W październiku 2015:

I. kontynuowane były archeologiczne sondażowe badania inwazyjne  na stanowiskach:

a/ Joachimów Mogiły – cel: delimitacja cmentarza wojennego

b/ Bratnia Mogiła  k. leśniczówki M. – cel: dowiedzenie cmentarnego charakteru miejsca

c-d/ Pierwsza linia niemiecka (komparatystyka: w polu i i w Puszczy Bolimiowskiej)  – cel: rozpoznanie obrazu życia w okopach

II. kontynuowane były kwerendy

m.in.:

w archiwum miasta Łowicz oraz

w Deutsche Historische Museum i bibliotekach berlińskich, gdzie przeprowadzona została kwerenda archiwalna obejmująca tytuły z roku 1915- 1916 ukazujące kierunek ideologizacji działań wojennych np. tytuły: „Schein Werfer. Bildbelaige zur Armeezeitung Schotz”; „Armeezeitung Scholtz” , „Der Beobachter”,„Berliner Illustrirte Zeitung” 1915-31 –  w szczególności ad. zagadnień odnoszących się do Frontu wschodniego;

Studia odnoszące się do kolekcji listów Hermanna Kränzleina i jego narzeczonej, potem żony Evy, który służył na sześciu różnych odcinkach frontu  zachodniego i jednym na froncie wschodnim (w tym zgłosił się do 2. Batalionu 36 pułku):

opracowanie A. Zalewska

ARCHEOLOGIA WIELKIEJ WOJNY IN STATU NASCENDI …

Dotychczas, w toku realizacji projektu, który decyzją Kierownik projektu dr Anny Zalewskiej jest na aktualnym etapie realizowany poprzez Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie:

– określony został stan wiedzy na temat działań wojennych, nad Rawką i Bzurą w okresie I wojny światowej. Dostrzegliśmy poważne luki zarówno w obszarze odnoszącej się do ww. zagadnień wiedzy historycznej jak i archeologicznej i antropologicznej.

– poszerzony został stan wiedzy na temat wydarzeń sprzed stu lat nad Rawką i Bzurą. Nieustannie trwa kwerenda źródłowa w archiwach polskich i zagranicznych (zad. 1 w toku).

– prowadzone są archeologiczne badania inwazyjne i nieinwazyjne. Po ponad roku realizacji projektu możemy stwierdzić, że w pełni zasadne okazało się zastosowanie wybranych przez nas metod nieinwazyjnych, których dynamiczny rozwój i udział w pogłębianiu wiedzy archeologicznej wciąż następuję w związku z rozwojem nauk ścisłych. Tego typu badania są ukierunkowane na takie rozpoznawanie materialnych pozostałości po przeszłości w trakcie i w wyniku którego, pozostałości te nie ulegają zniszczeniu. Metody nieinwazyjne, składające się na tzw. archeologię niedestrukcyjną, stanowią alternatywę dla badań wykopaliskowych w efekcie których zniszczeniu ulega to, co podane zostaje zbadaniu. Poprzez realizację projektu APP, odbywającą się w nurcie konserwacji zapobiegawczej i zgodnie z dyrektywami zawartymi m.in. w Międzynarodowej Karcie Ochrony i Zarządzania Dziedzictwem Archeologicznym przyjętej przez Międzynarodową Radę ds. Zabytków i Miejsc Zabytkowych (ICOMOS) – staramy się wykazać zasadność stosowania metod nieinwazyjnych zwłaszcza w odniesieniu do miejsc wrażliwych, które zawierają w sobie potencjał bolesnego dziedzictwa, przez co nacechowane są przekazem moralnym, który jako archeolodzy możemy wyeksponować i wzmocnić.

Dzięki analizom wyników skaningu laserowego powierzchni ziemi tj. stworzonego przez archeologów  Numerycznego Modelu Terenu, który jest poddawany ciągłym interpretacjom przez Członków Zespołu APP oraz w wyniku przeprowadzenia zleconych przez APP prac geofizycznych (magnetycznych i elektrooporowych) – stopniowo pogłębiamy wiedzę na temat przemian krajobrazu pobitewnego oraz dowodzimy zarówno istotności metod nieinwazyjnych w procesie gromadzenia zasobu danych na temat aktualnej kondycji badanego obszaru (w tym śladów intensywnej ingerencji w strukturę powierzchni ziemi przez tzw. detektorystów) jak i unikalności tego obszaru. Starając się do niezbędnego naszym zdaniem minimum ograniczyć ingerencję w ziemię, a więc destrukcyjne metody archeologiczne, dotychczas przeprowadziliśmy badania wykopaliskowe na ok. 25 arach. Przyniosły one bardzo istotne poznawczo rezultaty, które sukcesywnie poddajemy dyskusji oraz przedstawiamy na licznych konferencjach krajowych i zagranicznych.

