PROSPOŁECZNOŚĆ = UPOWSZECHNIANIE WIEDZY O NAS SAMYCH

W TYM: O PRZESZŁOŚCI, O EMPATII, O WIELKIEJ WOJNIE, O ATUTACH REFLEKSYJNOŚCI I O WRAŻLIWOŚCI NA OTACZAJĄCE NAS, MATERIALNE ŚLADY MINIONYCH PROCESÓW SPOŁECZNYCH, WYDARZEŃ  I CHWIL, O LOSACH  JEDNOSTEK LUDZKICH… O PIĘKNIE CZASU (S)POKOJU

 

***

Doświadczone miejsca jako przestrzenie opieki nad zabytkami, ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku i edukacji dla pokoju

***

19 grudnia 2019

 W Szkole Podstawowej w Huminie odbyły się warsztaty pt.:

Doświadczone miejsca wokół mnie. Dlaczego warto chronić zabytki i dziedzictwo militarne?

Wybór szkoły w Huminie na przeprowadzenie warsztatów nie był przypadkowy, gdyż to właśnie uczniowie z tej szkoły zdobywali najwyższe lokaty w organizowanych w latach 2018-2019 konkursach historycznych nt. wydarzeń wojennych z lat 1914-1915. Wyjątkowa Pani dyrektor szkoły,  obok wielkiej wiedzy historycznej, jest też orędowniczką objęcia opieką znajdujących się w okolicy “miejsc doświadczonych”.

Warsztaty zrealizowano w nurcie edukacji dla pokoju i z wykorzystaniem metod aktywnego uczenia, trwały znacznie dłużej niż wyjściowo zaplanowano, z uwagi na znaczne zaangażowanie uczniów.

W efekcie, uczniowie (głównie z klas 6-8) wzięli bardzo czynny i owocny udział w stworzeniu dłuuuugiej listy ciekawych i bardzo ciekawych pytań, które stanowią kluczowy element quizu dotyczącego działań wojennych 1914-1915 oraz materialnych pozostałości tych działań tj. wartych refleksji i ochrony zabytków Wielkiej Wojny w dorzeczu Rawki. Quiz będzie mógł służyć szerzeniu wiedzy nt. “miejsc doświadczonych” na terenie gminy Bolimów.

***

26 października 2019

Doświadczone miejsca, a w szczególności CMENTARZE WOJENNE mogą i powinny być zarówno przestrogami oraz motywacją do ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku oraz do refleksji nad nim we współczesności

– do takich wniosków doszliśmy w toku prac porządkowych na cmentarzu wojennym w Wólce Łasieckiej.

Dziękuję wspaniałym rozmówczyniom

oraz wszystkim dzielnym i pracowitym, którzy chcieli tego dnia pielić, czyścić, sadzić, grabić, odczytywać, dowiadywać się, pytać i o(d)powiadać 🙂

  

   

Fotorelacje (Autorzy zdjęć): Z. Skroński oraz Ł. Konopacki

 WSZYSTKIM CZYNNYM UCZESTNIKOM, PROPAGATOROM ORAZ SOJUSZNIKOM  działań na rzeczy uczytelniania przestróg i świadectw historii, miejsc naznaczonych trudną przeszłością a w szczególności cmentarzy wojennych, a zwłaszcza Wolontariuszom, Członkom Grup “Zróbmy to” i “Wystarczy Chcieć” oraz wspaniałym Mieszkankom Wólki Łasieckiej (gmina Bolimów) oraz Panom  Z. Skrońskiemu  i Ł. Konopackiemu 

za baaardzo czynny udział  w  wieloletnim, mozolnym, ale jakże konstruktywnym procesie  porządkowania Cmentarza Wojennego  Wólce Łasieckiej przy Autostradzie Wolności!

• – Anna Zalewska

***

21 września 2019

Czy doświadczone miejsca mogą być przestrzeniami opieki nad zabytkami oraz motywacją do ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku, a także kontekstem do działań z zakresu  edukacji dla pokoju?

Wszystko wskazuje na to, że TAK!

  

 

Dziękuję uczestnikom działań na rzeczy uczytelniania MIEJSC DOŚWIADCZONYCH PRZEZ WIELKĄ WOJNĘ tym razem,  materialnej pamięci cmentarzy wojennych w Joachimowie-Mogiłach w dniu 21 września 🙂 a zwłaszcza Wolontariuszom, Członkom Grup “Zróbmy to” i “Wystarczy Chcieć” oraz Pracownicom Gminy Bolimów – za baaardzo czynny udział   w porządkowaniu Cmentarza wojennego przy dukcie leśnym w Puszczy Bolimowskiej  🙂

– Anna Zalewska

***

W ww. warsztatach wzięli udział  mieszkańcy  Bolimowa, Woli Szydłowieckiej, Wólki Łasieckiej, Skierniewic, Humina, Joachimowa Mogił i Warszawy. Bardzo pozytywnym sygnałem, któremu towarzyszy nadzieja na przyszłość był udział młodych  ludzi z okolicy, w tym powiadomionych za pośrednictwem mediów społecznościowych oraz kontaktu bezpośredniego, członków OSP i ZHP oraz jak zawsze niezastąpionych członków nieformalnych  grup “Zróbmy to” i “Wystarczy Chcieć” a nawet Pracownic Urzędu Gminy Bolimów oraz Pana Wójta Bolimowa (dziękujemy za torbę słodkości) oraz  Pani  Sołtys wsi Wólka Łasiecka wraz z  licznymi mieszkańcami Wólka Łasiecka, którzy zapewnili rośliny iglaste i inne pożyteczne składowe tego, że cmentarze wojenne stają się miejscami (w) pamięci.

Przedsięwzięcia zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pt. “Doświadczone miejsca jako przestrzenie opieki nad zabytkami, ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku i edukacji dla pokoju”.

***

 

27 grudnia 2019

Finalizacja realizacji przedsięwzięcia: Doświadczone miejsca

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

W okresie lipiec-grudzień 2019 realizowane było przedsięwzięcie pt.

Doświadczone miejsca jako przestrzenie opieki nad zabytkami, ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku i edukacji dla pokoju

Wychodząc z założenia, że doświadczone miejsca są tymi elementami krajobrazu kulturowego, których materialna i znaczeniowa podstawa, czyni je pomocnymi w realizacji działań z zakresu edukacji dla pokoju i w zakresie ochrony dziedzictwa (również trudnego dziedzictwa XX w.) zrealizowane zostały zgodnie z planem (tj. na poziomie lokalnym i międzynarodowym) wszystkie zaplanowane działania.

Na poziomie lokalnym przeprowadzone zostały warsztaty dla młodzieży gminy Bolimów. Ich celem było pobudzanie w młodych ludziach potrzeby ochrony in situ unikatowych zabytków / przestróg stanowiących pozostałość materialną po szczególnych wydarzeniach z nieodległej, trudnej przeszłości.

Wspólnie z uczniami Szkoły Podstawowej w Huminie, opracowano pytania do Quizu nt. historii działań wojennych z lat 1914-1915 oraz nt. zabytków Wielkiej Wojny w dorzeczu Rawki.

Opracowano też treści merytoryczne pomocne w upowszechnianiu wiedzy nt. ww. na poziomie międzynarodowym.

Zrealizowane w ramach stypendium przedsięwzięcia, mogą przyczynić się do stymulowanie tzw. aktywnej konserwacji dziedzictwa militarnego Wielkiej Wojny na terenie gminy Bolimów i rozwoju turystyki kulturowej a także do upowszechniania pełniejszej niż dotychczas, wiedzy na temat początków historii stosowania broni masowego rażenia na terenie dzisiejszej Polski.

Opracowanie: Anna I. Zalewska

 

[Zmień]

6 grudnia 2019

“ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915)”

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

Szanowni Państwo,
dystrybucją książki zawierającej wyniki projektu  zajmuje się:

Wydawnictwo IAE PAN
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 105

Dystrybucja wydawnictw
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 114
email: bookshop@iaepan.edu.pl

http://iaepan.vot.pl/wydawnictwo

pozdrawiam,
Anna Zalewska

 

[Zmień]

1 grudnia 2019

WYSTAWA + jesienne warsztaty dla przyszłych społecznych opiekunów zabytków pt.: PAMIĘĆ I POSTPAMIĘĆ O WIELKIEJ WOJNIE. ŚWIADECTWA I PRZEKAZY (1914-1915)

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

WYSTAWA + jesienne warsztaty

dla przyszłych społecznych opiekunów zabytków   pt.:

  PAMIĘĆ I POSTPAMIĘĆ O WIELKIEJ WOJNIE. ŚWIADECTWA I PRZEKAZY (1914-1915)

Nawały ogniowe, ataki gazowe, zniszczenia i odbudowa jako droga do Niepodległe.

Zapraszam dnia 3.12.2019 rok, godzina  1o.00

Nr. II: Dworzec TO.Kultura w Teresinie, Teresin

– Anna Zalewska

 

 

[Zmień]

28 listopada 2019

Otwarcie Przystanku Pamięci o Wielkiej Wojnie oraz podziękowania Mieszkańcom Gminy Nowa Sucha i promocja publikacji pt. ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915)

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

Kontekstem dla podziękowań Mieszkańcom Gminy Nowa Sucha oraz dla przedstawienia głównych wniosków z realizacji projektu m.in.  poprzez promocję książki pt. “ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915)”, Warszawa 2019 będzie wyjątkowa sytuacja 🙂

Szanowni Seniorzy, Droga Młodzieży,

widzimy się dziś od 12:00  w OSP w Nowej Suchej 

na Przystanku Pamięci o Wielkiej Wojnie

wystawa już gotowa 🙂

dziękuję GOK Nowa Sucha oraz  UG Nowa Sucha za owocną współpracę 🙂

 

“Zapraszam na wystawę, która odbędzie się w budynku OSP w Nowej Suchej w czwartek o 12.00. Wystawa nosi tytuł „Przystanek pamięci o Wielkiej Wojnie. W drodze do niepodległej.” Traktuje o wpływie I wojny światowej na odzyskanie przez Polskę niepodległości. Trzeba zauważyć, że Wielka Wojna mocnym piętnem odcisnęła się na terenie naszej gminy i okolicy. Tu przez wiele miesięcy stał front, zginęło mnóstwo ludzi, również w wyniku ataków gazami bojowymi. Poprzez cykl wydarzeń chcemy przybliżyć mieszkańcom te czasy. Z wykładu dowiemy się m.in. skąd w naszej gminie miejscowość Okopy, a kiedyś była tu jeszcze miejscowość Wojenna i Reduta”

– mówi wójt Maciej Mońka

 

Pierwsze spotkanie odbędzie się w najbliższy czwartek o 12.00 w OSP Nowa Sucha. Kolejne: w budynku Dworzec To.Kultura w Teresinie 5 grudnia o 10.00, 12 grudnia o 9.00 w Gminnej Bibliotece Publicznej w Kątach, 13 grudnia o 10.00 w Gminnej Bibliotece Publicznej w Rybnie. Tematyka każdego ze spotkań będzie nieco inna.

https://tusochaczew.pl/pl/11_wiadomosci/51514_przystanek_pamieci_o_wielkiej_wojnie_cykl_spotkan.html

https://tusochaczew.pl/pl/18_co_gdzie_kiedy/1819_przystanek_pamieci_o_wielkiej_wojnie_w_teresinie.html

 

[Zmień]

14 listopada 2019

Publikacja pt. ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915), red. A. I. Zalewska, Warszawa 2019.

edytor Bez kategorii komentarze 2

 

Z radością zawiadamiamy, że publikacja pt. 

“ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY

(1914-1915)” będzie w sprzedaży na Targach Książki Historycznej w 2019 roku. 

Zainteresowanych zakupem książki zapraszamy:

w dniach 28 listopada – 1 grudnia 2019 roku między g. 10:00 a 18:00.

Targi odbędą się w Arkadach Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie – Muzeum (plac Zamkowy 4).

 

 

Publikacja została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki

przyznanych na realizację projektu pt.

Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach

na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)

(nr 2013/10/3/00406)

 

 

[Zmień]

9 listopada 2019

Zakończenie projektu APP, podziękowania Mieszkańcom Gminy Bolimów i promocja publikacji pt. ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915) na Uroczystości 500. Rocznicy Nadania Praw i Przywilejów Mieszczanom Bolimowa

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

 

Trudno byłoby “zaaranżować” lepszy kontekst dla podziękowań Mieszkańcom Gminy Bolimów oraz dla ogłoszenia zakończenie realizacji projektu APP poprzez promocję publikacji pt.

“ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915)”, Warszawa 2019

niż 

• na Uroczystości 500. Rocznicy Nadania Praw i Przywilejów Mieszczanom Bolimowa 🙂
• w ramach “pierwszej  kompleksowej w historii Bolimowa sesji popularno – naukowej dotyczącej Bolimowa i okolic” 🙂
• tuż obok powołanej w 2018 roku Izby Pamięci dedykowanej problematyce RZYWRACANIA PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI w Gminnym Ośrodku Kultury  w Bolimowie i
• nieopodal uczytelnianych i upamiętnianych kolejnych odkrytych w granicach Gminy Bolimów.cmentarzy wojennych z okresy I wojny światowej,

Idąc za głosem  KOMITETU ORGANIZACYJNEGO 500. ROCZNICY NADANIA PRAW I PRZYWILEJÓW MIESZCZANOM BOLIMOWA

Zapraszamy do Bolimowa  dnia 9 listopada 2019 roku od g. 14:30 

wszystkich zainteresowanych udziałem w uroczystości uczczenia 500. Rocznicy Nadania Praw i Przywilejów Mieszczanom Bolimowa

na wyjątkowe wydarzenie kulturalno – naukowe, w tym  na PROMOCJĘ KSIĄŻKI APP! 

do zobaczenia w Bolimowie!

Zainteresowanych nabyciem książki  APP zachęcamy do kontaktu z Wydawnictwem IAE PAN

Wydawnictwo IAE PAN
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 105

Dystrybucja wydawnictw
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 114
email: bookshop@iaepan.edu.pl

http://iaepan.vot.pl/wydawnictwo

http://iaepan.vot.pl/projekty/archeologiczne-przywracanie-pamieci

Dzisiejsza promocja była  dedykowana mieszkańcom gminy Bolimów

i była uroczystym przekazaniem dziękczynnych egzemplarzy

Gospodarzom terenu, Bibliotece oraz Dyrekcji GOK Bolimów

a także próbą zachęcenia uczestników do zapoznania się  z publikacją

finalizującą proces archeologicznego przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie

 

Bardzo dziękuję za tak liczny udział w prezentacji,

– Anna Zalewska

 

 

 

[Zmień]

9 listopada 2019

Wykład nt. wyników badań APP oraz znaczenia OPCW – w Centrum Szkolenia Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia w SZ RP

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

Dnia 16 października 2019 roku w ramach  seminarium naukowego

pt. „Edukacja oraz świadomość zagrożeń jako determinanty bezpieczeństwa CBRN” 

zorganizowanym z tej okazji XV-lecia działalności Centrum Szkolenia Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia w SZ RP w Warszawie zaprezentowane zostały wyniki badań Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie oraz wyeksponowana została Rola OPCW w budowaniu świadomości zagrożeń chemicznych.

W informacji na stronie

http://www.akademia.mil.pl/Relacje-zapowiedzi-wydarzen-CSOPBMR/detail,nID,6031

zapisano:

“Rola OPCW w budowaniu świadomości zagrożeń chemicznych była jednym z najbardziej wyczekiwanych wystąpień. Pani dr hab. Anna Zalewska odniosła się w nim także do użycia broni chemicznej na ziemiach polskich w 1915 r. 

 Obecność władz Bolimowa, zwanego polskim Ypres, w osobie pana Patryka Kołosowskiego – zastępcy wójta gminy oraz pani Elżbiety Grodeckiej, dyrektor Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Bolimowie wraz z uczniami, była świadectwem współpracy Centrum ze społecznościami lokalnymi”.

 

Fotorelacja za:

http://www.akademia.mil.pl/; https://www.facebook.com/AkademiaSzWoj/

 

[Zmień]

17 czerwca 2019

Podróż historyczno-wojskowa: “Bolimów miejscem użycia broni chemicznej w pierwszej wojnie światowej”

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

Dnia 18 czerwca 2019 roku odbędzie się w Bolimowie i okolicy podróż historyczno-wojskowa pt.

“Bolimów miejscem użycia broni chemicznej w pierwszej wojnie światowej”

Jednym z elementów podróży będzie prezentacja wyników projektu Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie. Obraz życia i śmierci w okopach Wielkiej Wojny w rejonie Rawki i Bzury (APP).

Spotkanie rozpocznie się o godzinie 10:00 w Urzędzie Gminy Bolimów.

 

 

[Zmień]

21 maja 2019

„Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie w rejonie Rawki i Bzury. Podsumowanie wyników badań 2014–2018“

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

Serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych na wystąpienia pt. „Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie w rejonie Rawki i Bzury. Podsumowanie wyników badań 2014–2018“, które odbędzie się w ramach seminarium doktorskiego Katedry Archeologii Historycznej i Bronioznawstwa w środę 22 maja o godz. 10.00 w s. 1.C IA UŁ.

 

W ramach seminarium przedstawione zostaną  wyniki badań nad materialnymi pozostałościami wydarzeń wojennych z lat 1914–1915 w rejonie Bzury i Rawki.

Jako trzy zasadnicze bloki zagadnień omówione zostaną:

• krajobraz wojny i jego przemiany;
• rzeczy i ludzie oraz relacja między w ramach omówienia aspektów życia i śmierci w okopach oraz
• metody, zastosowane w ramach projektu naukowego: „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Bzury i Rawki” (Akronim APP).

 

W wystąpieniu, scharakteryzowane zostaną m.in. główne cechy krajobrazu Wielkiej Wojny na froncie wschodnim i własne formy terenowe będące reliktami działań wojennych m.in. miejsca wrażliwe (miejsca spoczynku poległych żołnierzy, w tym mogiły i cmentarze wojenne) oraz miejsca węzłowe, wyłonione i poddane interpretacji, z udziałem metod archeologicznych, teledetekcyjnych, geofizycznych. Przedstawione też zostaną znaleziska ruchome wraz z ich charakterystyką i propozycją systematyzacji – i w powiązaniu z prezentacją wyników działań, mających na celu aktywizację tych znalezisk, jako materialnych nośników pamięci o życiu w okopach I wojny światowej.

W prezentacji przedstawię   proces poznawczy oraz wnioski, które zawarte zostały w będącej w finalnej fazie opracowania publikacji naukowej, stanowiącej podsumowanie projektu APP realizowanego w ramach grantu NCN (konkursu Sonata Bis).

 

Choć pierwsza wojna światowa odcisnęła „piętno” na naszej zbiorowej świadomości historycznej i pamięci kulturowej, to nie ma współcześnie pełnej zgody społecznej, co do oczywistości założenia, że zasadne jest konfrontowanie się z tym „piętnem” – jako śladem / miejscem (w) pamięci i śladem „naszej wojny” oraz z materialnymi jej pozostałościami – jako zabytkami archeologicznymi.

Dlatego, w trakcie wystąpienia przedstawię propozycję postrzegania pól bitewnych z XX w.

– jako prowokacji do myślenia,

– jako materialnych przestróg (ważnych zarówno na poziomie lokalnym jak i transnarodowym),

–jako materialnych podstaw praktyk pamięci, odnoszących się również do wypartych z pamięci zbiorowej wydarzeń.

Słuchacze zostaną też skonfrontowani z pytaniem o zasadność proaktywnego wspierania archeologii, historii, antropologii w ich gotowości do interwencji w szersze debaty publiczne zaangażowane w edukację krytyczną i refleksyjną i nie ograniczające się wyłącznie do kwestii ambicji naukowych, czy do złożonego problemu „dziedzictwa”.

Serdecznie zapraszam

Anna I. Zalewska

 

zobacz też https://archeologia.uni.lodz.pl/archeologia-wwi/

 

[Zmień]

16 grudnia 2018

„Wielka Wojna nad Rawką 1914-1915” – Turniej Wiedzy o Bolimowie w 100 – lecie odzyskania niepodległości

edytor Bez kategorii Brak komentarzy

 

Dnia 12 grudnia 2018 roku W GMINNYM OŚRODKU KULTURY W BOLIMOWIE,  odbył się oraz został rozstrzygnięty konkurs  pt. „Wielka Wojna nad Rawką 1914-1915”, była to XIII odsłona Turnieju Wiedzy o Bolimowie w 100 – lecie odzyskania Niepodległości. Serdecznie gratulujemy Zwycięzcom! Wasza wiedza była imponująca. 

Dziękuję również wszystkim uczestnikom pogadanki, którą mogliśmy odbyć w oczekiwaniu na wyniki i rozstrzygnięcia, Wasze  uzasadnienia powodów dla których warto pochylać się nad nieodległą przeszłością oraz Wasze pomysły odnoszące się do rozwinięcia, uczynienia bardziej komunikatywną, nowoczesną, sugestywną wystawy dedykowanej wydarzeniom 1914-1915 w rejonie Rawki i Bzury były bardzo ciekawe i wartościowe. 

Osobiście, bardzo Wam dziękuję za to spotkanie, zaś Organizatorom dziękuję w imieniu własnym i współautorów za uznanie naszych książek za pożyteczne w transmisji wiedzy na temat glokalnej historii  Wielkiej Wojny w rejonie Rawki i Bzury 1914-1915.

• Anna I. Zalewska 

 

Zwycięscy konkursy wiedzy „Wielka Wojna nad Rawką 1914-1915”  (foto po lewej stronie) oraz wszyscy Uczestnicy (foto po prawej stronie). Foto Źródło: GOK Bolimów.

       

Laureaci Konkursu pt. „Wielka Wojna nad Rawką 1914-1915” , którzy wykazali się największą wiedzą!! Gratulujemy!

ZAPRASZAMY!!!!

UCZNIÓW GMINY NOWA SUCHA, TERESIN, SOCHACZEW I RYBNO na:

Jesienne warsztaty dla przyszłych społecznych opiekunów zabytków militarnych!!!

