Archeologiczne przywracanie pamięci o Wielkiej Wojnie.
Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)

PROSPOŁECZNOŚĆ

PROSPOŁECZNOŚĆ = UPOWSZECHNIANIE WIEDZY O NAS SAMYCH

W TYM: O PRZESZŁOŚCI, O EMPATII, O WIELKIEJ WOJNIE, O ATUTACH REFLEKSYJNOŚCI I O WRAŻLIWOŚCI NA OTACZAJĄCE NAS, MATERIALNE ŚLADY MINIONYCH PROCESÓW SPOŁECZNYCH, WYDARZEŃ  I CHWIL, O LOSACH  JEDNOSTEK LUDZKICH… O PIĘKNIE CZASU (S)POKOJU
Doświadczone miejsca jako przestrzenie opieki nad zabytkami, ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku i edukacji dla pokoju, uczestnicy grudniowych warsztatów w Szkole Podstawowej w Huminie, w centrum kadru obok Pani Dyrektor – Historyk, zwycięzcy konkursu na najciekawsze pytania do quizu o działaniach wojennych 1914-1915 oraz materialnych po nich pozostałościach tj. o zabytkach Wielkiej Wojny w dorzeczu Rawki.

 

***

Doświadczone miejsca jako przestrzenie opieki nad zabytkami, ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku i edukacji dla pokoju

***

19 grudnia 2019

 W Szkole Podstawowej w Huminie odbyły się warsztaty pt.:

Doświadczone miejsca wokół mnie. Dlaczego warto chronić zabytki i dziedzictwo militarne?

Wybór szkoły w Huminie na przeprowadzenie warsztatów nie był przypadkowy, gdyż to właśnie uczniowie z tej szkoły zdobywali najwyższe lokaty w organizowanych w latach 2018-2019 konkursach historycznych nt. wydarzeń wojennych z lat 1914-1915. Wyjątkowa Pani dyrektor szkoły,  obok wielkiej wiedzy historycznej, jest też orędowniczką objęcia opieką znajdujących się w okolicy “miejsc doświadczonych”.

Warsztaty zrealizowano w nurcie edukacji dla pokoju i z wykorzystaniem metod aktywnego uczenia, trwały znacznie dłużej niż wyjściowo zaplanowano, z uwagi na znaczne zaangażowanie uczniów.

W efekcie, uczniowie (głównie z klas 6-8) wzięli bardzo czynny i owocny udział w stworzeniu dłuuuugiej listy ciekawych i bardzo ciekawych pytań, które stanowią kluczowy element quizu dotyczącego działań wojennych 1914-1915 oraz materialnych pozostałości tych działań tj. wartych refleksji i ochrony zabytków Wielkiej Wojny w dorzeczu Rawki. Quiz będzie mógł służyć szerzeniu wiedzy nt. “miejsc doświadczonych” na terenie gminy Bolimów.

***

26 października 2019

Doświadczone miejsca, a w szczególności CMENTARZE WOJENNE mogą i powinny być zarówno przestrogami oraz motywacją do ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku oraz do refleksji nad nim we współczesności

– do takich wniosków doszliśmy w toku prac porządkowych na cmentarzu wojennym w Wólce Łasieckiej.

Dziękuję wspaniałym rozmówczyniom

oraz wszystkim dzielnym i pracowitym, którzy chcieli tego dnia pielić, czyścić, sadzić, grabić, odczytywać, dowiadywać się, pytać i o(d)powiadać 🙂

  

   

Fotorelacje (Autorzy zdjęć): Z. Skroński oraz Ł. Konopacki

 WSZYSTKIM CZYNNYM UCZESTNIKOM, PROPAGATOROM ORAZ SOJUSZNIKOM  działań na rzeczy uczytelniania przestróg i świadectw historii, miejsc naznaczonych trudną przeszłością a w szczególności cmentarzy wojennych, a zwłaszcza Wolontariuszom, Członkom Grup “Zróbmy to” i “Wystarczy Chcieć” oraz wspaniałym Mieszkankom Wólki Łasieckiej (gmina Bolimów) oraz Panom  Z. Skrońskiemu  i Ł. Konopackiemu 

za baaardzo czynny udział  w  wieloletnim, mozolnym, ale jakże konstruktywnym procesie  porządkowania Cmentarza Wojennego  Wólce Łasieckiej przy Autostradzie Wolności!

  • – Anna Zalewska

***

21 września 2019

Czy doświadczone miejsca mogą być przestrzeniami opieki nad zabytkami oraz motywacją do ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku, a także kontekstem do działań z zakresu  edukacji dla pokoju?

Wszystko wskazuje na to, że TAK!

  

 

Dziękuję uczestnikom działań na rzeczy uczytelniania MIEJSC DOŚWIADCZONYCH PRZEZ WIELKĄ WOJNĘ tym razem,  materialnej pamięci cmentarzy wojennych w Joachimowie-Mogiłach w dniu 21 września 🙂 a zwłaszcza Wolontariuszom, Członkom Grup “Zróbmy to” i “Wystarczy Chcieć” oraz Pracownicom Gminy Bolimów – za baaardzo czynny udział   w porządkowaniu Cmentarza wojennego przy dukcie leśnym w Puszczy Bolimowskiej  🙂

– Anna Zalewska

***

W ww. warsztatach wzięli udział  mieszkańcy  Bolimowa, Woli Szydłowieckiej, Wólki Łasieckiej, Skierniewic, Humina, Joachimowa Mogił i Warszawy. Bardzo pozytywnym sygnałem, któremu towarzyszy nadzieja na przyszłość był udział młodych  ludzi z okolicy, w tym powiadomionych za pośrednictwem mediów społecznościowych oraz kontaktu bezpośredniego, członków OSP i ZHP oraz jak zawsze niezastąpionych członków nieformalnych  grup “Zróbmy to” i “Wystarczy Chcieć” a nawet Pracownic Urzędu Gminy Bolimów oraz Pana Wójta Bolimowa (dziękujemy za torbę słodkości) oraz  Pani  Sołtys wsi Wólka Łasiecka wraz z  licznymi mieszkańcami Wólka Łasiecka, którzy zapewnili rośliny iglaste i inne pożyteczne składowe tego, że cmentarze wojenne stają się miejscami (w) pamięci.

Galeria

Przedsięwzięcia zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pt. “Doświadczone miejsca jako przestrzenie opieki nad zabytkami, ochrony trudnego dziedzictwa XX wieku i edukacji dla pokoju”.

***

 

ZAPRASZAMY!!!!

UCZNIÓW GMINY NOWA SUCHA, TERESIN, SOCHACZEW I RYBNO na:

Jesienne warsztaty dla przyszłych społecznych opiekunów zabytków militarnych!!!

    Przystanek Pamięci o Wielkie Wojnie

… w drodze do Niepodległej

Zapraszamy

wszystkich zainteresowanych na pilotażowy cykl spotkań:

Jesienne warsztaty

przyszłych społecznych opiekunów zabytków

w kontekście przydrożnych lekcji historii o Wielkiej Wojnie

Nr. I: OSP w Nowej Suchej, Nowa Sucha 35 (Przystanek Pamięci)

dnia 28 listopada 2019 rok,  godzina 12.00

PAMIĘĆ KRAJOBRAZU WOJNY I POBOJOWISKA (1914-1915)

Krajobraz Wielkiej Wojny –  materialne nośniki znaczeń i wiedzy jako przedmiot troski i badań

Nr. II: Dworzec TO.Kultura w Teresinie, Teresin

dnia 5.12.2019 rok, godzina  1o.00

PAMIĘĆ I POSTPAMIĘĆ O WIELKIEJ WOJNIE. ŚWIADECTWA I PRZEKAZY (1914-1915)

Ataki gazowe, nawały ogniowe, zniszczenia i odbudowa jako droga do Niepodległej

Nr. III: Gminna Biblioteka Publiczna w Kątach, gmina Sochaczew

dnia 12.12.2019 rok,  godzina 9.00

PAMIĘĆ RZECZY KTÓRE POZOSTAŁY PO WIELKIEJ WOJNIE (1914-1915)

Rzeczy w siedmiu odsłonach funkcjonalnych  jako zabytki archeologiczne

Nr. IV: Gminna Biblioteka Publiczna w Rybnie,  Rybno

dnia 13.12.2019 rok, godzina 10.00

DZIEDZICTWO MILITARNE (1914-1915): MATERIALNE I NIEMATERIALNE

        Zabytki ruchome i nieruchome z czasów wojny jako pomoce w kształtowaniu kultury pokoju

Książka pt.
“ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE W REJONIE RAWKI I BZURY (1914-1915)”
red. A.I. Zalewska Warszawa 2019
ISBN 978-83-66463-01-1
wgląd w wyniki projektu APP:

Redakcja: Anna I. Zalewska

Autorzy:

Damian Bednarczyk (17); Zdzisław Bełka (22); Paulina Borówka (23); Andrzej Chałas (6); Dorota Cyngot (8, 9, 20);

Jacek Czarnecki (2, 12); Szymon Domagała (7); Stanisław Kaliński (3, 4, 15, 19); Krzysztof Karasiewicz (16);

Małgorzata Karczewska (24); Grzegorz Kiarszys (10, 11, 25, 26); Tomasz Konopka (21); Justyna Marchewka (21-23);

Natalia Mucha (21); Włodzimierz Rączkowski (11); Jarosław Rostkowski (14); Dominik Strapagiel (23);

Anna Szarlip-Myśliwiec (21); Maciej Śliwakowski (6); Grzegorz Śnieżko (18); Marta Wardas-Lasoń (22);

Piotr Wroniecki (13); Jakub Wrzosek (16); Anna I. Zalewska (1, 2, 5, 20, 25, 26).

Redakcja i korekta: Dorota Cyngot

***

Zainteresowanych nabyciem książki  APP zachęcamy do kontaktu z Wydawnictwem IAE PAN:

Wydawnictwo IAE PAN
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 105

Dystrybucja wydawnictw
tel. (+48 22) 620 28 81 ÷ 86 w. 114
email: bookshop@iaepan.edu.pl

http://iaepan.vot.pl/wydawnictwo

http://iaepan.vot.pl/projekty/archeologiczne-przywracanie-pamieci

 

Publikacja została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki

przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/10/E/HS3/00406 na realizację projektu pt.

Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach

na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)

***

18 czerwca 2019

Z inicjatywy Centrum Szkolenia Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia w SZ RP Akademii Sztuki Wojennej we współpracy z Urzędem Gminy Bolimów dnia 18 czerwca 2019 odbyła się podróż historyczno wojskowa, której jednym z elementów była konferencja, a w jej ramach m.in. prezentacja wyników badań archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie (Anna I. Zalewska) oraz  bardzo ciekawy wykład pt. „Prognoza sytuacji skażeń rejonu Bolimowa 1915 r. z wykorzystaniem współczesnych programów do jej oceny” (płk Włodzimierz Wątor).

Źródło:

A K A D E M I A  S Z T U K I  W O J E N N E J. 

PION DOSKONALENIA KURSOWEGO CENTRUM SZKOLENIA OBRONY PRZED BRONIĄ MASOWEGO RAŻENIA W SIŁACH ZBROJNYCH RP

***

15 czerwca 2019

W sobotę dnia 15 czerwca 2019 na konferencji naukowej pt. 

Miejsca pamięci I wojny światowej po stuleciu

w Kętrzynie, zaprezentowane zostały wnioski płynące z poszukiwania w ramach APP cmentarzy i mogił wojennych z okresu I wojny światowej w prezentacji pt. 

Cmentarze wojenne jako przestrzenie (nie)pamięci
– reorganizowane zgodnie
ze społecznymi wyznacznikami i projektami kulturowymi

Na przykładzie zagadnień i problemów odnoszących się przestrzennie do obszaru  w aktualnych granicach gminy Nieborów przedstawiony  zostały proces badawczy oraz jego wyniki. Prezentacji dokonała   Anna Zalewska (współpraca w opracowaniu danych zawartych w wystąpieniu Dorota Cyngot, Jacek Czarnecki).

