dziejowych (res gestae) i relacji o nich (historia rerum gestarum) na kondycję materialnych pozostałości po tych wydarzeniach. Studium przypadku na temat dziedzictwa konfliktów zbrojnych jako wyzwania poznawczego, społecznego, Folia Archaeologica Posnaniensis 25, 407-439.

W ramach Archeologii frontu Wschodniego praca wre … m.in. nad opracowaniem treści publikacji, w tym nad stanowiącym efekt  interpretacji i wydzielenia  zabytków skórzanych, będących materialnymi pozostałościami działań wojennych w latach 1914-1915, rejonie Bzury i Rawki (w tym uzasadnienie wydzielenia wybranych zabytków skórzanych ze zbioru skórzanych zabytków masowych.

Jeden z elementów wyposażenia, towarzyszących szczątkom poległych żołnierzy odnalezionym w okolicy wsi Joachimów Mogiły w Puszczy Bolimowskiej (APP-6-(W1)-Z073).

PYTANIE KONKURSOWE NR 1

Pozostałością czego jest ten przedmiot?

Z końcem listopada sfinalizowane zostało uszczegółowione opracowywanie w formie pisemnej znalezisk szklanych, w tym zabytków szklanych – jednej z surowcowych kategorii zabytków Archeologii Frontu Wschodniego.

Prace nad opracowaniem i interpretacją zabytków szklanych, będących materialnymi pozostałościami działań wojennych w latach 1914-1915, rejonie Bzury i Rawki, w tym nad uzasadnieniem wydzielenia wybranych zabytków szklanych ze zbioru znalezisk masowych przeprowadziła mgr Kamila Baturo z Muzeum Miasta Warszawy:

“Znaczna większość z 1265 znalezisk szklanych odnalezionych w ramach realizacji celów badawczych archeologii frontu wschodniego, w wyniku badań archeologicznych, zaliczona została do kategorii tak zwanego „szkła gospodarczego”, to jest: szkła zasobowego i opakowaniowego, szkła płaskiego (okiennego), czy szklanych fragmentów różnego typu wyposażenia. Bardzo nieliczne przedmioty zakwalifikować można do kategorii rzeczy osobistego użytku, takie jak pojedyncze sztuki szkła naczyniowego, czy kieszonkowe lusterka. Są to więc głównie przedmioty wytwarzane na masową skalę, pochodzące w dodatku z okresu chronologicznie niezbyt odległego od czasów współczesnych. Wydawałoby się wobec tego, że ich określenie i precyzyjne datowanie nie powinno sprawiać większych problemów. Paradoksalnie jednak – pomimo że szkło gospodarcze stanowi zwykle znaczną część materiału archeologicznego odkrywanego w trakcie prac wykopaliskowych, procentowo niekiedy zbliżoną do zbiorów ceramiki – w warunkach polskich stanowi ono najsłabiej jak dotąd opracowaną kategorię zabytków archeologicznych, co skazuje nas automatycznie na korzystanie głównie z obfitej – na szczęście – literatury obcej.” (za: K. Baturo).

Szczegóły na temat szkła i znalezisk szklanych zostaną opublikowane w pracy Archeologia Frontu Wschodniego jako wyzwanie… (w opracowaniu).

Czworoboczny szklany pojemnik z bezbarwnego szkła, z krótką cylindryczną szyjką i prostym, formowanym wylewem o wymiarach korpusu 3,0×1,8 cm. Na ściance korpusu odciśnięty napis „AПTEK[.]” wykonany cyrylicą i fragment rysunku przypominającego firmowe logo. Fragment odnaleziono w trakcie badań archeologicznych w Puszczy Bolimowskiej we wsi Joachimów Mogiły (foto Angelika Bachanek, AFW w opracowaniu).

Dnia 28 listopada 2020 odszedł na wieczny spoczynek, Pan Profesor Stanisław Tabaczyński.

Profesor  obchodził w tym roku piękny Jubileusz dziewięćdziesiątych Urodzin (ur. 1 kwietnia 1930 r.).

Trudno wymienić wszystkie osiągnięcia i zasługi Pana Profesora Stanisława Tabaczyńskiego. Był wybitnym polskim archeologiem, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. Miał ogromne osiągnięcia w obszarze archeologicznych badań terenowych oraz teoretycznych. Zwykł nazywać swą aktywność “teorio-praktyką”.

Wiele  inicjatyw naukowych Pana Profesora Stanisława Tabaczyńskiego dotyczyło teorii i antropologii kultury oraz metodologii badań archeologicznych. Był autorem licznych prac naukowych. Pan Profesor Stanisław Tabaczyński przekazał wiedzę nt. Metodologii wielu adeptom archeologii, również na UMCS.

Pan Profesor, mimo że przeszedł na emeryturę w roku 2000, niemal do końca  swych dni (do czasu pandemii) aktywnie uczestniczył w inicjatywach badawczych, skupiając grono naukowców archeologów, antropologów, przyrodników wokół wspólnych projektów m.in. Komisji Antropologii Pradziejów i Średniowiecza.