Powody dla których podjęta została tematyka Archeologii Wielkiej Wojny i dla których po roku realizacji naszego projektu nie żałujemy tej decyzji jest założenie, że dzięki wzbogacenia stanu wiedzy o życiu i śmierci żołnierzy w okopach oraz dzięki ukazaniu materialnego wymiaru pozostałości po nich, możliwe stanie się stopniowe aktualizowanie wyobrażeń o specyfice, znaczeniach i następstwach działań zbrojnych, jakie miały miejsce na terenie dzisiejszej Polski i jakie dotknęły zarówno ludność cywilną jak i żołnierzy walczących ze sobą armii.

Specyfika badań oraz wyjątkowość materialnych korelatów Wielkiej Wojny, które do tej pory nie były poddawane w nauce polskiej kompleksowej refleksji, dostarczają materiału do – naszym zdaniem istotnej zarówno w sensie poznawczym i społecznym – refleksji,. Mamy nadzieję, że przyczynkiem do jej pogłębienia stanie się lektura monografii, której wydanie drukiem planujemy na w rok 2018 tj. w setną rocznicę zakończenia Wielkiej Wojny.

Na ww. publikację złożą się m.in wyniki badań z sezonu 2, którego apogeum przypadało  na sierpień 2015. Wówczas w terenie pracowały 3 podzespoły (w sumie ok 30 osób wraz z wolontariuszami i praktykantami) wykonując czynności prowadzące do realizacji celów projektu APP 3.

We wrześniu kontynuowane były badania nieinwazyjne (magnetyczne)

na stanowiskach w okolicy wsi: Joachimów Mogiły i Wola Szydłowiecka

oraz inwazyjne badania archeologiczne.

W   sumie, w sezonie 2015 (okres badań terenowych)  na 10 arach Zespół Naukowy przeprowadził wykopaliska

1/ na zachód od szosy Bolimów – Skierniewice, przy Trakcie Budnickim

2/ k. miejscowości Wólka Łasiecka,

3/  k. miejscowości Jasionna,

5/ k. miejscowości Kurabka.

Dokonano wstępnych podsumowań dotychczasowego przebiegu realizacji projektu oraz zaplanowano kolejne fazy  jesienną i wiosenną.

Przed nami badania z użyciem GPR oraz kontynuacja badań elektrooporowych.

Planujemy też wzorem ubiegłego roku II Sesję Sprawozdawczą, w której przedstawimy zainteresowanym wyniki dotychczasowych badań. WKRÓTCE SZCZEGÓŁY.

Punktem wyjścia w planowaniu sesji jest następująca diagnoza:

Upamiętnianie w miejscach pamięci jest aktem wynikającym z przekonania, podzielanego przez szeroko rozumianą wspólnotę, że przywoływany moment historyczny jest zarówno znaczący jak i nacechowany przekazem moralnym. Miejsca pamięci urzeczywistniają i materializują  ten przekaz – zdiagnozwoł Jay Winter, wybitny historyk specjalizujący się w problematyce I wojny światowej i analizujący wpływ tego konfliktu na dzieje świata. Co jednak dzieje się w sytuacji, gdy zmaterializowany w krajobarzie naznaczonym wojnami przekaz, który mógłby się okazać zarówno znaczący jak i nacechowany przekazem moralnym bezpowrotnie zanika – nie rozpoznany i nie zadokumentowany – w czasie, gdy przekonanie o znaczeniu przywoływanego momentu historycznego dopiero się krystalizuje?

Taki właśnie czas (2014-2018) jest kontekstem realizacji projektu pt. „Archeologiczne przywracanie pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego  w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014) (skrót: APP).

Miejscem realizacji projektu (obszarem badań) jest centralna Polska i dorzecze rzek Rawka i Bzura.