    Przystanek Pamięci o Wielkie Wojnie

… w drodze do Niepodległej

Zapraszamy

wszystkich zainteresowanych na pilotażowy cykl spotkań:

Jesienne warsztaty

przyszłych społecznych opiekunów zabytków

w kontekście przydrożnych lekcji historii o Wielkiej Wojnie

Nr. I: OSP w Nowej Suchej, Nowa Sucha 35 (Przystanek Pamięci)

dnia 28 listopada 2019 rok,  godzina 12.00

PAMIĘĆ KRAJOBRAZU WOJNY I POBOJOWISKA (1914-1915)

Krajobraz Wielkiej Wojny –  materialne nośniki znaczeń i wiedzy jako przedmiot troski i badań

Nr. II: Dworzec TO.Kultura w Teresinie, Teresin

dnia 5.12.2019 rok, godzina  1o.00

PAMIĘĆ I POSTPAMIĘĆ O WIELKIEJ WOJNIE. ŚWIADECTWA I PRZEKAZY (1914-1915)

Ataki gazowe, nawały ogniowe, zniszczenia i odbudowa jako droga do Niepodległej

Nr. III: Gminna Biblioteka Publiczna w Kątach, gmina Sochaczew

dnia 12.12.2019 rok,  godzina 9.00

PAMIĘĆ RZECZY KTÓRE POZOSTAŁY PO WIELKIEJ WOJNIE (1914-1915)

Rzeczy w siedmiu odsłonach funkcjonalnych  jako zabytki archeologiczne

Nr. IV: Gminna Biblioteka Publiczna w Rybnie,  Rybno

dnia 13.12.2019 rok, godzina 10.00

DZIEDZICTWO MILITARNE (1914-1915): MATERIALNE I NIEMATERIALNE

        Zabytki ruchome i nieruchome z czasów wojny jako pomoce w kształtowaniu kultury pokoju

Książka pt.

“ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915)”

red. A.I. Zalewska Warszawa 2019

ISBN 978-83-66463-01-1

wgląd w wyniki projektu APP:

Redakcja: Anna I. Zalewska

Autorzy:

Damian Bednarczyk (17); Zdzisław Bełka (22); Paulina Borówka (23); Andrzej Chałas (6); Dorota Cyngot (8, 9, 20);

Jacek Czarnecki (2, 12); Szymon Domagała (7); Stanisław Kaliński (3, 4, 15, 19); Krzysztof Karasiewicz (16);

Małgorzata Karczewska (24); Grzegorz Kiarszys (10, 11, 25, 26); Tomasz Konopka (21); Justyna Marchewka (21-23);

Natalia Mucha (21); Włodzimierz Rączkowski (11); Jarosław Rostkowski (14); Dominik Strapagiel (23);

Anna Szarlip-Myśliwiec (21); Maciej Śliwakowski (6); Grzegorz Śnieżko (18); Marta Wardas-Lasoń (22);

Piotr Wroniecki (13); Jakub Wrzosek (16); Anna I. Zalewska (1, 2, 5, 20, 25, 26).

Redakcja i korekta: Dorota Cyngot

***

Zainteresowanych nabyciem książki  APP zachęcamy do kontaktu z Wydawnictwem IAE PAN:

Wydawnictwo IAE PAN
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 105

Dystrybucja wydawnictw
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 114
email: bookshop@iaepan.edu.pl

http://iaepan.vot.pl/wydawnictwo

http://iaepan.vot.pl/projekty/archeologiczne-przywracanie-pamieci

 

Publikacja została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki

przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/10/E/HS3/00406 na realizację projektu pt.

Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach

na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)

***

18 czerwca 2019

Z inicjatywy Centrum Szkolenia Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia w SZ RP Akademii Sztuki Wojennej we współpracy z Urzędem Gminy Bolimów dnia 18 czerwca 2019 odbyła się podróż historyczno wojskowa, której jednym z elementów była konferencja, a w jej ramach m.in. prezentacja wyników badań archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie (Anna I. Zalewska) oraz  bardzo ciekawy wykład pt. „Prognoza sytuacji skażeń rejonu Bolimowa 1915 r. z wykorzystaniem współczesnych programów do jej oceny” (płk Włodzimierz Wątor).

Źródło:

A K A D E M I A  S Z T U K I  W O J E N N E J. 

PION DOSKONALENIA KURSOWEGO CENTRUM SZKOLENIA OBRONY PRZED BRONIĄ MASOWEGO RAŻENIA W SIŁACH ZBROJNYCH RP

***

15 czerwca 2019

11 listopada – 12 grudnia 2018

 

1 grudnia 2018

Dnia 1 grudnia 2018 roku odbyły się uroczystości związane z

setną rocznicą zakończenia pierwszej wojny światowej oraz

odzyskania Niepodległości przez Polskę.

Cmentarz ten został rozpoznany jako rozległy (8 ha) Cmentarz Wojenny w wyniku badań archeologicznych. Spoczywają na tym cmentarzu żołnierze armii rosyjskiej i niemieckiej, polegli w toku walk w latach 1914- 1915 w rejonie Rawki i Bzury. Precyzyjna liczba żołnierzy poległych w tym rejonie nigdy dotychczas nie została określona przez strony zaangażowane w konflikt sprzed stu lat.

Wg  współczesnych estymacji liczba poległych wynosi od około 50 000 do 100 000 poległych w okresie od grudnia 1914 do lipca 1915 roku w rejonie Rawki i Bzury.

W trakcie uroczystości 1 grudnia 2018 roku ustanowione zostało Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny na Cmentarzu Wojennym w  Joachimowie Mogiłach: Odbyła się Ceremonia pochówku szczątków  co najmniej 50 bezimiennych żołnierzy [MNI 50] odnalezionych  w wyniku prac archeologicznych w rejonie Rawki i Bzury w kontekstach pozacmentarnych.

W  trakcie uroczystości padły m.in. następujące słowa:

“Poprzez tą ceremonię przywracamy pamięć o poległych, o dramacie wojny, której setna rocznica zakończenia przypada właśnie na rok 2018. Wojna ta pochłonęła co najmniej 10 milionów żołnierzy. Znajdujemy się na jednym z   cmentarzy wojennych, które Wielka Wojna pozostawiła również w centralnej Polsce.

Na cmentarzu tym spoczywają żołnierze obydwu stron walczących, które przed stu laty toczyły walki na polskiej ziemi. Armia Cesarstwa Niemieckiego i Armia Imperium Rosyjskiego, walcząc w rejonie Rawki i Bzury, jak na wielu innych odcinkach frontu wciągnęła w wir wojny wielu Polaków, byli to zarówno walczący po obu stronach żołnierze wcieleni do zaborczych armii, jak i ludność cywilna, której codzienność została podporządkowana trybowi niszczącej, totalnej wojny. W wojnie tej walczyło około 3,5 miliona Polaków z czego, co najmniej pół miliona poległo, wielu spośród nich na ziemi bolimowskiej.

Przez ponad 7 miesięcy na tym terenie trwały ciężkie i krwawe walki. Ślady tamtych wydarzeń wciąż są bardzo czytelne w otaczających nas lasach. Również, zalegają one pod ziemią, w miejscach, których powierzchnia pozornie niczym nie zdradza tego co kryje archiwum ziemi. Wiedzą o tym z pewnością rolnicy którzy już przeszło wiek pochylają się z troską nad plonami z tej ziemi, wiedzą leśnicy, którzy w codziennej pracy spotykają relikty fortyfikacji polowych i inne ślady Wielkiej Wojny w tym rejonie.

W archiwum to wpisane zostały losy dziesiątków tysięcy poległych żołnierzy, również tych nigdy nie. Dziś tu i teraz stoimy obok szczątków, co najmniej 50 poległych żołnierzy, którzy nigdy nie zostali pochowani na żadnym z cmentarzy wojennych. Szczątki te zostały odnalezione w czasie trwających od 2014 roku sondażowych badań archeologicznych. Chowamy je dziś na tym cmentarzu ustanawiając poprzez to Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny, którego w mojej i szczęśliwie nie tylko w mojej opinii, bardzo tu brakowało – ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Jako Ossuarium – w świetle wielowiekowej tradycji tych, którym nie była i wciąż nie jest obojętna pośmiertna godność ludzka, traktowane były w dziejach pierwotnie pojemniki, naczynia, a z czasem budynki, czy przestrzenie służące do przechowywania kości lub prochów zmarłego lub zmarłych. Tu, użycie tej nazwy, pochodzącej od łacińskiego terminu ossua kości, nie jest egzaltowaną nazwą na wyrost. To ossuarium – jest ossuarium na miarę naszych czasów i możliwości. Jest antynomią braku. Więc nawet jeśli jest skromne – JEST – Tu i teraz, jest czymś, co może stanowić początek – ze wszech miar godny początek trwałego upamiętnienia bezimiennych ofiar wojny, w tym ofiar broni chemicznej, której pierwsze zastosowanie – w tym rejonie – miało miejsce już w styczniu 1915 roku – bardzo wczesnym etapie wielkiej wojny, o czym również – podobnie jak o spoczywających tu dziesiątkach tysięcy żołnierzy historiografia i świat niemal całkowicie zapomniały.

To Ossuarium Żołnierzy Wielkie Wojny nie ma ścian, nie ma dachu. Jego kontekstem jest rozległa Nekropolia, o powierzchni 8 hektarów, która już pierwotnie pełniła funkcję miejsca, do którego przenoszono szczątki z licznych dookolnych cmentarzy, jak między innymi dwa ekshumowane cmentarze których relikty rozpoznane zostały w wyniku badań archeologicznych w okolicy wsi Wola Szydłowiecka. Ten joachimowski cmentarz nie jest cmentarzem wyekshumowanym.

Opinię tą opieram na bardzo konkretnych wynikach badań archeologicznych realizowanych w obrębie tej przestrzeni w latach 2015-2017. Tak więc, za mauzoleum, dziś postrzeganym głównie jako cmentarz żołnierzy niemieckich poległych podczas drugiej wojny światowej wciąż obecny – pomimo że całkowicie zapomniany – jest cmentarz żołnierzy armii imperium rosyjskiego. Również po tamtej stronie znajdują się prawdopodobnie po-ekshumacyjne groby tych, które w ramach komasacji cmentarzy przemieszczane były w okresie międzywojnia.

W wyniku badań sondażowych, możliwe było dowiedzenie bezdyskusyjnie cmentarnego charakteru tego miejsca. Z kolei, tuż przy wejściu mijali Państwo bardzo niespecyficzne wyniesienia terenu, one również wypełnione są szczątkami poległych żołnierzy, co zostało wykazane w wyniku badań sondażowych – choć nie wyglądają jak kopce mogilne – wciąż nimi pozostają. Podobnie jest z pozostałymi obiektami w obrębie przestrzeni, którą w mojej opinii adekwatnie opisuje nazwa Nekropolia Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach – rozpościera się na powierzchni 8 hektarów przestrzeni pamięci, przestrzeni która jak każdy cmentarz wojennym może być najlepszym „kazaniem o pokoju“  

(cytat z wypowiedzi otwierającej ceremonię w Joachimowie Mogilach

Anny I. Zalewskiej,  APP, Fundacja Przydrożne Lekcje Historii)

***

 

Wszystkim !!!! Dziękujemy

za udział w Ceremonii i wydarzeniach dnia 1 grudnia 2018 roku

W szczególności dziękujemy tym którzy z własnej i nieprzymuszonej woli  wzięli udział w przygotowaniu godnego pochówku co najmniej 50 bezimiennych żołnierzy poległych w rejonie Bzury i Rawki oraz wsparli  proces ustanowienia Ustanowienia Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny

Anna I. Zalewska,

• w imieniu własnym i współorganizatorów

 

Post factum:

Dzięki Wolontariuszom,  archeologom i Ludziom dobrej woli oraz dzięki wsparciu Wójta Gminy Bolimów  i Nadleśnictwa Radziwiłłów – dotychczas  uczytelniony został centralny kopiec mogilny – jeden z wielu niemal już nieczytelnych napowierzchniowo kopców mogilnych obecnych na cmentarzu wojennym  w Joachimowie Mogiłach (fotografia poniżej, po prawej stronie).