Bardzo dziękujemy Organizatorom za zaproszenie i bardzo ciekawą konferencję, której towarzyszył niezmiernie interesujący objazd naukowy po cmentarzach wojennych z okresu I wojny światowej. Cmentarze te trwają w czasie w bardzo różnym stanie zachowania.

Dnia 16 czerwca zwiedziliśmy cmentarze wojenne m.in. w Kętrzynie, w Górze, w Giżycku, w Węgorzewie etc.

Wszystkim zgromadzonym dziękuję za  inspirujące dyskusje 🙂

AZ

   

Fotografie by Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej oraz Krzysztof Śliwa.

***

6 – 10  maja 2019

W dniach 6-10 maja z  Zagrzebiu odbyła  się międzynarodowa konferencja dedykowana archeologii i turystyce kulturowej z perspektywy  zrównoważonego rozwoju, do udziału w której otrzymałam zaproszenie. Koncepcja Przydrożnych Lekcji Historii i warsztatów in situ będąca naszą propozycją na na konstruktywną (skłaniającą do refleksji i inspirującą  do przyjęcia niepewności i wchłonięcia przeciwności losu w czasach zmian, zwiększając w ten sposób kulturową odporność i wrażliwość historyczną) interakcję z materialnymi pozostałościami trudnej przeszłości, wzbudziła zainteresowanie i uznanie wśród słuchaczy i dyskutantów.

Wyniki projektu APP wraz z przemyśleniami na temat specyfiki, wyjątkowości i wartości miejsc doświadczonych oraz możliwości ich przybliżania współczesnym z myślą o przyszłości (jako elementu turystyki kulturowej) przestawiłam w wystąpieniu pt.

“Experienced Places (Places of Painful Experience) as Symbolic Spaces and Material Warnings Worth Visiting and Exploring”

 

Abstrakt: 

The twentieth century left behind numerous material remains and traces, as well as plentiful data pertaining to that troubled past, which can hopefully be used to inform a better, safer future – rather than feed shallow fascinations with evil or strengthen the naïve belief that such mass-scale death is a problem that is already “behind us”. In a very tangible sense, experienced places / places of painful experience are present all around us, elements of our contemporary reality. Some places, particularly those burdened with borderline experiences from recent past, if entangled with material-discursive practices by researchers of the past, can in fact play important causative roles. They can be investigated (also archaeologically), re-represented, visited, recognized, and acknowledged as material warnings and triggers for deeper reflection on the entanglements of past, present and future. If properly maintained, over time such experienced places can become viable destinations of cultural tourism, which can claim a somewhat deeper meaning beyond pure “entertainment”.

Theoretically, some experienced places / places of experiences are or can become perfect arenas for deepening relationship between archaeology and cultural reflective tourism, as well as for deepening understanding between archaeologists and tourists senses (experiences) and the sustainable duration of experienced places towards the future.

In a specific way, such places can be causative by way of strengthening the conviction that some historical facts, which from the perspective of time remain abnormal (unique), are worth our attention and reflection. If turned into viable symbolic spaces and roadside lessons of history and sensitivity, such places can be helpful in reinforcing the belief that war and violence (including unconventional methods thereof) as such have a certain non-normative nature, which we are compelled to oppose and prevent from being experienced by future generations.

In my presentation I will try to zoom in on carriers of memories (including material and iconographic memories) anchored in the recent past, in the context of which something (unfortunately cruel) was done for the first time. Such a double stimulation: the dark side of history and the initiation phase of falling into the depths of evil via human “inventiveness” – might arouse apt curiosity and interest in people open to drawing conclusions from the past via embodied contacts with experienced places.

In this context, the concept of Gas-Scapes can be presented in greater detail – i.e. the landscapes that constituted the background for traumatic human experiences and witnessed the use of chemical weaponry. In particular, the specific example of the Eastern Front’s Gas-scape in Central Poland, where as early as in January 1915, the German Army approved the first combat deployment of tear and irritant gases and where the poisonous gas attacks continued throughout 1915.

The experienced places (places of painful experiences) are the symbolic spaces and as material warnings that can provide valuable sites for archaeological, anthropological, and historical study as well as a worthwhile destination for cultural tourism.

 

SENSE AND SUSTAINABILITY

International Conference on Archaeology and Tourism


The Archaeological Museum in Zagreb and the European Association of Archaeologists 
the first archaeology and tourism conference held in Zagreb, Croatia, from 6th to 10th of May.

***

11 listopada – 12 grudnia 2018

 

1 grudnia 2018

Dnia 1 grudnia 2018 roku odbyły się uroczystości związane z

setną rocznicą zakończenia pierwszej wojny światowej oraz

odzyskania Niepodległości przez Polskę.

W trakcie uroczystości ustanowione zostało Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach oraz również Dąbrowa Niepodległości na jednym z odcinków, gdzie toczyły się walki Wielkiej Wojny na terenie Puszczy Bolimowskiej.

Idea ustanowienia Ossuarium w Joachimowie Mogiłach  spotkała się z akceptacją i zgodą właściciela terenu (Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Radziwiłłów); Instytucji i decydentów odpowiedzialnych za opiekę nad grobami wojennymi  (Biuro Wojewody Łódzkiego, Oddział Dziedzictwa Kulturowego i Ochrony Pamięci Narodowej; Wójt Gminy Bolimów)- oraz stowarzyszeń i wspólnot pamięci.

Dzięki Wolontariuszom,  archeologom i Ludziom dobrej woli oraz dzięki wsparciu Wójta Gminy Bolimów  i Nadleśnictwa Radziwiłłów – dotychczas  uczytelniony został centralny kopiec mogilny – jeden z wielu niemal już nieczytelnych napowierzchniowo kopców mogilnych obecnych na cmentarzu wojennym  w Jochimowie Mogiłach. Jest to tzw. Kopiec centralny, który  stanowi  od 1 grudnia 2018 roku  skromne Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny – na miarę naszych Czasów…

Na uroczystości przybyli między innymi  mieszkańcy Bolimowa, Joachimowa Mogił, Woli Szydłowieckiej, Borzymówki, Ziemiar, Mizerki, Bud Grabskich oraz wiele Osób miejscowych, przedstawiciele lokalnych władz oraz Urzędów i instytucji.  W ustanowieniu Ossuarium wzięli udział licznie przybyli specjalnie na tę Ceremonię  Goście.  

Istotnym elementem uroczystości była modlitwa ekumeniczna za poległych i ofiary wojen, w tym ofiary broni chemicznej.  W koncelebracji modlitwy obok Księdza Proboszcza Parafii Rzymsko-Katolickiej w Bolimowie Księdza Krzysztofa Chojnackiego udział wzięli:

  •  Naczelny Kapelan Wojskowy i Ewangelicki Biskup Wojskowy Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego – Biskup Pułkownik Mirosław Wola, Szef Ordynariatu Ewangelickiego;
  • Przedstawiciel  Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego, Kapelan Wojskowy Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego – Ksiądz Major Mirosław Kuczyński
  • Proboszcz Parafii Rzymsko-Katolickiej w Puszczy Mariańskiej – Ksiądz Zbigniew Borkowski.
 
 
fotorelacja
by MACIEJ GÓRSKI
zob więcej na:
http://rawamazowiecka.naszemiasto.pl/artykul/joachimow-mogily-ceremonia-pochowku-szczatkow-zolnierzy,4902434,artgal,t,id,tm.html
 
***
 
Ceremonia pochówku szczątków poległych żołnierzy dokonała się na  Cmentarzu Wojennym z okresu Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach (gmina Bolimów, woj. Łódzkie).
 

Cmentarz ten został rozpoznany jako rozległy (8 ha) Cmentarz Wojenny w wyniku badań archeologicznych. Spoczywają na tym cmentarzu żołnierze armii rosyjskiej i niemieckiej, polegli w toku walk w latach 1914- 1915 w rejonie Rawki i Bzury. Precyzyjna liczba żołnierzy poległych w tym rejonie nigdy dotychczas nie została określona przez strony zaangażowane w konflikt sprzed stu lat.

Wg  współczesnych estymacji liczba poległych wynosi od około 50 000 do 100 000 poległych w okresie od grudnia 1914 do lipca 1915 roku w rejonie Rawki i Bzury.

W trakcie uroczystości 1 grudnia 2018 roku ustanowione zostało Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny na Cmentarzu Wojennym w  Joachimowie Mogiłach: Odbyła się Ceremonia pochówku szczątków  co najmniej 50 bezimiennych żołnierzy [MNI 50] odnalezionych  w wyniku prac archeologicznych w rejonie Rawki i Bzury w kontekstach pozacmentarnych.

W  trakcie uroczystości padły m.in. następujące słowa:

“Poprzez tą ceremonię przywracamy pamięć o poległych, o dramacie wojny, której setna rocznica zakończenia przypada właśnie na rok 2018. Wojna ta pochłonęła co najmniej 10 milionów żołnierzy. Znajdujemy się na jednym z   cmentarzy wojennych, które Wielka Wojna pozostawiła również w centralnej Polsce.

Na cmentarzu tym spoczywają żołnierze obydwu stron walczących, które przed stu laty toczyły walki na polskiej ziemi. Armia Cesarstwa Niemieckiego i Armia Imperium Rosyjskiego, walcząc w rejonie Rawki i Bzury, jak na wielu innych odcinkach frontu wciągnęła w wir wojny wielu Polaków, byli to zarówno walczący po obu stronach żołnierze wcieleni do zaborczych armii, jak i ludność cywilna, której codzienność została podporządkowana trybowi niszczącej, totalnej wojny. W wojnie tej walczyło około 3,5 miliona Polaków z czego, co najmniej pół miliona poległo, wielu spośród nich na ziemi bolimowskiej.

Przez ponad 7 miesięcy na tym terenie trwały ciężkie i krwawe walki. Ślady tamtych wydarzeń wciąż są bardzo czytelne w otaczających nas lasach. Również, zalegają one pod ziemią, w miejscach, których powierzchnia pozornie niczym nie zdradza tego co kryje archiwum ziemi. Wiedzą o tym z pewnością rolnicy którzy już przeszło wiek pochylają się z troską nad plonami z tej ziemi, wiedzą leśnicy, którzy w codziennej pracy spotykają relikty fortyfikacji polowych i inne ślady Wielkiej Wojny w tym rejonie.

W archiwum to wpisane zostały losy dziesiątków tysięcy poległych żołnierzy, również tych nigdy nie. Dziś tu i teraz stoimy obok szczątków, co najmniej 50 poległych żołnierzy, którzy nigdy nie zostali pochowani na żadnym z cmentarzy wojennych. Szczątki te zostały odnalezione w czasie trwających od 2014 roku sondażowych badań archeologicznych. Chowamy je dziś na tym cmentarzu ustanawiając poprzez to Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny, którego w mojej i szczęśliwie nie tylko w mojej opinii, bardzo tu brakowało – ze wszystkimi tego konsekwencjami.

Jako Ossuarium – w świetle wielowiekowej tradycji tych, którym nie była i wciąż nie jest obojętna pośmiertna godność ludzka, traktowane były w dziejach pierwotnie pojemniki, naczynia, a z czasem budynki, czy przestrzenie służące do przechowywania kości lub prochów zmarłego lub zmarłych. Tu, użycie tej nazwy, pochodzącej od łacińskiego terminu ossua kości, nie jest egzaltowaną nazwą na wyrost. To ossuarium – jest ossuarium na miarę naszych czasów i możliwości. Jest antynomią braku. Więc nawet jeśli jest skromne – JEST – Tu i teraz, jest czymś, co może stanowić początek – ze wszech miar godny początek trwałego upamiętnienia bezimiennych ofiar wojny, w tym ofiar broni chemicznej, której pierwsze zastosowanie – w tym rejonie – miało miejsce już w styczniu 1915 roku – bardzo wczesnym etapie wielkiej wojny, o czym również – podobnie jak o spoczywających tu dziesiątkach tysięcy żołnierzy historiografia i świat niemal całkowicie zapomniały.