Celem badań realizowanych przez powołany do tego Zespoł Naukowy (składający się z 10 uczestników orazwspółpracowników), jest pobudzenie refleksji nad fazą inicjacji wojny totalnej i uprzemysłowionej oraz nad jej dalekosiężnymi następstwami.

W szczególności skupiamy się przywracaniu pamięci o wydarzeniach z okresu od grudnia 1914 do lipca 1915 r.  do ktorych doszło na froncie wschodnim pierwszej wojny światowej nad Rawką i Bzurą – poprzez pogłębianie wiedzy o nich oraz poprzez ich re-prezentację skierowaną zarówno do archeologów i historyków, jak i do szerokiego grona odbiorców – na którego akceptacji i zainteresowaniu zależy nam w sposób szczególny. Bliska nam jest bowiem koncepcja archeologii prospołecznej i partycypacyjnej.

Staramy się też na bieżąco poddawać dyskusji akademickiej wyniki naszych badań. Poniżej  kilka zdjęć z konferencji Archaeological Prospection, gdzie zaprezentowaliśmy zagadnienie udziału wyników badań archeologicznych w planowaniu Parku Kulturowego w Gminie Bolimów:

zainteresowanych planami na rok 2015 lub współpracą nad rozpoznawaniem i reprezentowaniem wiedzy na temat wojny totalnej, wojny chemicznej, działań zbrojnych 1914-1915 na froncie wschodnim, przeżyć ludności cywilnej w okresie wojny światowej w centralnej Polsce oraz problematyką tego co stanowi krajobraz powojenny po 100 latach w tym kwestiami funeralnymi i związanymi z obecnością szczątków ludzkich bezpośrednio  na byłych polach bitew oraz  w ich okolicy

Anna Zalewska

bardzo proszę o kontakt: azalew@op.pl

Badania archeologiczne przeprowadzone w miejscowości Bolimowska Wieś

  Zespół Naukowy powołany do realizacji projektu:

„Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą  Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)” (APP) brał udział w interwencyjnych badaniach wykopaliskowych, w tym ekshumacji szczątków odnalezionych w trakcie prac drogowych w Bolimowskiej Wsi.

Lokalizacja miejsca odnalezienia szczątków ludzkich

(oprac. graficzne G. Kiarszys), Copyright APP.

Jako że charakter odkrycia w pełni wpisywał się w problematykę badawczą projektu oraz miał istotne znacznie poznawcze i społeczne, zgodne z celami projektu, podjęta została decyzja o przeprowadzeniu przez Zespół Naukowy APP archeologicznych prac badawczych o charakterze interwencyjnym.

Cel badań

Głównym celem przeprowadzonych archeologicznych badań wykopaliskowych o charakterze interwencyjnym / ratunkowym/ przeinwestycyjnym były:

• ochrona przed zniszczeniem szczątków ludzkich,
• godne podjęcie i w perspektywie pochowanie szczątków ludzkich zinterpretowanych jako szczątki żołnierzy Armii Carskiej z czasów I wojny światowej,
• zadokumentowanie, inwentaryzacja i analiza substancji zabytkowej (zabytków ruchomych i nieruchomych) oraz
• rozpoznanie szerszego kontekstu odkrycia (sprawdzenie otoczenia jamy ze szczątkami pod wzgl. ew. występowania analogicznych obiektów lub innych zabytków ruchomych i/ lub nieruchomych.

Działania archeologiczne miały w pierwszej fazie charakter reaktywny. Za podjęciem działań i koniecznością interwencji archeologicznej przemawiał fakt, że w przypadku braku aktywności archeologów doszłoby w trakcie prowadzonych na tym terenie prac budowlanych z użyciem ciężkiego sprzętu budowlanego do znacznego zniszczenia obiektu, w którym znajdowały się szczątki ludzkie. Ponadto, w myśl założeń badawczych prowadzonego przez zespół APP projektu badawczego, celem prowadzonych prac stały się poza priorytetowymgodnym podniesieniem szczątków i zadokumentowaniem sytuacji in situ:

• dokładna analiza antropologiczna szczątków,
• analiza wypełniska jamy w której zdeponowane zostały szczątki,
• ustalenie tożsamości poległych, w tym przynależności żołnierzy, których szczątki zlokalizowano, do konkretnej armii lub pułku.