Kopiec centralny  stanowi  od 1 grudnia 2018 roku  skromne Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny – na miarę naszych Czasów…

  

(1918-2018)

Dnia 1 grudnia poświęcone zostało miejsce spoczynku poległych żołnierzy oraz usytuowane na kopcu mogilnym krzyże sosnowe,

wiosną 2019 roku staną tam krzyże dębowe.

Granitowy obelisk  z napisem autorstwa Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi: „Tu spoczywają żołnierze armii niemieckiej i armii rosyjskiej polegli w pierwszej wojnie światowej 1914-1915 (…)” – powstały dzięki decyzji i środkom Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, z inicjatywy archeologów i dzięki staraniom Urzędu Gminy w Bolimowie.

Obelisk został usytuowany  przy wejściu do centralnej części Nekropolii w Joachimowie Mogiłach, z uwzględnieniem wyników badań archeologicznych, za co dziękujemy.

Dnia 1 grudnia ustanowiona została również Dąbrowa Niepodległości na jednym z odcinków, gdzie toczyły się walki Wielkiej Wojny na terenie Puszczy Bolimowskiej.

Pomysłodawcą upamiętnienia w formie Dąbrowy Niepodległości – Pomnika Historii w Postaci Żywego Pomnika Przyrody była Wspólnota Lasów Osady Bolimów w Bolimowie.

vide

 

Zaproszenie

Organizatorzy Uroczystości tj.  Zespół powołany do realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie, Wspólnota Lasów Osady Bolimów w Bolimowie, Fundacja Przydrożne Lekcje Historii oraz Gmina Bolimów – postanowili upamiętnić setną rocznicę zakończenia Wielkiej Wojny oraz odzyskanie Niepodległości poprzez:

• ustanowienie Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach, odsłonięcie tablicy dotyczącej Cmentarza Wojennego z okresu Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach (od godz. 11:00),
• ustanowienie Dąbrowy Niepodległości – Pomnika Historii w Postaci Żywego Pomnika Przyrody (od godz. 13:00) oraz
• prezentacją wyników archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie w rejonie Rawki i Bzury w formie mini-wystawy i prelekcji oraz dyskusji (od godz. 14:30).

Liczymy na to, że uroczystość zgromadzi przedstawicieli władz krajowych i lokalnych, wolontariuszy zaangażowanych w przywracanie pamięci o zapomnianych cmentarzach wojennych z okresu pierwszej wojny światowej, służb mundurowych, uczniów lokalnych szkół, harcerzy oraz miejscową ludność.

W kontekście „Dąbrowy Niepodległości” przybyli Goście będą mogli spożyć gorący poczęstunek na terenie Puszczy Bolimowskiej, zaś po prezentacji wyników badań archeologicznych w GOK Bolimów, Goście będą mogli pokrzepić się kawą, herbatą i poczęstunkiem przygotowanym przez Gminny Ośrodek Kultury i Urząd Gminy w Bolimowie.

W imieniu własnym i Współorganizatorów, serdecznie zapraszamy

na Uroczystości dnia 1 grudnia 2018 roku (sobota) od godz. 11:00.

Anna Izabella Zalewska i Współorganizatorzy:

***

 

   

 

 

W związku z finalizacją realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury zaplanowanego na lata 2014 – 2018 trwa właśnie proces prezentacji oraz przekazywania wyników badań stosownym jednostkom i instytucjom.

Prezentujemy podsumowanie wyników również szerszemu gronu odbiorców.

Następuje to na różnych forach:

* na forum krajowym:

dnia 15 listopada od  g. 15:00 w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN, AL. Solidarności 105 zaprezentowaliśmy wyniki badań APP w dwóch prezentacjach, które wywołały żywą konstruktywną dyskusję:

ref.: „Ukierunkowana antropologicznie archeologia konfliktów zbrojnych. Przykład badań materialnych pozostałości działań zbrojnych 1914–1915 w rejonie Rawki i Bzury” (dr hab. Anna Zalewska (Instytut Archeologii UMCS, IAE PAN Warszawa) 

ref.: „Rzeczy, które nie wróciły z wojny. Antropologiczna opowieść o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą na podstawie źródeł archeologicznych i historycznych” (mgr Dorota Cyngot (IAE PAN Warszawa).

 

* na forum międzynarodowych

Dnia 27 listopada od g. 13:30 w World Forum w Hadze z inicjatywy i na zaproszenie MSZ i Stałego Przedstawiciela RP przy Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w  Hadze (OPCW) zaprezentowana została problematyka dotycząca   pól bitew historycznych, w tym pobojowiska I wojny światowej,  w rejonie Rawki i Bzury  jako świadectwa, przestrzeni symbolicznej, namacalnej przestrogi oraz pobudki do indywidualnej refleksji nad okolicznościami w których w przeszłości doszło do zaangażowania broni chemicznej na terenie dzisiejszej Polski.

Foto relacja by Jean Pascal Zanders (The trench.org, ABEO Chairperson)

Prezentacji wyników badań zrealizowanych w ramach projektu: Archeologiczne przywracanie pamięci o życiu i śmierci żołnierzy w okopach w rejonie Rawki i Bzury” w j. ang.) towarzyszyła wystawa planszowa pt. HISTORIA UŻYCIA BRONI CHEMICZNEJ W CZASIE WIELKIEJ WOJNY NA FRONCIE WSCHODNIM (1915)  w której opracowaniu udział wzięli: Stanisław Kaliński, Piotr Moskwa, Jacek Czarnecki i Anna Zalewska. Opracowanie graficzne oraz druk MSZ PL.

Presentation was preceded by a small ceremony to open an exhibition on Bolimov by the Polish, German and Russian Ambassadors in the presence of the #OPCW Director-General.

W otwarciu wydarzenia, w tym wystawy, wykładu i prezentacji filmu “Burried Memories” w reżyserii Ericka Vander Borght (https://www.opcw.org/fires) oraz zwiastuna filmu “Obłoki Śmierci” w reżyserii Ireneusza Skruczaja (http://oblokismierci.pl/) udział, obok licznie zgromadzonych uczestników Konferencji, wzięli: Dyrektor Generalny Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (Organization for the Prohibition of Chemical Weapons – OPCW) Fernando Arias González; Stały Przedstawiciel RP przy Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) Pan Ambasador Marcin CZEPELAK oraz Ambasadorzy Niemiec i Rosji.

• na forach lokalnych:

dnia 1 grudnia

g. 11:00 w Joachimowie Mogiłach, gm. Bolimów

Ustanowienie Ossuarium Poległych Żołnierzy Wielkiej Wojny w kontekście Cmentarza Wojennego w Joachimowie Mogiłach. Uroczystość

g. 14:30 w Gminnym Ośrodku Kultury w Bolimowie, ul Łowicka 9

Prezentacja wyników badań uzyskanych w wyniku realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie (Zespół APP).

Prezentacja zabytków w formie  mini wystawa w sali muzealnej świeżo powstałej Izby Pamięci w  Bolimowie:

Wystawa nosi tytuł:  Rzeczy, które pozostały po Wielkiej Wojnie … w siedmiu odsłonach

 

Polecam uwadze zasób materiałów dostępnych online na temat działań Organizacji ds Zakazu Broni Chemicznej, w tym edukacji i upowszechniania wiedzy na temat użycia tego typu broni w czasach minionych, elementem upowszechniania wiedzy i edukacji na temat ataków gazowych są doświadczenia i wnioski płynące z aktywności członków Zespołu APP w rejonie Rawki i Bzury:

     

 

 

• Lokalizacja Dąbrowy Niepodległości i elementu wydarzeń od 13:00 vide mapa poniżej:
• 

***

26 sierpnia 2018

Wystawa pt.

RZECZY I LUDZIE  W OKOPACH WIELKIEJ WOJNY.

Prezentacja wyboru zabytków archeologicznych z pola bitwy   1914-1915 w rejonie Rawki i Bzury

GDZIE: Szkoła Podstawowa

im. Henryka Dąbrowskiego w Bolimowie,

ul. Sokołowska 24  (sala gimnastyczna)

KIEDY: 26 SIERPNIA 2018 (NIEDZIELA)

serdecznie zapraszamy (szczegóły w zakładce Aktualności)

***

17 LIPCA 2018

 UPAMIĘTNIENIE: Dąbrowa Niepodległości

na terenie Wspólnoty Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary 

w obrębie gminy Bolimów, powiat skierniewicki, woj. łódzkie.

Z radością informujemy, że trwają prace nad  finalizacją oddolnej, bardzo ciekawej i godnej najwyższego uznania inicjatywy utworzenia Dąbrowy Niepodległości.

Cieszymy się, że  mogliśmy poprzez opracowanie i przekazanie wyników  badań realizowanych  w ramach projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie przyczynić się  do procesu tworzenia tego Upamiętnienia. 

Przekazaliśmy Wspólnocie Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary  wyniki badań APP przedmiotowo i przestrzennie odnoszących się do ww. inicjatywy nt.   kontekstu historycznego, w którym powstały materialne ślady Wielkiej Wojny na terenie Puszczy Bolimowskiej oraz na temat ich aktualnego stanu zachowania na terenie wskazanym przez Wspólnotę. Bolimowski Park Krajobrazowy wytypował na prośbę Wspólnoty 100 dębów – świadków historii, które złożą się na Dąbrowę Niepodległości – Pomnik Przyrody … i Kultury.

• Dziękujemy Wspólnocie Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary  za zaproszenie do Współpracy i możliwość podzielenia się wynikami badań APP prowadzonych w latach 2014-2018 m.in. na terenie tejże Wspólnoty oraz co oczywiste, za uprzednie wyrażenie przez tą Wspólnotę zgody na przeprowadzenie naszych badań!

Stanowisko APP-2 zostało wytypowane do badań sondażowych w wyniku badań powierzchniowych (dalej i w inwentarzu: Bad. Pow.) przeprowadzonych na tym terenie w obrębie arkusza AZP nr Arkusz 61-58 w 2014 roku, w ramach projektu APP, w trakcie których zadokumentowane zostały czytelne napowierzchniowo relikty fortyfikacji polowych o różnym stanie zachowania.

Lokalizacja stanowiska APP-2 (czerwony punkt) położonego 

na terenie Wspólnoty Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary 

w obrębie gminy Bolimów, powiat skierniewicki, woj. łódzkie.