To Ossuarium Żołnierzy Wielkie Wojny nie ma ścian, nie ma dachu. Jego kontekstem jest rozległa Nekropolia, o powierzchni 8 hektarów, która już pierwotnie pełniła funkcję miejsca, do którego przenoszono szczątki z licznych dookolnych cmentarzy, jak między innymi dwa ekshumowane cmentarze których relikty rozpoznane zostały w wyniku badań archeologicznych w okolicy wsi Wola Szydłowiecka. Ten joachimowski cmentarz nie jest cmentarzem wyekshumowanym.

Opinię tą opieram na bardzo konkretnych wynikach badań archeologicznych realizowanych w obrębie tej przestrzeni w latach 2015-2017. Tak więc, za mauzoleum, dziś postrzeganym głównie jako cmentarz żołnierzy niemieckich poległych podczas drugiej wojny światowej wciąż obecny – pomimo że całkowicie zapomniany – jest cmentarz żołnierzy armii imperium rosyjskiego. Również po tamtej stronie znajdują się prawdopodobnie po-ekshumacyjne groby tych, które w ramach komasacji cmentarzy przemieszczane były w okresie międzywojnia.

W wyniku badań sondażowych, możliwe było dowiedzenie bezdyskusyjnie cmentarnego charakteru tego miejsca. Z kolei, tuż przy wejściu mijali Państwo bardzo niespecyficzne wyniesienia terenu, one również wypełnione są szczątkami poległych żołnierzy, co zostało wykazane w wyniku badań sondażowych – choć nie wyglądają jak kopce mogilne – wciąż nimi pozostają. Podobnie jest z pozostałymi obiektami w obrębie przestrzeni, którą w mojej opinii adekwatnie opisuje nazwa Nekropolia Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach – rozpościera się na powierzchni 8 hektarów przestrzeni pamięci, przestrzeni która jak każdy cmentarz wojennym może być najlepszym „kazaniem o pokoju“  

(cytat z wypowiedzi otwierającej ceremonię w Joachimowie Mogilach

Anny I. Zalewskiej,  APP, Fundacja Przydrożne Lekcje Historii)

***

“Pierwsza wojna światowa musi być dla nas przestrogą, aby nie zapomnieć historii i ze wszech miar dążyć do zachowania pokoju, także w naszych czasach. W 1914 roku ówczesne mocarstwa szły na wojnę jak lunatycy. W konsekwencji ta barbarzyńska wojna sprowadziła nieszczęście na wszystkie narody naszego kontynentu. Ten oto Cmentarz Wojenny przywołuje na pamięć w dobitny sposób smutny los żołnierzy wszystkich narodów.

Koniec I wojny światowej i upadek mocarstw stworzyły dla Polski szansę odzyskania niepodległości. Imponujące jest, jak polski naród w czasach rozbiorów, a także potem, trwał w jedności i bronił się przed agresją i obcym panowaniem. Bardzo porusza mnie, że idei przypominania o tym nadano formę „żywego pomnika”.

Doceniam bardzo to, że dzisiejsze uroczystości poświęcone są pamięci o tej głębokiej cezurze w historii Polski i Niemiec. Państwa zaangażowanie jest wzorem, jak może wyglądać silna europejska kultura pamięci w miejscu historycznych wydarzeń.” 

(Fragment treści listu

odczytanego w trakcie Ceremonii Ustanowienia Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny

autorstwa Rolfa Nikela –  Ambasadora Republiki Federalnej Niemiec w Polsce).

 

Wszystkim !!!! Dziękujemy

za udział w Ceremonii i wydarzeniach dnia 1 grudnia 2018 roku

W szczególności dziękujemy tym którzy z własnej i nieprzymuszonej woli  wzięli udział w przygotowaniu godnego pochówku co najmniej 50 bezimiennych żołnierzy poległych w rejonie Bzury i Rawki oraz wsparli  proces ustanowienia Ustanowienia Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny

Anna I. Zalewska,

  • w imieniu własnym i współorganizatorów

 

Post factum:

“Szanowni Państwo,
po uroczystościach 1 grudnia na cmentarzu Joachimów Mogiły pojawiło się wiele artykułów prasowych i wiele zdjęć, 
wystarczą za komentarz.
Przesyłamy je – jako wspomnienie dla uczestników oraz możliwość spojrzenia na wydarzenie dla tych, którzy być nie mogli.
W imieniu kierownik projektu dr hab. Anny Zalewskiej oraz osób uczestniczących w projekcie Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie –
Dorota Cyngot”:
 

***

Pomysłodawcami upamiętnienia zakończenia pierwszej wojny światowej poprzez powołanie Ossuarium i uczytelnienie największego w rejonie Rawki i Bzury cmentarza wojennego w Joachimowie Mogiłach byli archeolodzy zaangażowani      w proces badawczy realizowany zgodnie z celami archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie  tj. Zespół APP oraz Fundacja Przydrożne Lekcje Historii i Nieformalna Grupa Wolontariuszy – Wystarczy Chcieć

Idea ustanowienia Ossuarium w Joachimowie Mogiłach  spotkała się z akceptacją i zgodą właściciela terenu (Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Radziwiłłów); Instytucji i decydentów odpowiedzialnych za opiekę nad grobami wojennymi  (Biuro Wojewody Łódzkiego, Oddział Dziedzictwa Kulturowego i Ochrony Pamięci Narodowej; Wójt Gminy Bolimów)- oraz stowarzyszeń i wspólnot pamięci.

Dzięki Wolontariuszom,  archeologom i Ludziom dobrej woli oraz dzięki wsparciu Wójta Gminy Bolimów  i Nadleśnictwa Radziwiłłów – dotychczas  uczytelniony został centralny kopiec mogilny – jeden z wielu niemal już nieczytelnych napowierzchniowo kopców mogilnych obecnych na cmentarzu wojennym  w Joachimowie Mogiłach (fotografia poniżej, po prawej stronie).

Kopiec centralny  stanowi  od 1 grudnia 2018 roku  skromne Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny – na miarę naszych Czasów…

  

(1918-2018)

Dnia 1 grudnia poświęcone zostało miejsce spoczynku poległych żołnierzy oraz usytuowane na kopcu mogilnym krzyże sosnowe,

wiosną 2019 roku staną tam krzyże dębowe.

Granitowy obelisk  z napisem autorstwa Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi: „Tu spoczywają żołnierze armii niemieckiej i armii rosyjskiej polegli w pierwszej wojnie światowej 1914-1915 (…)” – powstały dzięki decyzji i środkom Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, z inicjatywy archeologów i dzięki staraniom Urzędu Gminy w Bolimowie.

Obelisk został usytuowany  przy wejściu do centralnej części Nekropolii w Joachimowie Mogiłach, z uwzględnieniem wyników badań archeologicznych, za co dziękujemy.

Dnia 1 grudnia ustanowiona została również Dąbrowa Niepodległości na jednym z odcinków, gdzie toczyły się walki Wielkiej Wojny na terenie Puszczy Bolimowskiej.

Pomysłodawcą upamiętnienia w formie Dąbrowy Niepodległości – Pomnika Historii w Postaci Żywego Pomnika Przyrody była Wspólnota Lasów Osady Bolimów w Bolimowie.

vide

Dąbrowa Niepodległości, jedyny taki pomnik w Łódzkiem

 

Zaproszenie

Organizatorzy Uroczystości tj.  Zespół powołany do realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie, Wspólnota Lasów Osady Bolimów w Bolimowie, Fundacja Przydrożne Lekcje Historii oraz Gmina Bolimów – postanowili upamiętnić setną rocznicę zakończenia Wielkiej Wojny oraz odzyskanie Niepodległości poprzez:

  • ustanowienie Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach, odsłonięcie tablicy dotyczącej Cmentarza Wojennego z okresu Wielkiej Wojny w Joachimowie Mogiłach (od godz. 11:00),
  • ustanowienie Dąbrowy Niepodległości – Pomnika Historii w Postaci Żywego Pomnika Przyrody (od godz. 13:00) oraz
  • prezentacją wyników archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie w rejonie Rawki i Bzury w formie mini-wystawy i prelekcji oraz dyskusji (od godz. 14:30).

Liczymy na to, że uroczystość zgromadzi przedstawicieli władz krajowych i lokalnych, wolontariuszy zaangażowanych w przywracanie pamięci o zapomnianych cmentarzach wojennych z okresu pierwszej wojny światowej, służb mundurowych, uczniów lokalnych szkół, harcerzy oraz miejscową ludność.

W kontekście „Dąbrowy Niepodległości” przybyli Goście będą mogli spożyć gorący poczęstunek na terenie Puszczy Bolimowskiej, zaś po prezentacji wyników badań archeologicznych w GOK Bolimów, Goście będą mogli pokrzepić się kawą, herbatą i poczęstunkiem przygotowanym przez Gminny Ośrodek Kultury i Urząd Gminy w Bolimowie.

W imieniu własnym i Współorganizatorów, serdecznie zapraszamy

na Uroczystości dnia 1 grudnia 2018 roku (sobota) od godz. 11:00.

Anna Izabella Zalewska i Współorganizatorzy:

***

 

Zaproszenie na:
uroczystość ustanowienia Ossuarium Żołnierzy Wielkiej Wojny (w Joachimowie Mogiłach),
otwarcia Dąbrowy Niepodległości (w Puszczy Bolimowskiej)
oraz na  otwarcie wystawy poświęconej tej wojnie, połączonej z prezentacją wyników badań (w Gminnym Ośrodku Kultury w Bolimowie):

   

 

 

W związku z finalizacją realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury zaplanowanego na lata 2014 – 2018 trwa właśnie proces prezentacji oraz przekazywania wyników badań stosownym jednostkom i instytucjom.

Prezentujemy podsumowanie wyników również szerszemu gronu odbiorców.

Następuje to na różnych forach:

* na forum krajowym:

dnia 15 listopada od  g. 15:00 w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN, AL. Solidarności 105 zaprezentowaliśmy wyniki badań APP w dwóch prezentacjach, które wywołały żywą konstruktywną dyskusję:

ref.: „Ukierunkowana antropologicznie archeologia konfliktów zbrojnych. Przykład badań materialnych pozostałości działań zbrojnych 1914–1915 w rejonie Rawki i Bzury” (dr hab. Anna Zalewska (Instytut Archeologii UMCS, IAE PAN Warszawa

ref.: „Rzeczy, które nie wróciły z wojny. Antropologiczna opowieść o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą na podstawie źródeł archeologicznych i historycznych” (mgr Dorota Cyngot (IAE PAN Warszawa).

 

* na forum międzynarodowych

Dnia 27 listopada od g. 13:30 w World Forum w Hadze z inicjatywy i na zaproszenie MSZ i Stałego Przedstawiciela RP przy Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w  Hadze (OPCW) zaprezentowana została problematyka dotycząca   pól bitew historycznych, w tym pobojowiska I wojny światowej,  w rejonie Rawki i Bzury  jako świadectwa, przestrzeni symbolicznej, namacalnej przestrogi oraz pobudki do indywidualnej refleksji nad okolicznościami w których w przeszłości doszło do zaangażowania broni chemicznej na terenie dzisiejszej Polski.

Foto relacja by Jean Pascal Zanders (The trench.org, ABEO Chairperson)

        Site Event:
“Dr Anna Zalewska (Poland), member of the Advisory Board on Education & Outreach (ABEO) introduces her archaeological research into German use against Russian troops at Bolimov on 31 January 1915 at side event”.