Ukłąd szczątków kostnych w Bolimowskiej Wsi. Rysunek: A. Falis, B. Klęczar,

oprac graficzne M Jakubczak (copyright APP).

***

BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA CMENTARZU WOJENNYM

W JOACHIMOWIE MOGIŁACH

Od 3 sierpnia 2015 trwają badania inwazyjne na terenie Cmentarza Wojennego w Joachimowie Mogiłach.

Przewidziane na ten rok do eksploracji inwazyjnej obiekty (zaznaczone pomarańczowymi strzałkami poniżej)  zostały wytyczone na podstawie badań elektrooporowych (badania magnetyczne zawiodły – tzn ich przeprowadzenie w tym wypadku nie okazało się pomocne).  Badane aktualnie obiekty znajdują się:

a/ tuż za Mauzoleum (archeolodzy pracują od poniedziałku do soboty) oraz

b/ na prawo od ścieżki (drogi leśnej) w centralnej części Cmentarza

 1 tydzień badań

 2 tydzień badań

Po 9 dniach prac archeologicznych uczytelnione zostały wierzchnie warstwy obiektów, które są aktualnie rozpoznawane… prace w toku.

Bardzo dziękujemy Nadleśnictwu Radziwiłłów, Panu Leśniczemu z Joachimowa Mogił oraz Panom Myśliwym za wielką życzliwość oraz za możliwość korzystania z budynku Leśników i Myśliwych w trakcie badań. To bardzo pomocne.

Dziękujemy też Panu Wójtowi Gminy Bolimów oraz Panom Strażakom za wsparcie nas w trudnej sytuacji suszy, to dzięki nim studnia znów pozwala archeologom na działania  w terenie  na najwyższych obrotach.

KONTYNUACJA BADAŃ NA TZW. ZIEMI NICZYJEJ

Równolegle – niezmiennie kontynuowane są badania na tzw. Ziemi Niczyjej, gdzie z inicjatywy zaangażowanych w badania terenowe archeologów, tuż obok przebadanego kolejnego już ara – stanął drewniany Krzyż.

“Ziemia Niczyja” na terenie Puszczy Bolimowskiej  to miejsce szczególne, archeolodzy lokalizują tam od zeszłego sezonu drobne fragmenty rozsianych szczątków Żołnierzy poległych w trakcie Wielkiej Wojny oraz towarzyszące im relikty walk

Dziękujemy za  zainteresowanie prowadzonymi przez archeologów pracami,

Zainteresowanych bliższą lokalizacja miejsc które aktualnie badamy lub wolontariatem w trakcie prowadzonych badań archeologicznych proszę o kontakt

Anna Zalewska

azalew@op.pl

DZIAŁANIA PROSPOŁECZNE:

17 Lipca 1915- 17 Lipca 2015

W SETNĄ ROCZNICĘ ZAKOŃCZENIA DZIAŁAŃ ZBROJNYCH NAD RAWKĄ I BZURĄ  ODBYŁ SIĘ  CYKL SPOTKAŃ

 od godz. 10:00  na Cmentarzu Wojennym a aktualnie również stanowisku archeologicznym w Joachimowie Mogiłach w trakcie BADAŃ NIEINWAZYJNYCH  (badania elektrooporowe) stanowiących element realizacji badań w ramach projektu „Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”.

***

ok godz 14:30 można było uczestniczyć w spotkaniu z archeologami w Puszczy Bolimowskiej- okolice tzw. Ziemi Niczyjej  w trakcie badań inwazyjnych (badania wykopaliskowe)

Tego samego dnia – 17 lipca – tylko sto lat wcześniej –  o godzinie 14.30, 5 kompania z 332 Pułku Piechoty z 83 DP przeszła Bzurę i wkroczyła do doszczętnie zniszczonego Sochaczewa. Miasto, które przez cały okres działań znajdowało się na linii rosyjskiej obrony, leżało w gruzach. Podobnie sytuacja wyglądała na całym froncie 9.Armii, przekraczającej Bzurę i Rawkę. Niemcy, po siedmiu miesiącach walki pozycyjnej, rozpoznawali do tej pory niezdobyte fortyfikacje, obozy wojskowe, stanowiska artylerii. Odkrywali, w lasach i niektórych wsiach pozostawionych maruderów rosyjskich – ci jednak po oddaniu kilku serii z karabinu maszynowego, uciekali w kierunku Warszawy.