 

Badania archeologiczne na stanowisku APP-2 zostały przeprowadzone w ramach projektu „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)” finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN nr 2013/10/E/HS3/00406), a realizowanego w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN.

****

17 lipca 2017

 

Bardzo dziękuję Mieszkańcom gminy Nowa Sucha za tak liczne przybycie na spotkanie w sto drugą rocznicę zakończenia działań wojennych nad Rawką i Bzurą w trakcie którego przedstawiłam wyniki Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą.

Dziękuję też Panu Wójtowi za otwarcie i zaangażowanie, niezbędne w trudnym procesie przywracania statusu Cmentarza Wojennego w Kozłowie Biskupim, należnego miejscu rozpoznanemu w toku naszych badań archeologicznych APP w 2016 roku.

Prelekcja  na temat wyników badań APP

“… w nocy 16 na 17 lipca 1915 roku Rosjanie zaczęli opuszczać swoje okopy,

o świcie 17 lipca niemieckie patrole doniosły, że Rosjanie wycofali się na całej linii Rawki i Bzury. Tego samego dnia przed południem niemieckie oddziały bojowe ruszyły za nieprzyjacielem w stronę Warszawy. 

Na polu bitwy i na cmentarzach wzdłuż linii frontu od Skierniewic po Sochaczew pozostało od ok. 70 do 100 tysięcy poległych żołnierzy, w tym wielu Polaków służących w zaborczych armiach. Wielu z nich pochowano w bezimiennych grobach, wielu w ogóle nie pochowano.

Dziś trudno odnaleźć ślady miejsc spoczynku tak wielkiej liczby tych, którzy stracili tu życie…. ” (za: Zalewska Czarnecki 2016: 51-52).

za: http://www.nowasucha.pl/index.php?id=182&n_id=2280#

17 lipca 2017 roku zapraszam serdecznie na prelekcję na temat śladów i świadectw I wojny światowej na terenie gminy Nowa Sucha.

Spotkanie odbędzie się w 102 rocznicę zakończenia działań wojennych nad Rawką i Bzurą.

 

18 maja 2017

Wykład na temat wyników badań APP

Święto Lasu 2017  w Nadleśnictwie Radziwiłłów z udziałem archeologii i historii!

Rozpoczynamy kolejny sezon działań terenowych, w maju zwierzęta leśne robią, to co zwykły robić o tej porze roku, zaś archeolodzy APP wznawiają działania poznawcze i społeczne z dala od własnych biurek i gabinetów.

Z okazji Święta Lasu opowiemy zainteresowanym o wynikach naszych badań oraz zapytamy leśników, czy ziszczą się nasze nadzieje na objęcie ochroną miejsc węzłowych wyłonionych w toku Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie.

Bardzo dziękuję za zaproszenie! az

 

W 2016 roku grupa Osób skupionych wokół Nieformalnej Grupy Wolontariuszy o nazwie “Wystarczy Chcieć” oraz wolontariusze i darczyńcy przyczynili się do odtworzenia z gruzów Pomnika:

Powyżej zobrazowanie przejawów założenia, że “wystarczy chcieć”. 

W trakcie prac Nieformalnej Grupy Wolontariuszy o nazwie “Wystarczy Chcieć” prowadzone były na cmentarzu wojennym w Wólce Łasieckiej także prace dokumentacyjne, w ramach realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie:

W ramach działań pod hasłem:

Konserwacja przez dokumentację wykonane zostały  prace dokumentacyjne:

Charakterystyka metodyki prac konserwacyjno-dokumentacyjnych przeprowadzonych w obrębie cmentarza wojennego z okresu I Wojny Światowej w miejscowości Wólka Łasiecka, gm. Bolimów.

Prace podjęte zostały w ramach realizacji projektu badawczego nr 2013/10/E/HS3/00406 pt.: „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)”, przyjętego do finansowania przez Narodowe Centrum Nauki.

Zespół badawczy APP w składzie: A. Zalewska, A. Szarlip, K. Radziszewska, P. Godlewska, A. Filas, M. Jakubczak, M. Leloch, T. Myśliwiec w terminie od 18.05.2016 do 15.10.2016 wykonał prace polegające na:

• Wykonaniu modelu mikro-rzeźby powierzchni cmentarza, przy użyciu tachimetru laserowego. Sumarycznie wykonano 3775 pomiarów w siatce o gęstości pomiaru 0,5 m (9/m²), na podstawie których wykonano trójwymiarowy model powierzchni terenu,
• Wykonaniu dokumentacji fotograficznej (w tym modelu 3D) pomnika zlokalizowanego w obrębie cmentarza,
• Wykonaniu pomiarów płyt nagrobnych przy użyciu tachimetru laserowego,
• Sondowaniu powierzchni cmentarza przy użyciu macki saperskiej, celem zlokalizowania ewentualnych płyt zalegających płytko pod powierzchnią gruntu. Wszystkie nowo znalezione płyty (w liczbie 6) zostały odsłonięte, domierzone tachimetrem oraz zadokumentowane fotograficznie.
• Stworzeniu dedykowanego projektu programu QGIS stanowiącego bazę danych przestrzennych pozyskanych w trakcie prowadzenia prac oraz wyników ich opracowania.

Prace podjęte przez członków APP prowadzone były równolegle do prac rewitalizacyjnych, mających na celu odtworzenie bryły pomnika cmentarnego

(autor notatki: Tomasz Myśliwiec (Zespół APP), kwiecień 2017). 

Powyżej: model 3D pozostałości pomnika przed rekonstrukcją, stan na rok 2015 (Co. APP).

Powyżej model mikro-rzeźby powierzchni cmentarza,stan na rok 2016 (Co. APP).

Ww. zobrazowanie stanowi element wyników prac dokumentacyjnych przeprowadzonych w ramach projektu APP, które w całości  zostaną przekazane zainteresowanym podmiotom, w tym NSW WS oraz WUOZ Łódź, zaś we fragmentach zostaną  zawarte w publikacji pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie, która ukaże się drukiem w 2018 roku.

Anna Zalewska (APP) kwiecień 2017

****

ADVISORY BOARD ON EDUCATION AND OUTREACH OPCW: 

OPCW to organizacja do której należą 192 państwa świata, która jest odpowiedzialna  za eliminowanie zapasów broni chemicznej, za wyhamowywanie tendencji do powtórnych użyć broni chemicznej, za wdrażanie międzynarodowych przepisów regulujących – zwłaszcza Konwencji o Broni Chemicznej* (The Chemical Weapons Convention – CWC). Polska podpisała  Konwencję (CWC) 13.01.1993 r. i ratyfikowała ją 23.08.1995 r.

Pro-pokojowe działania  OPCW zostały docenione przez Norweski Komitet Noblowski, który przyznał tej organizacji  Pokojową Nagrodę Nobla za „szeroko zakrojone działania mające na celu eliminację broni chemicznej” w 2013 roku.

 Siedziba OPCW znajduje się w Hadze. Również w tym mieście urzęduje Stały Przedstawiciel RP przy OPCW, który zachęcił nas do przygotowania wystawy na temat historii użycia broni chemicznej na terenie dzisiejszej Polski w 1915 roku oraz do prezentacji wyników projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą na forum międzynarodowym.

Zainteresowani mogą wciąż obejrzeć wersję elektroniczną wystawy planszowej na stronie: http://www.haga.msz.gov.pl/resource/f36b72cf-ebac-4802-a6ff-285c594093d5:JCR:

Wersję drukowaną  wystawy planszowej można obejrzeć w Muzeum Ziemi Bolimowskiej (Budynek Starej Plebanii) w Bolimowie.

INFO:

* “Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej została utworzona 29 kwietnia 1997 r. wraz z wejściem w życie Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów (Chemical Weapons Convention, CWC). Konwencja została wyłożona do podpisu 13 stycznia 1993 r. w Paryżu. (…)

 Konwencja CWC jest pierwszym w historii instrumentem prawa międzynarodowego, zakładającym całkowitą likwidację jednej z trzech kategorii broni masowego rażenia.

Pod pojęciem broni chemicznej Konwencja definiuje: toksyczne związki chemiczne i ich prekursory, z wyłączeniem przypadków ich zastosowania do celów nie zabronionych przez CWC (cele przemysłowe, rolnicze, badawcze, medyczne, farmaceutyczne i ochronne, jak również użycie w celu utrzymania porządku publicznego). Definicja broni chemicznej obejmuje także amunicję i urządzenia, specjalnie zaprojektowane dla spowodowania śmierci lub innej szkody z użyciem toksycznych związków chemicznych i ich prekursorów.

Koszty niszczenia broni chemicznej oraz działalności weryfikacyjnej OPCW w tej dziedzinie ponoszą państwa posiadające broń chemiczną. Niszczenie broni C odbywa się według szczegółowych rocznych planów niszczenia, przekazywanych Sekretariatowi Technicznemu OPCW. Proces niszczenia odbywa się na specjalnie wyznaczonych obiektach do niszczenia broni chemicznej i podlega stałej weryfikacji inspekcyjnej OPCW. Państwa posiadające broń C zobowiązane są też do składania rocznych raportów dotyczących przebiegu niszczenia zapasów broni chemicznej.”

za: http://www.haga.msz.gov.pl/pl/o_ambasadzie/staly_przedstawicel_rp_przy_opcw/?printMode=true 

Członkowie ABEO w trakcie obrad w siedzibie OPCW w Hadze.

Od lewej strony, troje uczestników  siedmioosobowego podzespołu Outreach at the regional, national and local level.

Po prawej stronie Sa’ad Abdul Majeed Ibrahim Al-Ali z Iraku, aktualnie m.in. członek ABEO OPCW, który jako Ambasador Iraku w Królestwie Niderlandów był inicjatorem upamiętnienia w postaci pomnika ofiar ataku z użyciem broni chemicznej w Halabdja (w Halabdży). Zrzucenie na to miasto bomb z mieszanką sarinu, gazu musztardowego i tabunu skutkowało śmiercią około 5 tysięcy osób i pozostawiło kilka tysięcy trwale okaleczonych. Do tego najbardziej śmiercionośnego użycia broni chemicznej wobec ludności cywilnej doszło 16 marca 1988 roku.

 

https://www.opcw.org/news/article/statement-by-director-general-ahmet-uezuemcue-commemoration-of-the-1988-halabja-chemical-weapons-attack/

 

Co jest, po tym, co było?

Pamięć miejsc naznaczonych Wielką Wojną w sposób szczególny

Nasza decyzja dotycząca udziału w wytwarzaniu praktyk materialno-dyskursywnych odnoszących się do miejsc naznaczonych śmiercią tysięcy ludzi, zapadła nie tyle poprzez poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, „co było”, ale także na pytanie „jaka jest tego wartość” („jaką ma wartość to, co jest z tego, co było”) oraz „czym będzie to, co było, za czas jakiś”?

Proponujemy, by potraktować wskazane przez nas miejsca (i ich pamięć) jako podstawę do refleksji nad potrzebą pojednania z tym, co minione. Są też powody, by miejsca te postrzegać jako materialne przestrogi.

Zasadność tej tezy staramy się wykazać między innymi poprzez  książkę pt. Ślady i świadectwa Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą, a skłania nas do tego także narastające w ostatnich latach zagrożenie ponownym użyciem broni chemicznej przez tzw. „czynniki pozapaństwowe”.