Prezentacji wyników badań zrealizowanych w ramach projektu: Archeologiczne przywracanie pamięci o życiu i śmierci żołnierzy w okopach w rejonie Rawki i Bzury” w j. ang.) towarzyszyła wystawa planszowa pt. HISTORIA UŻYCIA BRONI CHEMICZNEJ W CZASIE WIELKIEJ WOJNY NA FRONCIE WSCHODNIM (1915)  w której opracowaniu udział wzięli: Stanisław Kaliński, Piotr Moskwa, Jacek Czarnecki i Anna Zalewska. Opracowanie graficzne oraz druk MSZ PL.

Presentation was preceded by a small ceremony to open an exhibition on Bolimov by the Polish, German and Russian Ambassadors in the presence of the Director-General.

W otwarciu wydarzenia, w tym wystawy, wykładu i prezentacji filmu “Burried Memories” w reżyserii Ericka Vander Borght (https://www.opcw.org/fires) oraz zwiastuna filmu “Obłoki Śmierci” w reżyserii Ireneusza Skruczaja (http://oblokismierci.pl/) udział, obok licznie zgromadzonych uczestników Konferencji, wzięli: Dyrektor Generalny Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (Organization for the Prohibition of Chemical Weapons – OPCW) Fernando Arias González; Stały Przedstawiciel RP przy Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) Pan Ambasador Marcin CZEPELAK oraz Ambasadorzy Niemiec i Rosji.

  • na forach lokalnych:

dnia 1 grudnia

g. 11:00 w Joachimowie Mogiłach, gm. Bolimów

Ustanowienie Ossuarium Poległych Żołnierzy Wielkiej Wojny w kontekście Cmentarza Wojennego w Joachimowie Mogiłach. Uroczystość

g. 14:30 w Gminnym Ośrodku Kultury w Bolimowie, ul Łowicka 9

Prezentacja wyników badań uzyskanych w wyniku realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie (Zespół APP).

Prezentacja zabytków w formie  mini wystawa w sali muzealnej świeżo powstałej Izby Pamięci w  Bolimowie:

Wystawa nosi tytuł:  Rzeczy, które pozostały po Wielkiej Wojnie … w siedmiu odsłonach

 

Polecam uwadze zasób materiałów dostępnych online na temat działań Organizacji ds Zakazu Broni Chemicznej, w tym edukacji i upowszechniania wiedzy na temat użycia tego typu broni w czasach minionych, elementem upowszechniania wiedzy i edukacji na temat ataków gazowych są doświadczenia i wnioski płynące z aktywności członków Zespołu APP w rejonie Rawki i Bzury:

     

 

 

  • Lokalizacja Dąbrowy Niepodległości i elementu wydarzeń od 13:00 vide mapa poniżej:

***

26 sierpnia 2018

Wystawa pt.

RZECZY I LUDZIE  W OKOPACH WIELKIEJ WOJNY.

Prezentacja wyboru zabytków archeologicznych z pola bitwy   1914-1915 w rejonie Rawki i Bzury

GDZIE: Szkoła Podstawowa

im. Henryka Dąbrowskiego w Bolimowie,

ul. Sokołowska 24  (sala gimnastyczna)

KIEDY: 26 SIERPNIA 2018 (NIEDZIELA)

serdecznie zapraszamy (szczegóły w zakładce Aktualności)

***

17 LIPCA 2018

 UPAMIĘTNIENIE: Dąbrowa Niepodległości

na terenie Wspólnoty Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary 

w obrębie gminy Bolimów, powiat skierniewicki, woj. łódzkie.

Z radością informujemy, że trwają prace nad  finalizacją oddolnej, bardzo ciekawej i godnej najwyższego uznania inicjatywy utworzenia Dąbrowy Niepodległości.

Cieszymy się, że  mogliśmy poprzez opracowanie i przekazanie wyników  badań realizowanych  w ramach projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie przyczynić się  do procesu tworzenia tego Upamiętnienia. 

Przekazaliśmy Wspólnocie Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary  wyniki badań APP przedmiotowo i przestrzennie odnoszących się do ww. inicjatywy nt.   kontekstu historycznego, w którym powstały materialne ślady Wielkiej Wojny na terenie Puszczy Bolimowskiej oraz na temat ich aktualnego stanu zachowania na terenie wskazanym przez Wspólnotę. Bolimowski Park Krajobrazowy wytypował na prośbę Wspólnoty 100 dębów – świadków historii, które złożą się na Dąbrowę Niepodległości – Pomnik Przyrody … i Kultury.

  • Dziękujemy Wspólnocie Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary  za zaproszenie do Współpracy i możliwość podzielenia się wynikami badań APP prowadzonych w latach 2014-2018 m.in. na terenie tejże Wspólnoty oraz co oczywiste, za uprzednie wyrażenie przez tą Wspólnotę zgody na przeprowadzenie naszych badań!

Stanowisko APP-2 zostało wytypowane do badań sondażowych w wyniku badań powierzchniowych (dalej i w inwentarzu: Bad. Pow.) przeprowadzonych na tym terenie w obrębie arkusza AZP nr Arkusz 61-58 w 2014 roku, w ramach projektu APP, w trakcie których zadokumentowane zostały czytelne napowierzchniowo relikty fortyfikacji polowych o różnym stanie zachowania.

Lokalizacja stanowiska APP-2 (czerwony punkt) położonego 

na terenie Wspólnoty Gruntowej wsi Bolimów, Podsokołów, Ziemiary 

w obrębie gminy Bolimów, powiat skierniewicki, woj. łódzkie.

 

Badania archeologiczne na stanowisku APP-2 zostały przeprowadzone w ramach projektu „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)” finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN nr 2013/10/E/HS3/00406), a realizowanego w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN.

****

17 lipca 2017

 20108422_1486170291444074_4538985209730751173_n

Bardzo dziękuję Mieszkańcom gminy Nowa Sucha za tak liczne przybycie na spotkanie w sto drugą rocznicę zakończenia działań wojennych nad Rawką i Bzurą w trakcie którego przedstawiłam wyniki Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą.

Dziękuję też Panu Wójtowi za otwarcie i zaangażowanie, niezbędne w trudnym procesie przywracania statusu Cmentarza Wojennego w Kozłowie Biskupim, należnego miejscu rozpoznanemu w toku naszych badań archeologicznych APP w 2016 roku.

19884129_1486170091444094_7325478127721995053_n

Dziękuję także Irence, Karlowi i Łukaszowi za obecność,

z serdecznymi pozdrowieniami, Anna Zalewska

(PS zachęcam do obejrzenia także drugiej z tablic Przydrożnych Lekcji Historii, stojącej w Borzymówce tj. – przy ‘folwarku’ w Borzymowie). 

Nasza Przyszłość 🙂 w biało czerwonych barwach:

20245346_1486169594777477_2961065343808830237_n 

Fotorelacja by Karl Fuchsi (17 lipca 2017)

Prelekcja  na temat wyników badań APP

“… w nocy 16 na 17 lipca 1915 roku Rosjanie zaczęli opuszczać swoje okopy,

o świcie 17 lipca niemieckie patrole doniosły, że Rosjanie wycofali się na całej linii Rawki i Bzury. Tego samego dnia przed południem niemieckie oddziały bojowe ruszyły za nieprzyjacielem w stronę Warszawy. 

Na polu bitwy i na cmentarzach wzdłuż linii frontu od Skierniewic po Sochaczew pozostało od ok. 70 do 100 tysięcy poległych żołnierzy, w tym wielu Polaków służących w zaborczych armiach. Wielu z nich pochowano w bezimiennych grobach, wielu w ogóle nie pochowano.

Dziś trudno odnaleźć ślady miejsc spoczynku tak wielkiej liczby tych, którzy stracili tu życie…. ” (za: Zalewska Czarnecki 2016: 51-52).

plakat 17.07.2017

za: http://www.nowasucha.pl/index.php?id=182&n_id=2280#

17 lipca 2017 roku zapraszam serdecznie na prelekcję na temat śladów i świadectw I wojny światowej na terenie gminy Nowa Sucha.

Spotkanie odbędzie się w 102 rocznicę zakończenia działań wojennych nad Rawką i Bzurą.

 

gdzie:
GMINNY OŚRODEK KULTURY, SPORTU I REKREACJI W NOWEJ SUCHEJ

W trakcie spotkania naszkicuję przebieg i specyfikę wydarzeń wojennych jakie rozegrały się na terenie dzisiejszej Gminy Nowa Sucha w latach 1914-1915. Przedstawię też wyniki badań archeologicznych prowadzonych w ramach projektu pt. “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury” od roku 2014.

Prelekcję poprzedzi prezentacja jedenastej już 🙂 tablicy nt. Przydrożnych Lekcji Historii pt. Sucha – Zakrzew – Kozłów Biskupi 1915, którą można obejrzeć na przeciwko Biblioteki w Nowej Suchej.

Tablica powstała w ramach projektu pt. ARCHEOLOGIA POJEDNANIA. PRZYDROŻNE LEKCJE HISTORII NA TEMAT WIELKIEJ WOJNY NAD RAWKĄ  JAKO LEKCJE POJEDNANIA (1915-2015), stanowiącego kontynuację zainicjowanego w 2012 roku projektu o charakterze prospołecznym i edukacyjnym  pt. ARCHEOLOGIA JAKO ANTIDOTUM NA WANDALIZM I ZAPOMNIENIE. Ku przydrożnym lekcjom historii na temat pierwszej wojny światowej (1914–2014), który okazał się zalążkiem naukowego projektu APP.

Projekty edukacyjno popularyzatorskie zostały sfinansowane przez Fundację Przydrożne Lekcje Historii oraz Fundację Współpracy Polsko Niemieckiej. Projekt pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014) (APP) jest realizowany w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/10/E/HS3/00406/. Kierownik projektu dr hab. Anna Zalewska.

Serdecznie zapraszamy 17 lipca 2017 o 17:00

na spotkanie dedykowane pamięci o końcu Wielkiej Wojny nad Bzurą i Rawką, 
Anna Zalewska

izz

***

 

18 maja 2017

Wykład na temat wyników badań APP

Święto Lasu 2017  w Nadleśnictwie Radziwiłłów z udziałem archeologii i historii!

Rozpoczynamy kolejny sezon działań terenowych, w maju zwierzęta leśne robią, to co zwykły robić o tej porze roku, zaś archeolodzy APP wznawiają działania poznawcze i społeczne z dala od własnych biurek i gabinetów.

Z okazji Święta Lasu opowiemy zainteresowanym o wynikach naszych badań oraz zapytamy leśników, czy ziszczą się nasze nadzieje na objęcie ochroną miejsc węzłowych wyłonionych w toku Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie.

Bardzo dziękuję za zaproszenie! az

 

zaproszenieRadziwillow4-1-kopia zaproszenieRadziwillow2-3-kopia

 

***

Upamiętnianie poległych Żołnierzy

Cmentarz Wojenny w Wólce Łasieckiej

1914-1915

Cmentarz Wojenny w Wólce Łasieckiej jest jednym z niewielu zachowanych do dnia dzisiejszego miejsc pochówków, związanych z walkami pozycyjnymi prowadzonymi od grudnia 1914 r. do lipca 1915 r. na linii rzeki Rawki w rejonie miejscowości Bolimów, Wola Szydłowiecka oraz Mogiły. Cmentarz ten zajmuje powierzchnię 0,14 ha. Jego lokalizacja była ściśle związana z obecnością w Wólce Łasieckiej zaplecza, gdzie skoszarowane były jednostki, z których żołnierze luzując poszczególne pododdziały w ramach regeneracji sił po bitewnym wysiłku, przemieszczani byli do polowych kwater tyłowych zorganizowanych przez pododdziały zabezpieczenia budowlanego. Jednostki te m.in. rekwirowały istniejące i jeszcze nie zniszczone działaniami frontowymi okoliczne obejścia. Rozlokowywano w nich sztab i kadrę oficerską.