Dzień później, 18 lipca elementy 49 RD, prowadząc ostrożne rozpoznanie, dotarły do linii Korytów – Żyrardów – Oryszew – dotychczasowego zaplecza rosyjskich pozycji (zob szczegóły w książce Stanisława Kalińskiego Bolimów 1915).

7 Lipca 1915- 7 Lipca 2015

SETNA ROCZNICA OSTATNIEGO UŻYCIA NAD RAWKĄ BRONI CHEMICZNEJ

17 lipca o godz. 17:00 rozpoczęło się spotkanie w ramach realizacji prospołecznego projektu realizowanego przez Fundacje Przydrożne Lekcje Historii pt. Archeologia Pojednania

Zainteresowani mogli obejrzeć dwa filmy:

1/ „Bolimów 1915” w reżyserii Tomasza Świątkowskiego (twórca filmu przygotowanego dla TVP  uczestniczył w spotkaniu i odpowiadał na zadane przez Uczestników pytania) 

2/ “Burried Memories” („Pogrzebane wspomnienia”) w reżyserii Erica Vander Borght, na zlecenie OPCW i MSZ 2015

film można obejrzeć online:

http://www.thefiresproject.com/

muzyka: Fryderyk Chopin i inni

zob szczegóły na:

https://archeopressja.wordpress.com/…/17-lipca-1915-setna-…/

DZIAŁANIA POZNAWCZE:

I. Badania nieinwazyjne

W lipcu nastąpiła  finalizacja badań elektrooporowych na Wojennym Cmentarzu w Joachimowie Mogiłach

II. Badania inwazyjne

kontynuowane były badania na tzw. Ziemi Niczyjej

 stanowisko archeologiczne przed eksploracją

 archeologia Wielkiej Wojny w działaniu

 namacalność dowodów dramatu wojny

 Copyright APP

Prosimy o niewykorzystywanie zdjęć demonstrowanych na tej stronie bez pisemnej zgody Kierownik projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie.

17 lipca 1915 – 17 lipca 2015

SETNA ROCZNICA ZAKOŃCZENIA DZIAŁAŃ ZBROJNYCH NAD RAWKĄ I BZURĄ!  ARCHEOLOGIA POJEDNANIA W DZIAŁANIU

 Cmentarz w Joachimowie Mogiłach. Copyright APP

ARCHEOLOGIA POJEDNANIA (1915-2015)

….przed nami spotkanie w setną rocznicę końca Wielkiej Wojny nad Rawką w Joachimowie Mogiłach (Gmina Bolimów) Woj. Łódzkie.

SETNA ROCZNICA ZAKOŃCZENIA DZIAŁAŃ ZBROJNYCH NAD RAWKĄ I BZURĄ! ARCHEOLOGIA POJEDNANIA W DZIAŁANIU.

Kiedy: 17 lipca 2015 (piątek) od godz. 10:00

Gdzie: Cmentarz Wojenny /stanowisko archeologiczne w Joachimowie Mogiłach w trakcie realizacji badań w ramach projektu „Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”.

Przejęty przez żywioł natury  niezwykłej Puszczy Bolimowskiej i zapomnienia – teren cmentarza na którym bardzo prawdopodobnie spoczywają żołnierze armii carskiej i cesarskiej, a wśród nich niestety Polacy wcieleni do obydwu tych armii został poddany wnikliwym badaniom w ramach projektu archeologicznego.

Treść tablicy Przydrożnych Lekcji Historii ustawiona obok Cmentarza w Joachimowie Mogiłach w 2014 roku (przed rozpoczęciem badań archeologicznych) przez Fundację Przydrożne Lekcje Historii.

W piątek 17 lipca 2015 r. będzie można z bliska przyjrzeć się temu, jak przywracana jest pamięć krajobrazu pamięci ludzkiej. Zainteresowani będą mogli zobaczyć jak w praktyce wyglądają archeologiczne badania geofizyczne oraz inwazyjne (możliwe będzie odwiedzenie stanowiska w Puszczy Bolimowskiej, na którym aktualnie trwają prace wykopaliskowe tzw. “Ziemia Niczyja”) oraz zapoznać się z planami ad. dalszych prac w tych miejscach w ramach projektu: ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O O WIELKIEJ WOJNIE.