Profesor Tabaczyński był odważnym Myślicielem, m.in. Prekursorem poszerzania granic myślenia o archeologii w naszym kraju a także wyjątkowym, wielkim Człowiekiem.

Niech spoczywa w pokoju.

Pogrzeb Pana Profesora odbył się 9 grudnia 2020 na Cmentarzu Powązkowskim (Powązki Wojskowe). Stanisław Tabaczyński spoczą obok Małżonki Eleonory Tabaczyńskiej.

Oprac. treści wpisu: Anna Zalewska.

Fotografie: Hanna Kowalewska-Marszałek (IAE PAN) oraz Ewa Domańska (UAM).

Zainicjowany został kolejny etap realizacji celów projektu Archeologia Frontu Wschodniego polegający na opracowaniu naukowym stanowiącym efekt  wyboru, analiz, interpretacji i konserwacji zabytków metalowych, ze szczególnym uwzględnieniem pozostałości broni i amunicji artyleryjskiej oraz na opisie specyfiki tej grupy zabytków, w tym stanu ich zachowania (na tle zbioru zabytków metalowych) z okresu I wojny światowej z Centralnej Polski

W Bolimowie, w tzw. Starej Plebanii wciąż otwarta jest wystawa czasowa. Zapraszamy do jej zwiedzania.

Rozpoczęto prace nad opracowaniem i interpretacją zabytków skórzanych, będących materialnymi pozostałościami działań wojennych w latach 1914-1915, rejonie Bzury i Rawki, w tym nad uzasadnieniem wydzielenia wybranych zabytków skórzanych ze zbioru skórzanych zabytków masowych.

Dotychczas wydzielone zostały zabytki szklane, zabytki metalowe oraz zabytki skórzane są w trakcie dookreślania.

Po finalizacji prac gabinetowych z zabytkami szklanymi, przyszła kolej na zabytki skórzane. Cieszymy się na to kolejne wyzwanie.

 Tropem dziedzictwa archeologicznego Wielkiej Wojny w rejonie Rawki

Zapraszamy na warsztaty

pt.

Droga do (s)pokoju. Tropem dziedzictwa archeologicznego Wielkiej Wojny w rejonie Bzury i Rawki

Jest to element realizacji projektu pt.

Archeologia Frontu Wschodniego Wielkiej Wojny i dziedzictwo konfliktów zbrojnych jako wyzwanie poznawcze, społeczne i konserwatorskie

(AFW)

Źródło finansowania: Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1  ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
Program: Ochrona zabytków archeologicznych

Aktywności polegające na upublicznianiu wyników badań w ramach AFW idealnie wpisują się w tegoroczne obchody Europejskich Dni Dziedzictwa, które odbywają się każdego roku w II i III weekend września.

W  roku 2020 to 12-13 i 19-20 września.  Każda edycja EDD posiada swój temat przewodni zgodnie z którym przygotowywany jest program wydarzeń EDD. W 2020 roku Europejskie Dni Dziedzictwa odbędą się pod hasłem „Moja droga”.

Wgląd w proces archeologiczny nastąpi poprzez ukazanie tych wybranych materialnych śladów I wojny światowej na froncie wschodnim, które zostały podniesione do rangi zabytków archeologicznych. Prezentowane zabytki podzielono na dwa zbiory: będące materialną pozostałością po żołnierzach Armii Cesarstwa Niemieckiego oraz  po żołnierzach Armii Imperium Rosyjskiego, które walczyły o przyczółek bolimowski w latach 1914-1915.

(zob. szczegóły: https://www.archeomemory.pl/aktualn https://www.archeomemory.pl/aktualnosci/osci/

Od 13 sierpnia można oglądać zabytki z historycznego pola bitwy w rejonie Rawki, na wystawie organizowanej w ramach wydarzenia pt. “Bolimów na drodze ku niepodległości”. Elementem wystawy jest prezentacja zabytków archeologicznych zadokumentowanych w wyniku badań archeologicznych w Puszczy Bolimowskiej i w okolicy.

Znaczenie Europejskich Dni Dziedzictwa

„Kluczem do skutecznego zachowania dziedzictwa jest zaangażowanie w opiekę nad nim miejscowych społeczności, co z kolei wymaga dostarczenia im rzetelnych informacji na temat jego wartości. Dostrzeżenie wartości dziedzictwa – czy to w sensie społecznym, czy ekonomicznym – wiąże się przede wszystkim z koniecznością poznania historii danego miejsca, bez względu na to, jak trudna może to być opowieść. Mierzenie się z problemem zakłada w pierwszej kolejności jego zdefiniowanie, a zatem nie można mówić o rozwiązywaniu problemów z przeszłości bez mówienia o historii, oczywiście opierając się na rzetelnej analizie źródeł. Zabytki, ich dzieje, a nawet stan zachowania są takim właśnie źródłem“.

(Stanowisko NID, zob. szczegóły:

https://edd.nid.pl/o-edd/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1  ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

Opis projektu: https://www.archeomemory.pl/