Pierwsze pochówki rozpoczęto się już ok. 5 – 6 stycznia 1915 roku. Takie daty śmierci widnieją na płytach nagrobnych. Mają one potwierdzenie w kronice pułkowej 226 Rezerwowego Pułku Piechoty. Ze znalezionych na tym cmentarzu tablic, które nie uległy dewastacji wynika, że pochowano tu również żołnierzy 225 Rezerwowego Pułku Piechoty oraz 21 Rezerwowego Batalionu Strzelców wchodzących w skład 49 Rezerwowej Dywizji.

Analizując treść zachowanych napisów na płytach cmentarnych, można zauważyć pewną prawidłowość. Prawą część cmentarza od wejścia zajmują pochówki żołnierzy z 226 Reserve Infanterie Regiment (RIR). W rogu z prawej strony cmentarza przy wejściu, znajdują się zbiorowe pochówki żołnierzy z 21 Rezerwowego Batalionu Strzelców oznaczone 4 dużymi płytami. Cmentarz tego batalionu znajdował się w innej części wioski i w trakcie scalania pochówków szczątki przeniesiono właśnie na obecne miejsce. Lewa strona cmentarza została bardziej zniszczona, przez co zachowało się tylko 9 płyt. Żadna z nich nie dotyczyła 226 RIR. Są to pochówki z 225 RIR, 83 RIR i Rezerwowej Kompanii Kolarzy. W centralnej części cmentarza przy pomniku znajdują się płyty z pochówkami  żołnierzy ze 121 RIR, 18 RIR, 21 RIR, 49 Feldartillerie Regiment (FAR), 21 Reserve Jager Bataillon (RJB) i 54 Infanterie Regiment (IR)

(powyżej fragment treści na tablicy Przydrożnych Lekcji Historii, opracowanie: J. Słupski, A. Zalewska, J. Czarnecki, S. Kaliński,  2014).

 W ciągu stu lat od zakończenia Wielkiej Wojny w tym rejonie, cmentarz wojenny w Wólce Łasieckiej popadł w niemal całkowite zapomnienie, obecny tam pomnik uległ daleko posuniętemu rozpadowi, zaś tablice zapadły się w ziemię.

2009-2013

W latach 2009-2013, dzięki oddolnej inicjatywie kierowanej przez Pana Jacka Słupskiego stopniowo przywracany był właściwy porządek rzeczy…

vide szczegóły na:

https://www.skierniewice24.pl/index.php/klub-kolekcjonera/item/711-cmentarz-w-wolce-lasieckiej

2014-2015

W 2015 roku przy cmentarzu wojennym stanęła tablica informacyjna, opracowana z udziałem Jacka Słupskiego oraz Fundacji Przydrożne Lekcje Historii. Tablica (poniżej) stanowi jeden z ośmiu elementów pierwszej ścieżki powstałej w  latach 2014-2015, w ramach realizacji projektu “Archeologia jako antidotum na wandalizm i zapomnienie” (z inicjatywy i pod kierownictwem Anny Zalewskiej).

Z udziałem tej tablicy, osoby, które to wyjątkową miejsce w Wólce Łasieckiej odwiedzą, dowiedzieć się mogą m.in. tego, kto spoczywa na tym cmentarzu i jakie były powojenne losy tego miejsca.

Wołka Łasiecka Cmentarz

2016-2017

Od maja  listopada 2016 roku Pan  Łukasz Konopacki (pomysłodawca i konsekwentny wykonawca swojego projektu) “dwojąc się i trojąc, śmiało czoło stawiał przeciwnościom”  i “Rzecz niemożliwą do końca przeprowadził”. Pomnik został odbudowany

vide szczegóły na:

https://dobroni.pl/n/cmentarz-pierwszowojenny/18978

 

W 2016 roku grupa Osób skupionych wokół Nieformalnej Grupy Wolontariuszy o nazwie “Wystarczy Chcieć” oraz wolontariusze i darczyńcy przyczynili się do odtworzenia z gruzów Pomnika:

Wólka Łasiecka_Wystarczy chcieć

Powyżej zobrazowanie przejawów założenia, że “wystarczy chcieć”. 

W trakcie prac Nieformalnej Grupy Wolontariuszy o nazwie “Wystarczy Chcieć” prowadzone były na cmentarzu wojennym w Wólce Łasieckiej także prace dokumentacyjne, w ramach realizacji projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie:

W ramach działań pod hasłem:

Konserwacja przez dokumentację wykonane zostały  prace dokumentacyjne:

Charakterystyka metodyki prac konserwacyjno-dokumentacyjnych przeprowadzonych w obrębie cmentarza wojennego z okresu I Wojny Światowej w miejscowości Wólka Łasiecka, gm. Bolimów.

Prace podjęte zostały w ramach realizacji projektu badawczego nr 2013/10/E/HS3/00406 pt.: „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014)”, przyjętego do finansowania przez Narodowe Centrum Nauki.

Zespół badawczy APP w składzie: A. Zalewska, A. Szarlip, K. Radziszewska, P. Godlewska, A. Filas, M. Jakubczak, M. Leloch, T. Myśliwiec w terminie od 18.05.2016 do 15.10.2016 wykonał prace polegające na:

  • Wykonaniu modelu mikro-rzeźby powierzchni cmentarza, przy użyciu tachimetru laserowego. Sumarycznie wykonano 3775 pomiarów w siatce o gęstości pomiaru 0,5 m (9/m2), na podstawie których wykonano trójwymiarowy model powierzchni terenu,
  • Wykonaniu dokumentacji fotograficznej (w tym modelu 3D) pomnika zlokalizowanego w obrębie cmentarza,
  • Wykonaniu pomiarów płyt nagrobnych przy użyciu tachimetru laserowego,
  • Sondowaniu powierzchni cmentarza przy użyciu macki saperskiej, celem zlokalizowania ewentualnych płyt zalegających płytko pod powierzchnią gruntu. Wszystkie nowo znalezione płyty (w liczbie 6) zostały odsłonięte, domierzone tachimetrem oraz zadokumentowane fotograficznie.
  • Stworzeniu dedykowanego projektu programu QGIS stanowiącego bazę danych przestrzennych pozyskanych w trakcie prowadzenia prac oraz wyników ich opracowania.

Prace podjęte przez członków APP prowadzone były równolegle do prac rewitalizacyjnych, mających na celu odtworzenie bryły pomnika cmentarnego

(autor notatki: Tomasz Myśliwiec (Zespół APP), kwiecień 2017). 

WÓLKA ŁASIECKA-kopia

Powyżej: model 3D pozostałości pomnika przed rekonstrukcją, stan na rok 2015 (Co. APP).

IDL TIFF file

Powyżej model mikro-rzeźby powierzchni cmentarza,stan na rok 2016 (Co. APP).

Ww. zobrazowanie stanowi element wyników prac dokumentacyjnych przeprowadzonych w ramach projektu APP, które w całości  zostaną przekazane zainteresowanym podmiotom, w tym NSW WS oraz WUOZ Łódź, zaś we fragmentach zostaną  zawarte w publikacji pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie, która ukaże się drukiem w 2018 roku.

Anna Zalewska (APP) kwiecień 2017

****

życzenia Wielkanocne-kopia

W dniach 14-16 marca 2017 odbyło się 3 spotkanie rady doradczej odnośnie edukacji i upowszechniania Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej  (Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons, OPCW)

ADVISORY BOARD ON EDUCATION AND OUTREACH OPCW: 

P1440336

OPCW to organizacja do której należą 192 państwa świata, która jest odpowiedzialna  za eliminowanie zapasów broni chemicznej, za wyhamowywanie tendencji do powtórnych użyć broni chemicznej, za wdrażanie międzynarodowych przepisów regulujących – zwłaszcza Konwencji o Broni Chemicznej* (The Chemical Weapons Convention – CWC). Polska podpisała  Konwencję (CWC) 13.01.1993 r. i ratyfikowała ją 23.08.1995 r.

Pro-pokojowe działania  OPCW zostały docenione przez Norweski Komitet Noblowski, który przyznał tej organizacji  Pokojową Nagrodę Nobla za „szeroko zakrojone działania mające na celu eliminację broni chemicznej” w 2013 roku.

 Siedziba OPCW znajduje się w Hadze. Również w tym mieście urzęduje Stały Przedstawiciel RP przy OPCW, który zachęcił nas do przygotowania wystawy na temat historii użycia broni chemicznej na terenie dzisiejszej Polski w 1915 roku oraz do prezentacji wyników projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie nad Rawką i Bzurą na forum międzynarodowym.

Zainteresowani mogą wciąż obejrzeć wersję elektroniczną wystawy planszowej na stronie: http://www.haga.msz.gov.pl/resource/f36b72cf-ebac-4802-a6ff-285c594093d5:JCR:

OPCW APP

Wersję drukowaną  wystawy planszowej można obejrzeć w Muzeum Ziemi Bolimowskiej (Budynek Starej Plebanii) w Bolimowie.

INFO:

* “Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej została utworzona 29 kwietnia 1997 r. wraz z wejściem w życie Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów (Chemical Weapons Convention, CWC). Konwencja została wyłożona do podpisu 13 stycznia 1993 r. w Paryżu. (…)

 Konwencja CWC jest pierwszym w historii instrumentem prawa międzynarodowego, zakładającym całkowitą likwidację jednej z trzech kategorii broni masowego rażenia.

Pod pojęciem broni chemicznej Konwencja definiuje: toksyczne związki chemiczne i ich prekursory, z wyłączeniem przypadków ich zastosowania do celów nie zabronionych przez CWC (cele przemysłowe, rolnicze, badawcze, medyczne, farmaceutyczne i ochronne, jak również użycie w celu utrzymania porządku publicznego). Definicja broni chemicznej obejmuje także amunicję i urządzenia, specjalnie zaprojektowane dla spowodowania śmierci lub innej szkody z użyciem toksycznych związków chemicznych i ich prekursorów.

Koszty niszczenia broni chemicznej oraz działalności weryfikacyjnej OPCW w tej dziedzinie ponoszą państwa posiadające broń chemiczną. Niszczenie broni C odbywa się według szczegółowych rocznych planów niszczenia, przekazywanych Sekretariatowi Technicznemu OPCW. Proces niszczenia odbywa się na specjalnie wyznaczonych obiektach do niszczenia broni chemicznej i podlega stałej weryfikacji inspekcyjnej OPCW. Państwa posiadające broń C zobowiązane są też do składania rocznych raportów dotyczących przebiegu niszczenia zapasów broni chemicznej.”

za: http://www.haga.msz.gov.pl/pl/o_ambasadzie/staly_przedstawicel_rp_przy_opcw/?printMode=true 

WechatIMG6

Członkowie ABEO w trakcie obrad w siedzibie OPCW w Hadze.

Od lewej strony, troje uczestników  siedmioosobowego podzespołu Outreach at the regional, national and local level.

Po prawej stronie Sa’ad Abdul Majeed Ibrahim Al-Ali z Iraku, aktualnie m.in. członek ABEO OPCW, który jako Ambasador Iraku w Królestwie Niderlandów był inicjatorem upamiętnienia w postaci pomnika ofiar ataku z użyciem broni chemicznej w Halabdja (w Halabdży). Zrzucenie na to miasto bomb z mieszanką sarinu, gazu musztardowego i tabunu skutkowało śmiercią około 5 tysięcy osób i pozostawiło kilka tysięcy trwale okaleczonych. Do tego najbardziej śmiercionośnego użycia broni chemicznej wobec ludności cywilnej doszło 16 marca 1988 roku.

 

https://www.opcw.org/news/article/statement-by-director-general-ahmet-uezuemcue-commemoration-of-the-1988-halabja-chemical-weapons-attack/

 

Co jest, po tym, co było?