Serdecznie zapraszamy od godz. 10:00  do Joachimowa Mogił

zob szczegóły nt. działań prospołecznych w ramach ARCHEOLOGII POJEDNANIA na:

https://archeopressja.wordpress.com/2015/07/15/17-lipca-1915-setna-rocznica-zakonczenia-dzialan-zbrojnych-nad-rawka-i-bzura-archeologia-pojednania-w-dzialaniu/

6/7 lipca 1915 – 6/7 lipca 2015:
SETNA ROCZNICA OSTATNIEGO !!! UŻYCIA BRONI CHEMICZNEJ NAD RAWKĄ I BZURĄ NA FRONCIE WSCHODNIM.

TO KNOW IS BETTER THAN DO NOT KNOW.

One of the worst trully happened – unfortunately, not only in the poetic Bolgako but also near the real Bolimow.

The Great War left bitter memories along with various material remains in the area of today’s Central Poland. All these traces constitute a particular Roadside History Lesson, which may offer a chance for us to better understand the People and the Things that surround us.

One of the key risks faced by the relics of the Great War is complex and disturbing phenomenon of the„black archeology” (the illegal search and destructive extraction from the ground mostly military objects, by unauthorized persons interested in their cognitive and aesthetic value and what is most common in monetizing them). CAN IT BE STOPPED?

We can not be sure about it. However we can be sure those relics can be documented, interpreted and re-presented without destroying them.

Implementing the project “Material Remains of the Life and Death in Trenches and the Condition of the Former Eastern Front’s “Gas-scape” in the Region of the Rawka and Bzura Rivers (1914-2014) enables to highlight archaeology’s potential for shaping, on the one hand, the in- depth knowledge pertaining to the recent past; and on the other, the modern archaeological sensitivity and awareness of the Polish people as well as the international community.
Simultaneously, results of the project will possibly support the more active preservation of the diminishing material remains of the dramatic events of the early 20th century, including the opportunity for a decent burial of all those whose remains still lie in the only seemingly nobody’s „no-man’s” land of the former Eastern Front…

szczegóły na:
https://www.academia.edu/13722719/7.07.1915_-_2015_THE_CENTENARY_of_the_LAST_GAS_ATTACK_ON_THE_RAWKA_AND_BZURA_Exhibition_ENGLISH_and_POLISH_for_OPCW_by_Zalewska_A._Kalinski_S._Czarnecki_J._Moskwa_P
oraz na:
for details see: https://www.academia.edu/13722719/7.07.1915_-_2015_THE_CENTENARY_of_the_LAST_GAS_ATTACK_ON_THE_RAWKA_AND_BZURA_Exhibition_ENGLISH_and_POLISH_for_OPCW_by_Zalewska_A._Kalinski_S._Czarnecki_J._Moskwa_P

 Zaproszenie

SERDECZNIE ZAPRASZAMY WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH HISTORIĄ WIELKIEJ WOJNY I MATERIALNYMI POZOSTAŁOŚCIAMI PO NIEJ NAD RAWKĄ

7 lipca 2015 (wtorek) 

godz. 17:00

100 ROCZNICA OSTATNIEGO !!!

ATAKU GAZOWEGO NAD RAWKĄ

W programie:

* Zarys historii ostatniego ataku gazowego nad Rawką w nocy z 6/7 lipca 1915

* Prezentacja bieżących wyników projektu naukowego pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie

** Konsultacje w zakresie usytuowania kolejnych 4 tablic Przydrożnych Lekcji Historii: Prezentacja planów FPLH  i dyskusja

*** Pokaz filmów oraz dyskusja o zasadności objęcia ochroną najbardziej naznaczonych Wielką Wojną terenowych form własnych na terenie Gminy Bolimów pt.:

1/ „BOLIMÓW 1915” (scenariusz i realizacja: Tomasz Świątkowski, na zlecenie TVP Historia, TVP SA 2014)

2/ „POGRZEBANE WSPOMNIENIA” (Burried Memories) (reżyseria: Eric Vander Borght, OPCW 2015)

miejsce: Gminny Ośrodek Kultury w Bolimowie.

Serdecznie zapraszam,

Anna Zalewska

Organizatorzy:

Fundacja Przydrożne Lekcje Historii oraz Gminny Ośrodek Kultury w Bolimowie

 Realizacja projektu APP w czerwcu 2015 roku:

DZIAŁANIA PROSPOŁECZNE:

22 czerwca 2015

Zespół Naukowy Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie miał przyjemność gościć grupę Naukowców (Historyków i Archeologa) oraz Studentów, ze Stanów Zjednoczonych.

