Wojna to „utowarowienie” rzeczy, surowców i ludzi”

“Wojna tworzy szczególną sytuację – stan, w którym zmienia się sposób funkcjonowania całej materialnej sfery życia ludzi. Machina wojenna pochłania trudne do wyobrażenia ilości materii. Dzieje się tak wskutek zniszczeń, jakie niosą walki, i wskutek konieczności zaopatrywania walczących wojsk w sprzęt podczas pokojowego życia całkowicie lub w znacznej mierze zbędny – militaria, oporządzenie wojskowe, umundurowanie. Wojna powoduje też konieczność stałego, systematycznego dostarczania żywności liczonym w setki tysięcy żołnierzom.

Do prowadzenia działań wojennych, trwających miesiącami i latami, niezbędne są ogromne masy sprzętu, wyposażenia, surowców. Również okupacja ma degradujący wpływ na tereny objęte wojną i ich mieszkańców. Władze wojskowe zajmowały i rekwirowały nieruchomości: zakłady, fabryki, siedziby różnych instytucji, także lokale prywatne – wraz z ich mieniem ruchomym. W krótkim czasie okupacja „zmieniła się w celową i bezwzględną eksploatację, świadomy wyzysk dla potrzeb prowadzonej przez siebie wojny, wyzysk w pierwszym rzędzie gospodarczy, uprawiany bez wszelkich skrupułów i dążący do podporządkowania interesów zajmowanego kraju potrzebom własnego gospodarczego organizmu, naciągniętego dla celów wojny do ostatnich granic” (Bankiewicz, Domosławski [1936] 2015: 12). To krótkie podsumowanie stanu ekonomii na ziemiach polskich po I wojnie światowej dobrze oddaje charakter związanych z nią zjawisk i ich destrukcyjny wpływ, szczególnie na rejony bezpośrednio objęte walkami.

Wszystko, co niezbędne do prowadzenia walk, i to, co żołnierzom „może się przydać”, jest w trakcie działań wojennych stale dostarczane wojskom przez prowadzące wojnę władze, cywilne i wojskowe: broń, wyposażenie, wyżywienie, przedmioty osobistego użytku.

Następuje podporządkowanie wszelkich aktywności i wszelkich dóbr machinie wojennej, „utowarowienie” rzeczy, surowców i ludzi.“

• do takich wniosków doszła Autorka rozdziału pt. “Dobra materialne i surowce pozyskiwane przez walczące strony w związku z wojną: odcinek frontu wschodniego Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą w źródłach archiwalnych i archeologicznych“, który stanowi element publikacji będącej zwieńczeniem projektu pt. “Archeologia frontu wschodniego jako wyzwanie” (2020). Zachęcamy do lektury już wkró!

Nasze badania prowadzone są w ramach projektu pt. Archeologia Frontu Wschodniego Wielkiej Wojny i dziedzictwo konfliktów zbrojnych jako wyzwanie”. Jest to element zadania realizowanego ze środków pozostających w dyspozycji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

OCHRONA ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH 2020.

Numer zadania: 4445/20/FPK/NID

Okres realizacji: 2020 – 2021 (w trakcie realizacji)

Realizacja zadania / Kierownik projektu: prof UMCS dr hab Anna I. Zalewska