Pamięć miejsc naznaczonych Wielką Wojną w sposób szczególny

Nasza decyzja dotycząca udziału w wytwarzaniu praktyk materialno-dyskursywnych odnoszących się do miejsc naznaczonych śmiercią tysięcy ludzi, zapadła nie tyle poprzez poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, „co było”, ale także na pytanie „jaka jest tego wartość” („jaką ma wartość to, co jest z tego, co było”) oraz „czym będzie to, co było, za czas jakiś”?

Proponujemy, by potraktować wskazane przez nas miejsca (i ich pamięć) jako podstawę do refleksji nad potrzebą pojednania z tym, co minione. Są też powody, by miejsca te postrzegać jako materialne przestrogi.

Zasadność tej tezy staramy się wykazać między innymi poprzez  książkę pt. Ślady i świadectwa Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą, a skłania nas do tego także narastające w ostatnich latach zagrożenie ponownym użyciem broni chemicznej przez tzw. „czynniki pozapaństwowe”.

Na poziomie mentalnym, to właśnie ataki gazowe przeprowadzone przez armię niemiecką nad Rawką i Bzurą w 1915 roku tkwią jako jeden z elementów zadry w pamięci kulturowej Europy, relatywnie najmniej zatarte, w porównaniu z innymi okrucieństwami wojny z tamtego okresu.

Na poziomie fizykalnym, ślady ataków gazowych z 1915 roku (w postaci okopów niemieckich, w których były zainstalowane butle z chlorem, i okopów rosyjskich, w których chlor zabijał żołnierzy) systematycznie zanikają. Są to resztki akcentujące „szczątkowość” tamtego minionego bytu, jego nieobecność jako ontologicznej pełni. Poznając je w terenie, doszliśmy do wniosku, że istotne jest uchwycenie tych śladów na aktualnym etapie ich trwania, zadokumentowanie ich, zinterpretowanie i uczynienie ich powodami do refleksji – znakami, unaoczniając ich referencyjny charakter, odsyłając poprzez nie do konkretnych, możliwych do zidentyfikowania informacji (zawsze skażonych kontekstem powstania źródeł naszej wiedzy) o trudnych czasach tamtej wojny, do miejsc, rzeczy lub opinii doświadczających kontaktu z krajobrazem nad Rawką i Bzurą przed stu laty i całkiem współcześnie.

Ślady i Świadectwa

Publiczna prezentacja książki pt. Ślady i świadectwa Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą autorstwa Anny Zalewskiej i Jacka Czarneckiego (Członków Zespołu APP) nastąpi 31 maja 2017 w trakcie 3 sesji sprawozdawczej APP. Szczegóły dotyczącego tego spotkania zostaną przedstawione z miesięcznym wyprzedzeniem na tej stronie.

Skład i druk ww. książki stanowiącej element i  podsumowanie projektu edukacyjnego pt.

ARCHEOLOGIA POJEDNANIA. PRZYDROŻNE LEKCJE HISTORII NA TEMAT WIELKIEJ WOJNY NAD RAWKĄ JAKO LEKCJE POJEDNANIA (1915-2015) został sfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko Niemieckiej. 

Cele tego projektu były następujące:

Pogłębianie wiedzy na temat: I Wojny Światowej oraz materialnych po niej pozostałości.

Wykazanie, że “archeologia współczesnych konfliktów”, może stanowić modus procesu pojednania między potomkami narodów biorących udział w wojnie 1914-1915, a tym samym, jako archeologia pojednania, może przyczyniać się do krzewienia kultury dialogu i rozpoznawania jako przestróg, materialnych pozostałości bolesnego dziedzictwa.

Wyhamowywanie procesu destrukcji materialnych reliktów Wielkiej Wojny poprzez edukację w kraju i za granicą (nt. nieodnawialnego charakteru śladów Wielkiej Wojny).

Czynne wsparcie procesów sprzyjających trwaniu materialnych przestróg, stanowiących materialną pozostałość po Wielkiej Wojnie ku przyszłości, Wzmacnianie kierowanego do społeczności lokalnej i międzynarodowej komunikatu o wartości poznawczej i społecznej materialnych reliktów bolesnego dziedzictwa oraz wyczulanie na problematyczność niszczenia śladów I wojny w dorzeczu Rawki i Bzury na terenie gmin Bolimów i Nowa Sucha.

Poddanie pod rozwagę współczesnych nam zasadności tezy że ci, którzy nadejdą po nas – też mogą potrzebować do refleksji nad przeszłością (zwłaszcza tą trudną) materialnych pobudek (materialnych nośników pamięci) oraz, że rozdrapywanie ran nie ma sensu, ale troska o to, by się zabliźniły, wydaje się postawą właściwą.

^^^^^

“Sprzyjające warunki zarówno do refleksji nad minionymi wojnami, jak i nad materialnymi przestrogami, stwarza podążanie ścieżkami Przydrożnych Lekcji Historii, począwszy od Bolimowa, poprzez Joachimów Mogiły (gm. Bolimów) (lekcja 7-7a), Wolę Szydłowiecką (gm. Bolimów) (lekcja 8), Humin (gm. Bolimów) (lekcja 9), przez

Borzymówkę (gm. Nowa Sucha) (lekcja 10) i Nową Suchą, Zakrzew, Kozłów Biskupi (gm. Nowa Sucha) (lekcja 11), aż po Sochaczew (a tam bardzo wartościową wystawę na temat I wojny światowej w Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą). Te wyróżnione przez nas miejsca uznaliśmy za węzłowe, ponieważ wpisana jest w nie złożoność pamięci Wielkiej Wojny, w tym radości, ale i cierpienia, między innymi rażonych przez gaz żołnierzy. Jest to bardzo istotny, ale jedynie marginalny element pamięci tych miejsc. Zostały w nią wpisane dzielność i poczucie braterstwa żołnierzy tkwiących w okopach, ale i wielkiego lęku ludzi przed śmiercią, w tym przed okrutną śmiercią na skutek kontaktu z trującym chlorem. Są w nią wpisane zarówno dramaty i frustracje, jak też pracowitość i determinacja – towarzyszące tym, dla których miejsca te były domem, który ze zgliszczy odbudowywali po zakończeniu wojen. Odnosząc się do zagadnienia Wielkiej Wojny i trwałego jej wpisania w krajobraz, dotykamy bowiem także rozterek i cierpień lokalnej ludności, która została przepędzona ze swych domostw na czas wojny i której ziemie (a na nich pola uprawne, sady, ogrody, parki) i dobytek (budynki gospodarskie, dwory, młyny, majątki etc.), brutalnie przekształcono w pole bitwy. Problem cierpienia lokalnej ludności rzadko bywał dotychczas podnoszony.

Jednym z miejsc węzłowych, w które w sposób bardzo intensywny wpisywała się pamięć Wielkiej Wojny – w okresie między grudniem 1914 a lipcem 1915 roku – była wieś Wola Szydłowiecka i jej okolice”.

 

16299221_1765200220463478_6277094001626909834_n

“Obecnie na skutek rolniczego użytkowania tego terenu trudno dostrzec na jego powierzchni materialne ślady Wielkiej Wojny. Jednak, pomimo ich daleko posuniętej „szczątkowości”, również one mogą być pobudką do refleksji na temat szczęśliwie minionego czasu wojennego. Przed I wojną światową Wola Szydłowiecka była wsią składającą się z 56 gospodarstw, dużego folwarku oraz gorzelni i była największą wsią od Bolimowa i Miedniewic na południu po Sochaczew na północy.Rosjanie traktowali ją jako kluczowy punkt obrony tego odcinka frontu zagradzającego Niemcom drogę na Warszawę. Front ten przebiegał rzekami Rawką i Bzurą i tylko w tej okolicy Rosjanie zdecydowali się na zbudowanie linii obronnej z dala od brzegu rzek. Od stycznia 1915 roku główna linia obrony rosyjskiej biegła od wsi Mogiły poprzez Wolę Szydłowiecką, Humin, Borzymówkę po ujście rzeki Suchej do Bzury w pobliżu wsi Zakrzew. W grudniu 1914 roku podczas przygotowywania pozycji obronnej ludność cywilną wysiedlono, wsie ufortyfikowano, a wszystko oplotła sieć linii okopów.”

Powyższe fragmenty pochodzą z książki pt. Ślady i Świadectwa Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą (Warszawa 2016). 

Została ona przez nas napisana z myślą o tych, którzy chcieliby rozpoznać w okolicy Bolimowa, Woli Szydłowieckiej,  Humina, Borzymówki, Nowej Suchej cechy krajobrazu pamięci o Wielkiej Wojnie. 

Książka ma charakter popularno- naukowy, podobnie jak 4 nowe tablice, które ustawiliśmy w ww. miejscach. Ich druk został sfinansowany ze środków Fundacji Współpracy Polsko Niemieckiej. W książce zawarto część wniosków z kwerend wykonanych w ramach APP. Dlatego na tablicach umieściliśmy loga FPLH, FWPN, NCN oraz Gmin.

Zachęcamy do lektury i odwiedzenia miejsc naznaczonych historią

Anna Zalewska, Jacek Czarnecki (autorzy)

2015-ZS-BM-14-Z47(11)

DNIA 5 LISTOPADA 2016 ROKU

odbyło się spotkanie pt.:

PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE NAD RAWKĄ I BZURĄ.

Podsumowanie prac rewitalizacyjnych i archeologicznych (2016)

 _DSC6244

Wólka Łasiecka 5 listopada 2016 g. 14:30

Fotorelacja z podsumowania 3 etapu archeologicznego przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie:

Dzień 5 listopada 2016 stanowił z mojej perspektywy kwintesencję procesu przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie. Zaczął się owocnie od odebrania bardzo dobrze zakonserwowanych zabytków ruchomych od Podwykonawcy (Muzeum Arma – dziękuję :). Wiozłam je do Bolimowa w celu umieszczenia ich na czasowej mini ekspozycji w powstającym nie bez oporów i przeszkód, ale konsekwentnie Muzeum Bolimowskim. Tym razem jako warte wyeksponowania potraktowałam łopatki piechoty, używane przez żołnierzy do kopania okopów, do samoobrony, do trwania w trudzie i znoju wojny od zimy 1914 do wiosny 1915 roku.

Wyruszyłam z domu o g. 9:50, zapakowawszy pyszne szarlotki (dzieło Alicji – dziękuję 🙂 i inne rekwizyty pomocne w poddtrzymaniu uważności słuchaczy w trakcie wykładu i dyskusji, zaplanowanych na popołudnie w GOK w Bolimowie. Zatopiona   w myślach o tym, po co, jak, dla kogo, z kim, na kiedy…??? dotarłam do moich ulubionych Miedniewic, gdzie tuż przed skrętem na płn zach, zawsze odczuwałam pokrzepienie z niewiadomego źródła :). Tym razem, zanim dotarłam do mojego punktu wsparcia, tuż przed białymi tabliczkami oznaczającymi strefę Miedniewic (od płn ku Woli Miedniewskiej) na polu zobaczyłam 3 panów z detektorami i saperkami. Zadzwoniłam na policję, powiedziawszy, że byłam świadkiem sytuacji,  w kontekście której istnieje prawdopodobieństwo popełniania czynu karalnego. Dowiedziałam się od rozmówcy w mundurze, że chodzenie z detektorem nie jest zabronione, a skoro nie jestem właścicielem pola po którym Ci panowie chodzą, moja reakcja nie jest w pełni zrozumiała. Przyjęłam to do wiadomości i rozmyślając o tym, co widziałam, co zrobiłam i dlaczego tak niewiele, dotarłam na posterunek policji w Bolimowie (przepisowo zamknięty w sobotę), tam ponownie zadzwoniłam na wskazany na bramie numer dyżurnego strażnika prawa, tym razem rozmowa potoczyła się nieco skuteczniej – i co wysoce prawdopodobne (sądząc po dalszym toku zdarzeń) – acz nieoczywiste, rozmowa ta skutkowała wizytą policjantów na polu poniżej i spotkaniem z Panami poniżej.