Na zaproszenie dr Anny Zalewskiej, Goście odwiedzili  m.in.  teren byłego pola  bitwy nad Rawką,  stanowiska archeologiczne w trakcie prowadzonych na nich prac w ramach projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”, powstające Muzeum Historii Ziemi Bolimowskiej, Kościoły Farny i Kościół Św Anny w Bolimowie oraz ścieżkę edukacyjną Przydrożne Lekcje Historii opracowaną przez Fundację FPLH (tj. przydrożne lekcje:              a/ Bolimowskiej Wsi: Cmentarz Wojenny, b/  Krater minowy “nr 227”,  c/ relikty frontu pozycyjnego nad Rawką ziemianki niemieckie.

Przewodnikami byli: dr Anna Zalewska oraz mgr Bartłomiej Klęczar.

Na zdjęciach:  Goście z USA oraz Członkowie Zespołu Naukowego APP na Wojennym Cmentarzu w Bolimowskiej Wsi  i wizyta w Puszczy Bolimowskiej w trakcie zwiedzania miejsc naznaczonych Wielką Wojną wyniki dotychczasowych badań przybliżał mgr Bartłomiej Klęczar (Członek Zespołu Naukowego APP (po prawej stronie).

Goście ze Stanów Zjednoczonych byli pod wrażeniem stanu zachowania materialnych pozostałości po Wielkiej Wojnie na terenie Gminy Bolimów oraz sposobów ich upamiętniania.

Badacze i Studenci z USA zwiedzili też wystawę poświęconą Historii Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą (w tym Atakom Gazowym) w   powstającym Muzeum Ziemi Bolimowskiej, gdzie obejrzeli wystawę planszową w j. polskim i angielskim  – przygotowaną przez Członków Zespołu APP ( Annę Zalewską i Jacka Czarneckiego oraz Stanisława Kalińskiego) dla OPCW i czasowo prezentowaną w Muzeum oraz wystawkę ciekawych znalezisk z bieżących badań archeologicznych – przygotowaną przez Członka Zespołu APP  Bartłomieja Klęczara. Obydwie formy przekazu wzbudziły duże zainteresowanie Badaczy i Studentów oraz sprowokowały wiele pytań … i to uwielbiamy 🙂

Odwiedzili nas Wspaniali Studenci oraz Badacze/ Wykładowcy:

Profesor Ken Slepyan z Transylvania University Lexington, Kentucky jest historykiem autorem wielu prac na temat: History of the Soviet Union, Europe in the Nineteenth Century, Modern German History, The Holocaus, Gender in European History. Na język polski przetłumaczono Jego pracę PARTYZANCI STALINA (oryg.  STALIN’S GUERRILLAS: SOVIET PARTISANS IN WORLD WAR II) –  jedyna dotąd napisaną z taką dokładnością historia radzieckiej partyzantki**

Wydaje się, że połączenie przekazu

1/ miejsc samych w sobie oraz

2/ Przydrożnych Lekcji Historii (jedna z tablic przygotowanych przez Fundację Przydrożne Lekcje Historii – w tle) i

3/ wyników dotychczasowych badań projektu badawczego Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie

– ma wielki potencjał!

Na zdjęciu: w tyle Członkowie i współpracownicy Zespołu Naukowego APP (m.in. Michał Jakubczak nasz AS od GIS) a od lewej prof. Ken Slepyan (Transylvania University Lexington, Kentucky),  Dr Anna Zalewska pokazująca wizualizacje obszaru badań i wyniki badań APP, po prawej stronie prof. Karen Petrone (University of Kentucky History Department). Na pierwszy, planie Studenci z USA.

Zespół Naukowy APP

Dziękuję Członkom Zespołu Naukowego, tym razem zwłaszcza Bartłomiejowi Klęczarowi za to, że nasi Goście mogli wynieść tak wiele z tej jednodniowej wizyty a my po raz kolejny mogliśmy się przekonać, że to co robimy ma sens.

Uwaga: wystawę planszową można zwiedzać w Muzeum  (Stary Budynek Plebanii – do końca wakacji 2015.