Na poziomie mentalnym, to właśnie ataki gazowe przeprowadzone przez armię niemiecką nad Rawką i Bzurą w 1915 roku tkwią jako jeden z elementów zadry w pamięci kulturowej Europy, relatywnie najmniej zatarte, w porównaniu z innymi okrucieństwami wojny z tamtego okresu.

Na poziomie fizykalnym, ślady ataków gazowych z 1915 roku (w postaci okopów niemieckich, w których były zainstalowane butle z chlorem, i okopów rosyjskich, w których chlor zabijał żołnierzy) systematycznie zanikają. Są to resztki akcentujące „szczątkowość” tamtego minionego bytu, jego nieobecność jako ontologicznej pełni. Poznając je w terenie, doszliśmy do wniosku, że istotne jest uchwycenie tych śladów na aktualnym etapie ich trwania, zadokumentowanie ich, zinterpretowanie i uczynienie ich powodami do refleksji – znakami, unaoczniając ich referencyjny charakter, odsyłając poprzez nie do konkretnych, możliwych do zidentyfikowania informacji (zawsze skażonych kontekstem powstania źródeł naszej wiedzy) o trudnych czasach tamtej wojny, do miejsc, rzeczy lub opinii doświadczających kontaktu z krajobrazem nad Rawką i Bzurą przed stu laty i całkiem współcześnie.

Publiczna prezentacja książki pt. Ślady i świadectwa Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą autorstwa Anny Zalewskiej i Jacka Czarneckiego (Członków Zespołu APP) nastąpi 31 maja 2017 w trakcie 3 sesji sprawozdawczej APP. Szczegóły dotyczącego tego spotkania zostaną przedstawione z miesięcznym wyprzedzeniem na tej stronie.

Skład i druk ww. książki stanowiącej element i  podsumowanie projektu edukacyjnego pt.

ARCHEOLOGIA POJEDNANIA. PRZYDROŻNE LEKCJE HISTORII NA TEMAT WIELKIEJ WOJNY NAD RAWKĄ JAKO LEKCJE POJEDNANIA (1915-2015) został sfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko Niemieckiej. 

Cele tego projektu były następujące:

Pogłębianie wiedzy na temat: I Wojny Światowej oraz materialnych po niej pozostałości.

Wykazanie, że “archeologia współczesnych konfliktów”, może stanowić modus procesu pojednania między potomkami narodów biorących udział w wojnie 1914-1915, a tym samym, jako archeologia pojednania, może przyczyniać się do krzewienia kultury dialogu i rozpoznawania jako przestróg, materialnych pozostałości bolesnego dziedzictwa.

Wyhamowywanie procesu destrukcji materialnych reliktów Wielkiej Wojny poprzez edukację w kraju i za granicą (nt. nieodnawialnego charakteru śladów Wielkiej Wojny).

Czynne wsparcie procesów sprzyjających trwaniu materialnych przestróg, stanowiących materialną pozostałość po Wielkiej Wojnie ku przyszłości, Wzmacnianie kierowanego do społeczności lokalnej i międzynarodowej komunikatu o wartości poznawczej i społecznej materialnych reliktów bolesnego dziedzictwa oraz wyczulanie na problematyczność niszczenia śladów I wojny w dorzeczu Rawki i Bzury na terenie gmin Bolimów i Nowa Sucha.

Poddanie pod rozwagę współczesnych nam zasadności tezy że ci, którzy nadejdą po nas – też mogą potrzebować do refleksji nad przeszłością (zwłaszcza tą trudną) materialnych pobudek (materialnych nośników pamięci) oraz, że rozdrapywanie ran nie ma sensu, ale troska o to, by się zabliźniły, wydaje się postawą właściwą.

^^^^^

“Sprzyjające warunki zarówno do refleksji nad minionymi wojnami, jak i nad materialnymi przestrogami, stwarza podążanie ścieżkami Przydrożnych Lekcji Historii, począwszy od Bolimowa, poprzez Joachimów Mogiły (gm. Bolimów) (lekcja 7-7a), Wolę Szydłowiecką (gm. Bolimów) (lekcja 8), Humin (gm. Bolimów) (lekcja 9), przez

Borzymówkę (gm. Nowa Sucha) (lekcja 10) i Nową Suchą, Zakrzew, Kozłów Biskupi (gm. Nowa Sucha) (lekcja 11), aż po Sochaczew (a tam bardzo wartościową wystawę na temat I wojny światowej w Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą). Te wyróżnione przez nas miejsca uznaliśmy za węzłowe, ponieważ wpisana jest w nie złożoność pamięci Wielkiej Wojny, w tym radości, ale i cierpienia, między innymi rażonych przez gaz żołnierzy. Jest to bardzo istotny, ale jedynie marginalny element pamięci tych miejsc. Zostały w nią wpisane dzielność i poczucie braterstwa żołnierzy tkwiących w okopach, ale i wielkiego lęku ludzi przed śmiercią, w tym przed okrutną śmiercią na skutek kontaktu z trującym chlorem. Są w nią wpisane zarówno dramaty i frustracje, jak też pracowitość i determinacja – towarzyszące tym, dla których miejsca te były domem, który ze zgliszczy odbudowywali po zakończeniu wojen. Odnosząc się do zagadnienia Wielkiej Wojny i trwałego jej wpisania w krajobraz, dotykamy bowiem także rozterek i cierpień lokalnej ludności, która została przepędzona ze swych domostw na czas wojny i której ziemie (a na nich pola uprawne, sady, ogrody, parki) i dobytek (budynki gospodarskie, dwory, młyny, majątki etc.), brutalnie przekształcono w pole bitwy. Problem cierpienia lokalnej ludności rzadko bywał dotychczas podnoszony.

Jednym z miejsc węzłowych, w które w sposób bardzo intensywny wpisywała się pamięć Wielkiej Wojny – w okresie między grudniem 1914 a lipcem 1915 roku – była wieś Wola Szydłowiecka i jej okolice”.

 

“Obecnie na skutek rolniczego użytkowania tego terenu trudno dostrzec na jego powierzchni materialne ślady Wielkiej Wojny. Jednak, pomimo ich daleko posuniętej „szczątkowości”, również one mogą być pobudką do refleksji na temat szczęśliwie minionego czasu wojennego. Przed I wojną światową Wola Szydłowiecka była wsią składającą się z 56 gospodarstw, dużego folwarku oraz gorzelni i była największą wsią od Bolimowa i Miedniewic na południu po Sochaczew na północy.Rosjanie traktowali ją jako kluczowy punkt obrony tego odcinka frontu zagradzającego Niemcom drogę na Warszawę. Front ten przebiegał rzekami Rawką i Bzurą i tylko w tej okolicy Rosjanie zdecydowali się na zbudowanie linii obronnej z dala od brzegu rzek. Od stycznia 1915 roku główna linia obrony rosyjskiej biegła od wsi Mogiły poprzez Wolę Szydłowiecką, Humin, Borzymówkę po ujście rzeki Suchej do Bzury w pobliżu wsi Zakrzew. W grudniu 1914 roku podczas przygotowywania pozycji obronnej ludność cywilną wysiedlono, wsie ufortyfikowano, a wszystko oplotła sieć linii okopów.”

Powyższe fragmenty pochodzą z książki pt. Ślady i Świadectwa Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą (Warszawa 2016). 

Została ona przez nas napisana z myślą o tych, którzy chcieliby rozpoznać w okolicy Bolimowa, Woli Szydłowieckiej,  Humina, Borzymówki, Nowej Suchej cechy krajobrazu pamięci o Wielkiej Wojnie. 

Książka ma charakter popularno- naukowy, podobnie jak 4 nowe tablice, które ustawiliśmy w ww. miejscach. Ich druk został sfinansowany ze środków Fundacji Współpracy Polsko Niemieckiej. W książce zawarto część wniosków z kwerend wykonanych w ramach APP. Dlatego na tablicach umieściliśmy loga FPLH, FWPN, NCN oraz Gmin.

Zachęcamy do lektury i odwiedzenia miejsc naznaczonych historią

Anna Zalewska, Jacek Czarnecki (autorzy)

DNIA 5 LISTOPADA 2016 ROKU

odbyło się spotkanie pt.:

PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE NAD RAWKĄ I BZURĄ.

Podsumowanie prac rewitalizacyjnych i archeologicznych (2016)

 

Wólka Łasiecka 5 listopada 2016 g. 14:30

Fotorelacja z podsumowania 3 etapu archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie:

Dzień 5 listopada 2016 stanowił z mojej perspektywy kwintesencję procesu przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie. Zaczął się owocnie od odebrania bardzo dobrze zakonserwowanych zabytków ruchomych od Podwykonawcy (Muzeum Arma – dziękuję :). Wiozłam je do Bolimowa w celu umieszczenia ich na czasowej mini ekspozycji w powstającym nie bez oporów i przeszkód, ale konsekwentnie Muzeum Bolimowskim. Tym razem jako warte wyeksponowania potraktowałam łopatki piechoty, używane przez żołnierzy do kopania okopów, do samoobrony, do trwania w trudzie i znoju wojny od zimy 1914 do wiosny 1915 roku.

Wyruszyłam z domu o g. 9:50, zapakowawszy pyszne szarlotki (dzieło Alicji – dziękuję 🙂 i inne rekwizyty pomocne w poddtrzymaniu uważności słuchaczy w trakcie wykładu i dyskusji, zaplanowanych na popołudnie w GOK w Bolimowie. Zatopiona   w myślach o tym, po co, jak, dla kogo, z kim, na kiedy…??? dotarłam do moich ulubionych Miedniewic, gdzie tuż przed skrętem na płn zach, zawsze odczuwałam pokrzepienie z niewiadomego źródła :). Tym razem, zanim dotarłam do mojego punktu wsparcia, tuż przed białymi tabliczkami oznaczającymi strefę Miedniewic (od płn ku Woli Miedniewskiej) na polu zobaczyłam 3 panów z detektorami i saperkami. Zadzwoniłam na policję, powiedziawszy, że byłam świadkiem sytuacji,  w kontekście której istnieje prawdopodobieństwo popełniania czynu karalnego. Dowiedziałam się od rozmówcy w mundurze, że chodzenie z detektorem nie jest zabronione, a skoro nie jestem właścicielem pola po którym Ci panowie chodzą, moja reakcja nie jest w pełni zrozumiała. Przyjęłam to do wiadomości i rozmyślając o tym, co widziałam, co zrobiłam i dlaczego tak niewiele, dotarłam na posterunek policji w Bolimowie (przepisowo zamknięty w sobotę), tam ponownie zadzwoniłam na wskazany na bramie numer dyżurnego strażnika prawa, tym razem rozmowa potoczyła się nieco skuteczniej – i co wysoce prawdopodobne (sądząc po dalszym toku zdarzeń) – acz nieoczywiste, rozmowa ta skutkowała wizytą policjantów na polu poniżej i spotkaniem z Panami poniżej.

 

 

Miedniewice, 5 listopada 2016 (sobotni poranek).