_DSC6201

_DSC6205 _DSC6202

_DSC6206 _DSC6208

Miedniewice, 5 listopada 2016 (sobotni poranek).

Ok. 11:00 poczyniłyśmy w Gminnym Ośrodku Kultury ostatnie przygotowania do sesji sprawozdawczej, która zaplanowana została po poczęstunku przygotowanym przez Urząd Gminy – po uroczystościach na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej (gm. Bolimów).

_DSC6210

Oddawanie sprawstwa rzeczom. Proces przygotowywania mini-ekspozycji czasowej w Urzędzie Gminy w Bolimowie.

_DSC6248 _DSC6249

Anioły z Gminnego Ośrodka Kultury w Bolimowie, w trakcie przygotowywania poczęstunku z myślą o tych, którzy przybędą  na podsumowanie prac rewitalizacyjnych i archeologicznych.

Bolimów, 5 listopada 2016 (sobotnie przedpołudnie).

Na uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej przybyło bardzo wielu uczestników, było to niezwykle krzepiące i dla promotorów hasła “Wystarczy chcieć” przed którymi chylę czoła i dla tych, których nie opuszcza wiara (choć mocno nadwątlona w ciągu ostatnich 3 lat), że cmentarz wojenny, zarówno ten sprzed 200, 150, 100, czy 50 lat  jest ponadczasową wartością, przestrogą, materializacją poczucia obowiązku żywych względem pokonanych przez śmierć w czasie trwogi i wojny,  że jest miejscem dającym szansę na refleksję. Troska o trwanie cmentarza wojennego i /lub o godne traktowanie szczątków spoczywających na nim poległych żołnierzy  jest przywilejem i obowiązkiem zarówno moralnym, jak i formalno – prawnym żywych.

_DSC6221 _DSC6220 _DSC6224 _DSC6241

Wólka Łasiecka, 5 listopada 2016 (sobotnie wczesne popołudnie).

vide więcej zdjęć na:

http://lowiczanin.info/edukacja/wydarzenia/-Wolka-Lasiecka-zakonczenie-prac-na-cmentarzu-z-I-wojny-swiatowej/galeria/1/

https://www.facebook.com/groups/556664851190963/?pnref=story

http://skierniewice.naszemiasto.pl/artykul/uroczystosc-na-cmentarzu-wojennym-w-wolce-lasieckiej-zdjecia,3908612,gal,t,id,tm.html

W trakcie uroczystości Łukasz Konopacki (spiritus movens procesu rewitalizacji pomnika na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasicekiej w 2016 roku) oraz Jacek Słupski (spiritus movens procesu porządkowania  i upamiętniania Cmentarza Wojennego w Wólce Łasieckiej w latach 2010-2016) opowiedzieli o poległych – żołnierzach armii rosyjskiej i niemieckiej w tym o Polakach poległych w czasie Wielkiej Wojny –  spoczywających na tym cmentarzu. Złożono kwiaty, zapalono znicze, wystrzelono salwę honorową, zmówiono modlitwę za poległych i poszkodowanych w czasie wojen, uczczono minutą ciszy spoczywających na Cmentarzu wojennym żołnierzy, podziękowano zaangażowanym w proces przywracania pamięci o ofiarach Wielkiej Wojny.

 P1000001

P1260000 P1260001 P1270071 P1330790 P1330792

P1360159

351478527056-3

521478526985-8

831478526985-7

Etapy trwania pomnika na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej (1915-2016)

Po uroczystościach na Cmentarzu Wojennym, zebrani udali się do Bolimowa,  gdzie po bardzo gościnnym przyjęciu w GOK wzięli udział w sesji sprawozdawczej, w tym m.in w pokazie slajdów unaoczniających złożoność procesu rewitalizacji pomnika w Wólce Łasieckiej oraz w  wykładzie na temat wyników realizacji projektu pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie i w dyskusjach, które mogą przyczynić się do tego, że  cele – w mojej opinii  warte namysłu, zabiegów i realizacji – zostaną faktycznie zrealizowane.

Wskazane zostały kroki i kroczki poczynione w kierunku realizacji następującychzasadniczych celów projektu APP :

* przywrócenie pamięci o froncie wschodnim pierwszej wojny światowej nad Rawką i Bzurą i pobudzenie refleksji nad ew., sprawczością krajobrazów naznaczonych wojną jako przestróg;

* wzbogacenie wiedzy o życiu  i śmierci żołnierzy w okopach;

* zaktualizowanie wyobrażeń o specyfice i następstwach działań zbrojnych, jakie miały miejsce w rejonie Rawki i Bzury oraz zasugerowanie znaczeń i istotności tych wyobrażeń we współczesności;

* zapewnienie godnego pochówku szczątkom żołnierzy, odnalezionym na polu bitwy oraz zlokalizowanie i zdelimitowanie zapomnianych, zaniedbanych, często zaoranych cmentarzy wojennych;

* zadokumentowanie i interpretacja aktualnego stanu zachowania unikalnego krajobrazu (pogazowego) stanowiącego kontekst inicjacji wojny totalnej;

* objęcie ochroną unikalnych kompleksów własnych form terenowych na terenie Puszczy Bolimowskiej.

_DSC6259 _DSC6251 541478527088-3

_DSC6252 _DSC6255_DSC6256  191478527056-1 671478527088-1 _DSC6258

Bolimów, 5 listopada 2016 (sobotnie późne popołudnie)

(Autorzy i właściciele fotografii: Anna Zalewska, Paulina Szmit, Tomasz Kuran, Archiwalia MWP, GOK Bolimów).

Serdecznie dziękujemy wszystkim za przybycie.

Prosimy o dalsze zaangażowanie w proces przywracania pamięci o poległych i ofiarach Wielkiej Wojny nad Rawką i Bzurą,

Anna Zalewska

Program spotkania 5 listopada 2016 r.

godz. 12:00

miejsce: Wólka Łasiecka

UROCZYSTOŚCI NA CMENTARZU WOJENNYM

Upamiętnienie poległych w czasie Wielkiej Wojny na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej

 godz 14:00

miejsce: Bolimów  (GOK)

SESJA SPRAWOZDAWCZA

Podsumowanie  3 sezonu badawczego APP.

Proces przywracania pamięci o Wielkiej Wojnie

W programie m.in.:

* Pokaz slajdów ukazujących  proces rewitalizacji Cmentarza Wojennego w Wólce Łasieckiej z udziałem wolontariuszy

(Autorzy: Niezrzeszona Grupa „Wystarczy Chcieć”)

* Wykład sprawozdawczy na temat procesu archeologicznego przywracanie pamięci nad Rawką i Bzurą w latach 2012-2016

(dr hab. Anna Zalewska, Kierownik Zespołu Naukowego powołanego do realizacji projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”)

* Mini wystawa zabytków ruchomych ukazująca proces przemiany zabytków przed/ w trakcie i po konserwacji.

(Autorzy: Zespół Naukowy powołany do realizacji projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie”)

_DSC4180  _DSC5678

_DSC5754

Prace archeologiczne na stanowiskach Joachimów Mogiły, Kozłów Biskupi w sezonie 3 (2016) realizowane w ramach projektu APP (fot. Anna Zalewska, Co. APP)

***

Konferencja: Archeologia Czasów Najnowszych

Wrocław 20-21 października 2016 
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii 
ul. Uniwersytecka 7/10

ACN_plakat_2016 ACN_program_-kopia

“Narodowy Instytut Dziedzictwa i Uniwersytet Wrocławski organizują konferencję Archeologia Czasów Najnowszych. W tym dwudniowym spotkaniu badacze z całej Polski przedstawią rezultaty prac dotyczących okresu współczesnego (XIX – XX w.). Oprócz prezentacji wyników badań omówione zostaną także kwestie metodologiczne, metodyczne i konserwatorskie.”

zob. szczegóły:

http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Aktualnosci/news.php?ID=3287

Nasze wystąpienia:

20 października (czwartek)

dr hab. Anna Zalewska

Archeologie współczesności w Polsce XXI wieku. Teoria i praktyka z perspektywy metodologicznej i pamięcioznawczej. 

oraz

21 października (piątek)

dr hab. Anna Zalewska  w imieniu Zespołu APP:
Użycie archeologicznych metod inwazyjnych i nieinwazyjnych w projekcie „Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie” – cele i wyniki.

***

8th Modern Conflict Archaeology Conference

University of Bristol 2016

Saturday 15th October 2016

Location: Dept of Archaeology and Anthropology, University of Bristol

Address: 43 Woodland Road, Bristol BS8 1UU

“Modern conflict archaeology combines the strengths of many different disciplines: Anthropology, Heritage and Museum Studies, Cultural Geography, Military History and Art History. This hybrid approach recognizes that modern conflicts involve an industrialized intensity, incorporate political and nationalistic motivations, and include notions of ethnicity and identity. Most modern conflicts are within living memory, and require sensitivity in their investigation and presentation to the public. Some sites have human remains, others have become ‘sites of memory’, and still others have developed into politically and economically significant places of cultural heritage and tourism. Beyond battle-zones, the objects and memories of conflict survive in urban landscapes – in museums, peoples’ homes, civic architecture, and as public memorials. All such places embody the experiences of conflict and its aftermath for civilians and soldiers, adults and children alike”

see details at: https://mcaconf.com/modern-conflict-archaeology/

Nasze wystąpienie:

Anna Zalewska (współpraca Jacek Czarnecki)

From Festering Wound to Warning Monument: Former battlefield in central Poland as the embodiment of troubled pasts (1915) and the trigger for reflection (2015)

This paper will take forward the following assumption: that in exploring the ways by which uncomfortable histories re-appear today, in a material sense, can move us closer to essential reflections on the ferocity and totality of contemporary wars and enhance understanding (and reconciliation when relevant, among descendants of belligerents). This paper will explore to what extent, in our troubled times, it is worth studying and operationalizing the key dimensions of past and present through the connections and entanglements created by the materiality of conflicts and wars.

This premise is still mostly neglected from the perspective of eastern European archaeologists – specifically that of the materiality of those non-human witnesses of the troubled past, such as former battlefields and things (in general material remains) burdened with the suffering of individuals and societies, which can be treated as the triggers for beneficial reflection. In our paper, such reflection will be based on the recent outcomes of archaeological research conducted within the framework of the project “Archaeological Revival of Memory of the Great War”. By focusing on the material remains of the life and death of soldiers in the trenches and on the spatiality, endurance and condition of the ever changing former battlescape from WWI we will discuss current observations on advantages and disadvantages of confronting in 2015 human and non-human memories on the everyday life of soldiers and civilians during wartime 1915.

***

PROSPOŁECZNA JESIEŃ 2016 

CMENTARZE WOJENNE JAKO PRZESTROGI …

wykład 22.09.2016 w GOK w Bolimowie

2016-09-21_plakat Bolimow wyklad-kopia

W trakcie wykładu przedstawione zostanie tło historyczne wydarzeń po których pozostały Cmentarze Wojenne, powody dla których warto traktować je jako potrzebne nam przestrogi, bieżące wyniki  badań archiwalnych i archeologicznych (APP)  – odnoszące się do Cmentarzy Wojennych i miejsc po nich oraz sugestie ad strategii  na najbliższe lata – dającej nadzieję na skuteczniejsze objęcia Cmentarzy  Wojennych z czasów Wielkiej Wojny ochroną.

Wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszam do udziału w spotkaniu,

Anna Zalewska

BORZYMÓWKA (16.09.16):

IN SITU: WARSZTATY I PRELEKCJA pt.