 Budynek Starej Plebanii  jest aktualnie Bazą terenową Zespołu Naukowego APP –  dzięki życzliwości Księdza Proboszcza oraz Stowarzyszenia Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej – którym w tym miejscu  dziękujemy.

*Indiana-Michigan Series in Russian and East European Studies (2011), http://www.iupress.indiana.edu/product_info.php?products_id=667357

** https://www.transy.edu/about/faculty_bio.htm?ID=0061769

http://www.rebis.com.pl/rebis/public/books/book.html?co=print&id=K3652

DZIAŁANIA POZNAWCZE:

I. Badania nieinwazyjne

W czerwcu opracowane zostały wyniki badań nieinwazyjnych tj. prospekcji powierzchniowej na obszarze o łącznej powierzchni 39 kilometrów kwadratowych tj. wschodniej połowy arkusza AZP nr 60-57 – województwo łódzkie, gminy Nieborów oraz Bolimów, oraz północna połowa arkusza nr 62-58 – województwo łódzkie, gminy Skierniewice oraz Mokra Prawa.

Wykonane zostały:

* inwentarz terenowych form własnych;

* inwentarz znalezisk ruchomych;

* mapy zniszczeń obiektów (przykład poniżej).

Decyzja o badaniach powierzchniowych w ramach  arkusza AZP nr 60-57 była podyktowana potrzebą weryfikacji terenowej form własnych  zachowanych w rzeźbie terenu, które zostały zlokalizowane dzięki  zobrazowaniom LiDAR, oraz próba zweryfikowania przydatności klasycznej prospekcji archeologicznej na polach ornych w trakcie badań nad I Wojną Światową. Ważnym przyczynkiem do wybrania tego obszaru było także umiejscowienie w Nieborowie sztabu wojsk Niemieckich w czasie Wielkiej Wojny. Powodem wyboru arkusza AZP nr 62-58, mimo jego zapleczowego charakteru, była próba uzyskania szerszego tła dla analizy materialnych pozostałości po codzienności 1915 żołnierzy armii niemieckiej.

Wnioski metodyczne: Prospekcja prowadzona na polach ornych wykazała na badanym terenie niską przydatność klasycznych badań powierzchniowych w badaniach stanowisk powiązanych z Wielką Wojną na terenach intensywnie wykorzystywanych rolniczo.

Wnioski konserwatorskie: Pozostałości struktur związanych z Wielką Wojną, na obszarze badanych arkuszy AZP stanowią nieodzowną część krajobrazu nie tylko historycznego ale też i kulturowego. Konieczne jest ich zachowanie i objęcie ochroną. W przypadku części struktur wymagana jest dalsza weryfikacja ich funkcji i chronologii przez badania niedestrukcyjne lub wykopaliskowe.

Opracowanie z uwzgl. wniosków zawartych w Sprawozdzaniu z badań powierzchniowych autorstwa: mgr Michała Jakubczaka (członek Zespołu Naukowego APP) i lic. Huberta Dziewiczkiewicza (Współpracownik Zespołu Naukowego APP)

II. Badania inwazyjne

Rozpoczęte zostały prace wykopaliskowe na obiektach pierwszowojennych stanowiących pozostałość stacjonowania 9. Armii Niemieckiej na terenie   Nadleśnictwa Skierniewice przy Trakcie Budnickim.

Decyzja o inwazyjnym rozpoznaniu tych obiektów podyktowana była aktualna ich kondycją: Obiekty te uległy bardzo silnym przekształceniom w wyniku działalności detektorsytów – zadokumentowane zostały zniszczenia oraz rozpoznana struktura ziemianek i śmietnisk.

 Fot. Anna Zalewska (Copyright APP)

Nie wykluczone, że jeden z badanych rozległych obiektów (o odmiennej strukturze konstrukcyjnej od dotychczas rozpoznanych) był lazaretem lub punktem opatrunkowym.

Fot. Anna Zalewksa (Copyright APP)

Element przyjętej strategii w odniesieniu do silnie zniszczonych obiektów (głównie przez poszukiwaczy militariów):

 Konserwacja przez dokumentację: fragment rozpoznanej transzei.

Wnioski szczegółowe z przeprowadzonych w czerwcu badań zawarte zostaną w Sprawozdaniach z prac terenowych oraz w dziełach autorskich Członków Zespołu APP

– Anna Zalewska

Kierownik projektu APP