Ok. 11:00 poczyniłyśmy w Gminnym Ośrodku Kultury ostatnie przygotowania do sesji sprawozdawczej, która zaplanowana została po poczęstunku przygotowanym przez Urząd Gminy – po uroczystościach na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej (gm. Bolimów).

Oddawanie sprawstwa rzeczom. Proces przygotowywania mini-ekspozycji czasowej w Urzędzie Gminy w Bolimowie.

 

Anioły z Gminnego Ośrodka Kultury w Bolimowie, w trakcie przygotowywania poczęstunku z myślą o tych, którzy przybędą  na podsumowanie prac rewitalizacyjnych i archeologicznych.

Bolimów, 5 listopada 2016 (sobotnie przedpołudnie).

Na uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej przybyło bardzo wielu uczestników, było to niezwykle krzepiące i dla promotorów hasła “Wystarczy chcieć” przed którymi chylę czoła i dla tych, których nie opuszcza wiara (choć mocno nadwątlona w ciągu ostatnich 3 lat), że cmentarz wojenny, zarówno ten sprzed 200, 150, 100, czy 50 lat  jest ponadczasową wartością, przestrogą, materializacją poczucia obowiązku żywych względem pokonanych przez śmierć w czasie trwogi i wojny,  że jest miejscem dającym szansę na refleksję. Troska o trwanie cmentarza wojennego i /lub o godne traktowanie szczątków spoczywających na nim poległych żołnierzy  jest przywilejem i obowiązkiem zarówno moralnym, jak i formalno – prawnym żywych.

   

Wólka Łasiecka, 5 listopada 2016 (sobotnie wczesne popołudnie).

vide więcej zdjęć na:

http://lowiczanin.info/edukacja/wydarzenia/-Wolka-Lasiecka-zakonczenie-prac-na-cmentarzu-z-I-wojny-swiatowej/galeria/1/

https://www.facebook.com/groups/556664851190963/?pnref=story

http://skierniewice.naszemiasto.pl/artykul/uroczystosc-na-cmentarzu-wojennym-w-wolce-lasieckiej-zdjecia,3908612,gal,t,id,tm.html

W trakcie uroczystości Łukasz Konopacki (spiritus movens procesu rewitalizacji pomnika na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasicekiej w 2016 roku) oraz Jacek Słupski (spiritus movens procesu porządkowania  i upamiętniania Cmentarza Wojennego w Wólce Łasieckiej w latach 2010-2016) opowiedzieli o poległych – żołnierzach armii rosyjskiej i niemieckiej w tym o Polakach poległych w czasie Wielkiej Wojny –  spoczywających na tym cmentarzu. Złożono kwiaty, zapalono znicze, wystrzelono salwę honorową, zmówiono modlitwę za poległych i poszkodowanych w czasie wojen, uczczono minutą ciszy spoczywających na Cmentarzu wojennym żołnierzy, podziękowano zaangażowanym w proces przywracania pamięci o ofiarach Wielkiej Wojny.

 

Etapy trwania pomnika na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej (1915-2016)

Po uroczystościach na Cmentarzu Wojennym, zebrani udali się do Bolimowa,  gdzie po bardzo gościnnym przyjęciu w GOK wzięli udział w sesji sprawozdawczej, w tym m.in w pokazie slajdów unaoczniających złożoność procesu rewitalizacji pomnika w Wólce Łasieckiej oraz w  wykładzie na temat wyników realizacji projektu pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie i w dyskusjach, które mogą przyczynić się do tego, że  cele – w mojej opinii  warte namysłu, zabiegów i realizacji – zostaną faktycznie zrealizowane.

Wskazane zostały kroki i kroczki poczynione w kierunku realizacji następującychzasadniczych celów projektu APP :

  

   

Bolimów, 5 listopada 2016 (sobotnie późne popołudnie)

(Autorzy i właściciele fotografii: Anna Zalewska, Paulina Szmit, Tomasz Kuran, Archiwalia MWP, GOK Bolimów).

Serdecznie dziękujemy wszystkim za przybycie.

Prosimy o dalsze zaangażowanie w proces przywracania pamięci o poległych i ofiarach Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą,

Anna Zalewska

Program spotkania 5 listopada 2016 r.

godz. 12:00

miejsce: Wólka Łasiecka

UROCZYSTOŚCI NA CMENTARZU WOJENNYM

Upamiętnienie poległych w czasie Wielkiej Wojny na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej

 godz 14:00

miejsce: Bolimów  (GOK)

SESJA SPRAWOZDAWCZA

Podsumowanie  3 sezonu badawczego APP.

Proces przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie

W programie m.in.:

* Pokaz slajdów ukazujących  proces rewitalizacji Cmentarza Wojennego w Wólce Łasieckiej z udziałem wolontariuszy

(Autorzy: Niezrzeszona Grupa „Wystarczy Chcieć”)

* Wykład sprawozdawczy na temat procesu archeologicznego przywracanie pamięci nad Rawką i Bzurą w latach 2012-2016

(dr hab. Anna Zalewska, Kierownik Zespołu Naukowego powołanego do realizacji projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”)

* Mini wystawa zabytków ruchomych ukazująca proces przemiany zabytków przed/ w trakcie i po konserwacji.

(Autorzy: Zespół Naukowy powołany do realizacji projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”)

  

Prace archeologiczne na stanowiskach Joachimów Mogiły, Kozłów Biskupi w sezonie 3 (2016) realizowane w ramach projektu APP (fot. Anna Zalewska, Co. APP)

***

Konferencja: Archeologia Czasów Najnowszych

Wrocław 20-21 października 2016 
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii 
ul. Uniwersytecka 7/10

“Narodowy Instytut Dziedzictwa i Uniwersytet Wrocławski organizują konferencję Archeologia Czasów Najnowszych. W tym dwudniowym spotkaniu badacze z całej Polski przedstawią rezultaty prac dotyczących okresu współczesnego (XIX – XX w.). Oprócz prezentacji wyników badań omówione zostaną także kwestie metodologiczne, metodyczne i konserwatorskie.”

zob. szczegóły:

http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Aktualnosci/news.php?ID=3287

Nasze wystąpienia:

***

8th Modern Conflict Archaeology Conference

University of Bristol 2016

Saturday 15th October 2016

Location: Dept of Archaeology and Anthropology, University of Bristol

Address: 43 Woodland Road, Bristol BS8 1UU

“Modern conflict archaeology combines the strengths of many different disciplines: Anthropology, Heritage and Museum Studies, Cultural Geography, Military History and Art History. This hybrid approach recognizes that modern conflicts involve an industrialized intensity, incorporate political and nationalistic motivations, and include notions of ethnicity and identity. Most modern conflicts are within living memory, and require sensitivity in their investigation and presentation to the public. Some sites have human remains, others have become ‘sites of memory’, and still others have developed into politically and economically significant places of cultural heritage and tourism. Beyond battle-zones, the objects and memories of conflict survive in urban landscapes – in museums, peoples’ homes, civic architecture, and as public memorials. All such places embody the experiences of conflict and its aftermath for civilians and soldiers, adults and children alike”

see details at: https://mcaconf.com/modern-conflict-archaeology/

Nasze wystąpienie:

Anna Zalewska (współpraca Jacek Czarnecki)

From Festering Wound to Warning Monument: Former battlefield in central Poland as the embodiment of troubled pasts (1915) and the trigger for reflection (2015)

This paper will take forward the following assumption: that in exploring the ways by which uncomfortable histories re-appear today, in a material sense, can move us closer to essential reflections on the ferocity and totality of contemporary wars and enhance understanding (and reconciliation when relevant, among descendants of belligerents). This paper will explore to what extent, in our troubled times, it is worth studying and operationalizing the key dimensions of past and present through the connections and entanglements created by the materiality of conflicts and wars.

This premise is still mostly neglected from the perspective of eastern European archaeologists – specifically that of the materiality of those non-human witnesses of the troubled past, such as former battlefields and things (in general material remains) burdened with the suffering of individuals and societies, which can be treated as the triggers for beneficial reflection. In our paper, such reflection will be based on the recent outcomes of archaeological research conducted within the framework of the project “Archaeological Revival of Memory of the Great War”. By focusing on the material remains of the life and death of soldiers in the trenches and on the spatiality, endurance and condition of the ever changing former battlescape from WWI we will discuss current observations on advantages and disadvantages of confronting in 2015 human and non-human memories on the everyday life of soldiers and civilians during wartime 1915.

***

PROSPOŁECZNA JESIEŃ 2016 

CMENTARZE WOJENNE JAKO PRZESTROGI …

wykład 22.09.2016 w GOK w Bolimowie

W trakcie wykładu przedstawione zostanie tło historyczne wydarzeń po których pozostały Cmentarze Wojenne, powody dla których warto traktować je jako potrzebne nam przestrogi, bieżące wyniki  badań archiwalnych i archeologicznych (APP)  – odnoszące się do Cmentarzy Wojennych i miejsc po nich oraz sugestie ad strategii  na najbliższe lata – dającej nadzieję na skuteczniejsze objęcia Cmentarzy  Wojennych z czasów Wielkiej Wojny ochroną.

Wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszam do udziału w spotkaniu,

Anna Zalewska

BORZYMÓWKA (16.09.16):

IN SITU: WARSZTATY I PRELEKCJA pt.

Ich żołnierski żywot (1915) i krajobraz wokół nas (2016)

 

Borzymówka 16.09.2016

Interakcja in situ z tymi, którzy są w tym wszystkim najważniejsi. Uczniowie lokalnych szkół gminy Nowa Sucha na stanowisku archeologicznym w Borzymówce, zapoznają się z Przydrożną Lekcją na temat Wielkiej Wojny i wynikami badań w ramach projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie (2016.09.16)

Dziękujemy Państwu Karwowskim – Gospodarzom na których ziemi prowadzimy badania archeologiczne, to dzięki Państwa otwartości, zaangażowaniu, wielkiej wiedzy, pracowitości i zrozumieniu –  to wczorajsze wydarzenie  z Uczniami z lokalnych szkół Gminy Nowa Sucha mogło się dokonać

 Wszystkim DZIĘKUJEMY za przybycie na stanowisko archeologiczne w Borzymówce i wysłuchanie prelekcji oraz za udział w warsztatach in situ.

vide szczegóły:

PROSPOŁECZNE LATO 2016  za nami…

STANOWISKO ARCHEOLOGICZNE PLANEM FILMOWYM: “Obłoki śmierci – Bolimów 1915”

Materialne pozostałości po wydarzeniach sprzed stu lat, aktualnie stanowiska archeologiczne badane w ramach projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie” stały się przedmiotem zainteresowania twórcy filmu “Obłoki śmierci – Bolimów 1915” Ireneusza Skruczaja. Film ma opowiadać o pierwszo-wojennych walkach pozycyjnych w okolicach Rawki i Bzury na przestrzeni lat 1914-1915, który kładzie nacisk m.in. na to, że “do wrogich armii carskiej i pruskiej często przymusem wcielano Polaków. Średnio co piąty żołnierz jednej i drugiej strony był polskim żołnierzem. Na własnej ziemi Polacy musieli walczyć przeciwko sobie”.

Dziękujemy za zainteresowanie przebiegiem i wynikami naszych badań APP.

Trzymamy kciuki za mądry, udany i poruszający film Pana autorstwa!

MINI WYSTAWA ARCHEOLOGICZNA

24 lipca na Rynku w Bolimowie:

 WYKŁAD I DYSKUSJA pt.

Archeologia Wielkiej Wojny jednaniem z tym co po wojnie pozostało

23 lipca 2016 o godz. 16:00 w Bolimowie:

 

Bardzo dziękujemy wszystkim, którzy przybyli na wykład i tym którzy wzięli udział w dyskusji na temat roli i znaczenia wyników badań archeologicznych w odniesieniu do cmentarzy pozostałych po Wielkiej Wojnie oraz do istoty przydrożnych lekcji historii w procesie jednania się z tym co po wojnach pozostaje i z czym zmagamy się / jednamy się w czasie powojnia

***

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU W AKCJI

“ARCHEOLOGIA POJEDNANIA”

dnia 2 lipca 2016

 g. 10:00-15:00

NA CMENTARZU  WOJENNYM  W WÓLCE ŁASIECKIEJ

Dziękujemy za udział w Warsztatach wszystkim Wolontariuszom!

CZERWIEC 2016

Dziękujemy wszystkim którzy przybyli na konferencję Archeologia Współczesności. Teoria i praktyka zorganizowanej przez Zespół APP przy IAE PAN i SNAP oddz. Warszawa

 

  

poniżej moje uwagi na marginesie konferencji

będę wdzięczna za komentarze!

Archeologia współczesności to dyscyplina zajmująca się materialnymi pozostałościami również po tych wydarzeniach i procesach które rozegrały się w nieodległej przeszłości bliskiej nam chronologicznie czyli w XX wieku. Są też w literaturze przedmiotu argumenty przemawiające za tym, że za archeologię współczesności należy uznać również badania odnoszące się do materialnych pozostałości XIX wieku oraz pierwszych dekad XXI wieku.

Odnosząc się w sposób praktyczny i teoretyczny do archeologii współczesności, osobiście skłaniałabym się raczej do nazywania tego rodzaju działań archeologią czasów współczesnych. Dlaczego? Ponieważ używając metod archeologicznych rozpoznajemy materialne ślady po wydarzeniach i procesach z różnych czasów, które jednak są sobie współczesne – są tu z nami, skoro poddajemy je refleksji. Oczywiście momenty ich pierwotnego zaistnienia mogą się bardzo różnić. Mogą one być całkiem odległe, również prahistoryczne, lub całkiem nam bliskie chronologicznie i w pełni historyczne. Jednak aktualnie ślady czasów minionych (niezależnie od tego jak dawno minionych) poprzez praktykę archeologiczną spotykają się – nakładając się na siebie są jednoczesne i od siebie współzależne. Stąd Archeologia czasów współczesnych. Jej przedmiotem jest z mojej perspektywy rozpoznawanie, dokumentowanie, konserwacja i upublicznianie informacji na temat materialnego wymiaru współczesności i współzależności Ludzi, rzeczy i miejsc – które aktualnie poddajemy refleksji z użyciem metod archeologicznych.

Archeologia to nie tylko sposób na poznawanie przeszłości zarówno tej odległej chronologicznie (pradziejowej) jak i tej bliskiej nam chronologicznie. Archeologia to również działalność prospołeczna, kulturotwórcza która powinna wychodzić naprzeciw również bieżącym potrzebom i oczekiwaniom współczesnych nam ludzi. Wielu z nich chce poznać białe i czarne plamy z nieodległej przeszłości, archeologia współczesności może się przyczynić do ich rozpoznania.

Archeolog współczesności może poprzez swoje badania zwracać uwagę również na tematy dotychczas pomijane, np. zapomniane, czy wyparte, może on – najlepiej jeśli we współpracy z historykami, medykami sądowymi, socjologami – pobudzać refleksję o tym, co pozostawiła po sobie pamięć materii (pamięć miejsc, rzeczy, krajobrazów) – której nie towarzyszy pamięć ludzka

Wyniki badań z zakresu archeologia współczesności mogą skłaniać do wrażliwości i empatii wobec tych, którzy są już niemi, a od których możemy się wiele nauczyć / dowiedzieć, podobnie jak od miejsc i rzeczy, które mogą zyskać potencjał przydrożnych lekcji historii (i wrażliwości) jeśli zostaną uobecnione we współczesności m.in. z użyciem metod archeologicznych.

 

To co z mojej perspektywy najciekawsze w archeologii to możliwość archeologicznego przywracania pamięci, o tych wydarzeniach i procesach które bądź w sposób niekompletny, bądź selektywny lub nawet błędny czy kłamliwy były dotychczas opisywane.   Właśnie takie elementy, które stanowią białe lub czarne plamy archeologia ma szansę poddać refleksji z użyciem własnych metod badawczych, ale także archeologia współczesności może stać się przyczynkiem do zbadania dotychczas pomijanych tematów przez historyków, socjologów czy kulturoznawców.

 

Do tego właśnie wątku archeologicznego przywracania pamięci odnosimy się w naszym projekcie APP. Badamy materialne pozostałości po życiu i śmierci w okopach nad Rawką i Bzurą (w centralnej Polsce, w połowie drogi między Warszawą a Łodzią. Rozpoznajemy na powierzchni ponad 300 km kw pozostałości po polu bitwy , niestety odnajdując tam szczątki nigdy nie pochowanych poległych w boju żołnierzy oraz liczne cmentarze wojenne w ponad 80 procentach dotychczas w ogóle niezewidencjonowane, nie objęte opieką i ochroną, całkowicie zapomniane i wyparte z pamięci.

 

Archeologia współczesności jest w Anglii czy Francji rozpoznawalnym uznanym instytucjonalnie elementem archeologii w ogóle, zaś archeologia pierwszej wojny stanowi jej odrębny bardzo doceniany dział – u nas w Polsce, taka usankcjonowana instytucjonalnie archeologia współczesności – to niestety wciąż kwestia przyszłości. Przyczyn tego jest bardzo wiele, większość z nich z mojej perspektywy ma charakter pozamerytoryczny. Szczęśliwie są ludzie, którzy w swej naturze mają potrzebę podążania szlakami nieprzetartymi, często mało komfortowymi i ryzykownymi, do nich należą Ci, którzy podejmują się działań w obrębie badania czasów nieodległych chronologicznie z użyciem metod archeologicznych. Szczególnie wartościowe wydają mi się w polu archeologii współczesności (Archeologii Czasów Współczesnych) działania tych badaczy, którzy dotykają tematów trudnych, pomijanych, niewygodnych, w celu poddania ich refleksji Ludzi współczesnych.

Anna Zalewska (17.06.2016)

 

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO POMOCY PRZY PRACACH Z ZAKRESU ‘KONSERWACJA PRZEZ DOMUMENTACJĘ’ PROWADZONYCH W WEEKENDY NA   CMENTARZU WOJENNYM                     W WÓLCE ŁASIECKIEJ

ZESPÓŁ APP

Prace na Cmentarzu w Wólce Łasieckiej prowadzone z udziałem członków  Zespołu Naukowego powołanego do realizacji projektu badawczego  ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014) rozpoczęły się w maju 2015 r.

Zespół APP  podjął się wykonania zadokumentowania pozostałości Cmentarza Wojennego z czasów I wojny światowej w Wólce Łasieckiej, gdzie z inicjatywy Panów Łukasza Konopackiego i Jacka Słupskiego prowadzone są aktualnie z udziałem wolontariuszy, w tym archeologów zaangażowanych w realizację projektu APP – prace dokumentacyjne i renowacyjne.

Dotychczas przeprowadzone prace Zespołu APP na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej objęły:

* konserwację poprzez dokumentację zlokalizowanych dotychczas elementów bardzo silnie przekształconego cmentarza, w tym dokumentację rysunkową i fotograficzną płyt nagrobnych oraz reliktów niemal całkowicie zniszczonego pomnika cmentarnego,

* wykonanie Numerycznego Modelu Terenu dla Cmentarza w Wólce Łasieckiej i delimitację jego prawdopodobnego pierwotnego zasięgu

* napowierzchniowe rozpoznanie obszaru cmentarza

* wykonanie pomiarów pomocnych w wykonaniu mikroreliefu powierzchni cmentarza.

Prace prowadzone przez archeologów na Cmentarzu w Wólce Łasieckiej miały charakter nieinwazyjny.

***

SERDECZNIE ZAPRASZAMY NA KONFERENCJĘ NAUKOWĄ pt.

ARCHEOLOGIA WSPÓŁCZESNOŚCI. TEORIA I PRAKTYKA

WSPÓŁORGANIZOWANĄ PRZEZ ZESPÓŁ APP

 

***

***

PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ NA FORUM MIEDZYNARODOWYM

Wystawa, wykłady, prezentacja wyników APP oraz prezentacja filmu w OPCW w Hadze

17-20 marca 2018 roku

Dnia 17 marca nastąpiło otwarcie wystawy planszowej na temat historii użycia broni gazowej na froncie wschodnim, a w szczególności w rejonie Rawki i Bzury (by Stanisław Kaliński) oraz na temat materialnych tego pozostałości rozpoznawanych w wyniku Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie i na temat sposobów tego przedstawiania w formie przydrożnych lekcji historii (m.in. warsztatów in situ tablic informacyjnych w miejscach wydarzeń historycznych na byłym polu bitwy etc.) (tablice by Anna Zalewska i Jacek Czarnecki) oraz rekonstrukcji historycznych (tablica by Piotr Moskwa).

W wydarzeniu na zaproszenie MSZ i OPCW wzięli udział członkowie Zespołu badawczego powołanego do realizacji projektu APP: Kierownik projektu Anna I Zalewska oraz Stanisław Kaliński. Wystawa oraz wykłady cieszyły się znacznym zainteresowaniem. 

Fotorelacja 

OPENING OF THE EXHIBITION AT OPCW, by  M. SZPEJNA

      

   

 

vide

https://haga.msz.gov.pl/en/about_the_embassy/permanent_representative_of_poland_to_the_opcw/news_opcw/commemorations_of_centenary_of_large_scale_use_of_chemical_weapons

 

W końcu 2014 roku w Nadleśnictwie Skierniewice odbyło się spotkanie w trakcie którego zaprezentowane zostały założenia i bieżące wyniki projektu pt. „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014).”

za: http://www.skierniewice.lodz.lasy.gov.pl/widget/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/pamiec-o-wielkiej-wojnie-#.WWvWV9Pygza :

Podczas spotkania zaprezentowano m.in.: wstępne sprawozdanie z archeologicznych badań nieinwazyjnych i inwazyjnych przeprowadzonych w okresie sierpień – listopad 2014 roku,

omówiono kwestie związane z materialnymi pozostałościami po I Wojnie Światowej na terenach leśnych Nadleśnictwa Skierniewice i Nadleśnictwa Radziwiłłów oraz w ich pobliżu.

Po prelekcjach przedstawiających wyniki badań odbył się panel dyskusyjny, na którym omawiano zagadnienia związane min., ze społecznymi następstwami badań archeologicznych w odniesieniu do terenowych form własnych związanych z wydarzeniami z lat 1914-1915 nad Rawką i Bzurą.

Dziękujemy za przybycie na spotkanie,

w imieniu Zespołu APP,

Anna Zalewska