Ich żołnierski żywot (1915) i krajobraz wokół nas (2016)

Borzymówka plakat

 bez nazwy-kopia

_DSC4043 _DSC4010 _DSC4061 _DSC4109

Borzymówka 16.09.2016

Interakcja in situ z tymi, którzy są w tym wszystkim najważniejsi. Uczniowie lokalnych szkół gminy Nowa Sucha na stanowisku archeologicznym w Borzymówce, zapoznają się z Przydrożną Lekcją na temat Wielkiej Wojny i wynikami badań w ramach projektu Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie (2016.09.16)

Dziękujemy Państwu Karwowskim – Gospodarzom na których ziemi prowadzimy badania archeologiczne, to dzięki Państwa otwartości, zaangażowaniu, wielkiej wiedzy, pracowitości i zrozumieniu –  to wczorajsze wydarzenie  z Uczniami z lokalnych szkół Gminy Nowa Sucha mogło się dokonać

 Wszystkim DZIĘKUJEMY za przybycie na stanowisko archeologiczne w Borzymówce i wysłuchanie prelekcji oraz za udział w warsztatach in situ.

vide szczegóły:

Archeologia Pojednania. Warsztaty in situ w BORZYMÓWCE (gm. Nowa Sucha) oraz wykład „Wojenna (nie)codzienność (1915) i krajobraz wokół nas (2016)” w dniu 16 września 2016 roku.

PROSPOŁECZNE LATO 2016  za nami…

STANOWISKO ARCHEOLOGICZNE PLANEM FILMOWYM: “Obłoki śmierci – Bolimów 1915”

Materialne pozostałości po wydarzeniach sprzed stu lat, aktualnie stanowiska archeologiczne badane w ramach projektu “Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie” stały się przedmiotem zainteresowania twórcy filmu “Obłoki śmierci – Bolimów 1915” Ireneusza Skruczaja. Film ma opowiadać o pierwszo-wojennych walkach pozycyjnych w okolicach Rawki i Bzury na przestrzeni lat 1914-1915, który kładzie nacisk m.in. na to, że “do wrogich armii carskiej i pruskiej często przymusem wcielano Polaków. Średnio co piąty żołnierz jednej i drugiej strony był polskim żołnierzem. Na własnej ziemi Polacy musieli walczyć przeciwko sobie”.

_DSC8955 _DSC8956 _DSC8959 _DSC8967 _DSC8974 _DSC8989

Dziękujemy za zainteresowanie przebiegiem i wynikami naszych badań APP.

Trzymamy kciuki za mądry, udany i poruszający film Pana autorstwa!

MINI WYSTAWA ARCHEOLOGICZNA

24 lipca na Rynku w Bolimowie:

_DSC8826 _DSC8809 _DSC8792 _DSC8798

Powyżej przygotowana przez archeologów z APP prezentacja sensu i wyników
projektu pt. Archeologiczne Przywracanie Pamięci o Wielkiej Wojnie
w trakcie Dni Bolimowa 24 lipca 2016 roku, w punkcie zorganizowanym przez Stowarzyszenie Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej (SIZB) na rynku w Bolimowie.
W trakcie, zbieraliśmy wspólnie podpisy tych, którzy poparli INICJATYWĘ USTANOWIENIA ZAPOMNIANEGO MIEJSCA NA KTÓRYM POGRZEBANI ZOSTALI ŻOŁNIERZE POLEGLI
W LATACH 1914-1915 CMENTARZEM WOJENNYM
W JOACHIMOWIE MOGIŁACH (WRAZ Z OSSUARIUM I LAPIDARIUM).
Dziękujemy wszystkim zaangażowanym.
Wciąż istnieje możliwość złożenia podpisu poparcia dla w/w inicjatywy – o co bardzo prosimy- zarówno poprzez   SIZB jak i poprzez APP m.in.  w budynku tworzonego bolimowskiego muzeum (aktualnie pełniącym rolę bazy archeo Zespołu APP tj. w tzw. Starej Plebanii) w Bolimowie.
****

 WYKŁAD I DYSKUSJA pt.

Archeologia Wielkiej Wojny jednaniem z tym co po wojnie pozostało

23 lipca 2016 o godz. 16:00 w Bolimowie:

bez nazwy-kopia

_DSC8780

_DSC8782 _DSC8771

Bardzo dziękujemy wszystkim, którzy przybyli na wykład i tym którzy wzięli udział w dyskusji na temat roli i znaczenia wyników badań archeologicznych w odniesieniu do cmentarzy pozostałych po Wielkiej Wojnie oraz do istoty przydrożnych lekcji historii w procesie jednania się z tym co po wojnach pozostaje i z czym zmagamy się / jednamy się w czasie powojnia

***

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU W AKCJI

“ARCHEOLOGIA POJEDNANIA”

dnia 2 lipca 2016

 g. 10:00-15:00

NA CMENTARZU  WOJENNYM  W WÓLCE ŁASIECKIEJ

DSC_0123

DSC_0160

zdjęcia powyżej: Anna Straszyńska (Stowarzyszenie Kolekcjonerzy Czasu)

Dziękujemy za udział w Warsztatach wszystkim Wolontariuszom!

CZERWIEC 2016

Dziękujemy wszystkim którzy przybyli na konferencję Archeologia Współczesności. Teoria i praktyka zorganizowanej przez Zespół APP przy IAE PAN i SNAP oddz. Warszawa

_DSC7689 _DSC7676

_DSC7679  _DSC7683

poniżej moje uwagi na marginesie konferencji

będę wdzięczna za komentarze!

Archeologia współczesności to dyscyplina zajmująca się materialnymi pozostałościami również po tych wydarzeniach i procesach które rozegrały się w nieodległej przeszłości bliskiej nam chronologicznie czyli w XX wieku. Są też w literaturze przedmiotu argumenty przemawiające za tym, że za archeologię współczesności należy uznać również badania odnoszące się do materialnych pozostałości XIX wieku oraz pierwszych dekad XXI wieku.

Odnosząc się w sposób praktyczny i teoretyczny do archeologii współczesności, osobiście skłaniałabym się raczej do nazywania tego rodzaju działań archeologią czasów współczesnych. Dlaczego? Ponieważ używając metod archeologicznych rozpoznajemy materialne ślady po wydarzeniach i procesach z różnych czasów, które jednak są sobie współczesne – są tu z nami, skoro poddajemy je refleksji. Oczywiście momenty ich pierwotnego zaistnienia mogą się bardzo różnić. Mogą one być całkiem odległe, również prahistoryczne, lub całkiem nam bliskie chronologicznie i w pełni historyczne. Jednak aktualnie ślady czasów minionych (niezależnie od tego jak dawno minionych) poprzez praktykę archeologiczną spotykają się – nakładając się na siebie są jednoczesne i od siebie współzależne. Stąd Archeologia czasów współczesnych. Jej przedmiotem jest z mojej perspektywy rozpoznawanie, dokumentowanie, konserwacja i upublicznianie informacji na temat materialnego wymiaru współczesności i współzależności Ludzi, rzeczy i miejsc – które aktualnie poddajemy refleksji z użyciem metod archeologicznych.

Archeologia to nie tylko sposób na poznawanie przeszłości zarówno tej odległej chronologicznie (pradziejowej) jak i tej bliskiej nam chronologicznie. Archeologia to również działalność prospołeczna, kulturotwórcza która powinna wychodzić naprzeciw również bieżącym potrzebom i oczekiwaniom współczesnych nam ludzi. Wielu z nich chce poznać białe i czarne plamy z nieodległej przeszłości, archeologia współczesności może się przyczynić do ich rozpoznania.

Archeolog współczesności może poprzez swoje badania zwracać uwagę również na tematy dotychczas pomijane, np. zapomniane, czy wyparte, może on – najlepiej jeśli we współpracy z historykami, medykami sądowymi, socjologami – pobudzać refleksję o tym, co pozostawiła po sobie pamięć materii (pamięć miejsc, rzeczy, krajobrazów) – której nie towarzyszy pamięć ludzka

Wyniki badań z zakresu archeologia współczesności mogą skłaniać do wrażliwości i empatii wobec tych, którzy są już niemi, a od których możemy się wiele nauczyć / dowiedzieć, podobnie jak od miejsc i rzeczy, które mogą zyskać potencjał przydrożnych lekcji historii (i wrażliwości) jeśli zostaną uobecnione we współczesności m.in. z użyciem metod archeologicznych.

 

To co z mojej perspektywy najciekawsze w archeologii to możliwość archeologicznego przywracania pamięci, o tych wydarzeniach i procesach które bądź w sposób niekompletny, bądź selektywny lub nawet błędny czy kłamliwy były dotychczas opisywane.   Właśnie takie elementy, które stanowią białe lub czarne plamy archeologia ma szansę poddać refleksji z użyciem własnych metod badawczych, ale także archeologia współczesności może stać się przyczynkiem do zbadania dotychczas pomijanych tematów przez historyków, socjologów czy kulturoznawców.

 

Do tego właśnie wątku archeologicznego przywracania pamięci odnosimy się w naszym projekcie APP. Badamy materialne pozostałości po życiu i śmierci w okopach nad Rawką i Bzurą (w centralnej Polsce, w połowie drogi między Warszawą a Łodzią. Rozpoznajemy na powierzchni ponad 300 km kw pozostałości po polu bitwy , niestety odnajdując tam szczątki nigdy nie pochowanych poległych w boju żołnierzy oraz liczne cmentarze wojenne w ponad 80 procentach dotychczas w ogóle niezewidencjonowane, nie objęte opieką i ochroną, całkowicie zapomniane i wyparte z pamięci.

 

Archeologia współczesności jest w Anglii czy Francji rozpoznawalnym uznanym instytucjonalnie elementem archeologii w ogóle, zaś archeologia pierwszej wojny stanowi jej odrębny bardzo doceniany dział – u nas w Polsce, taka usankcjonowana instytucjonalnie archeologia współczesności – to niestety wciąż kwestia przyszłości. Przyczyn tego jest bardzo wiele, większość z nich z mojej perspektywy ma charakter pozamerytoryczny. Szczęśliwie są ludzie, którzy w swej naturze mają potrzebę podążania szlakami nieprzetartymi, często mało komfortowymi i ryzykownymi, do nich należą Ci, którzy podejmują się działań w obrębie badania czasów nieodległych chronologicznie z użyciem metod archeologicznych. Szczególnie wartościowe wydają mi się w polu archeologii współczesności (Archeologii Czasów Współczesnych) działania tych badaczy, którzy dotykają tematów trudnych, pomijanych, niewygodnych, w celu poddania ich refleksji Ludzi współczesnych.

Anna Zalewska (17.06.2016)

 

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO POMOCY PRZY PRACACH Z ZAKRESU ‘KONSERWACJA PRZEZ DOMUMENTACJĘ’ PROWADZONYCH W WEEKENDY NA   CMENTARZU WOJENNYM                     W WÓLCE ŁASIECKIEJ

ZESPÓŁ APP

Wolka_Lasiecka_NMT_2000

Prace na Cmentarzu w Wólce Łasieckiej prowadzone z udziałem członków  Zespołu Naukowego powołanego do realizacji projektu badawczego  ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014) rozpoczęły się w maju 2015 r.

Zespół APP  podjął się wykonania zadokumentowania pozostałości Cmentarza Wojennego z czasów I wojny światowej w Wólce Łasieckiej, gdzie z inicjatywy Panów Łukasza Konopackiego i Jacka Słupskiego prowadzone są aktualnie z udziałem wolontariuszy, w tym archeologów zaangażowanych w realizację projektu APP – prace dokumentacyjne i renowacyjne.

DSC_0138

Dotychczas przeprowadzone prace Zespołu APP na Cmentarzu Wojennym w Wólce Łasieckiej objęły:

* konserwację poprzez dokumentację zlokalizowanych dotychczas elementów bardzo silnie przekształconego cmentarza, w tym dokumentację rysunkową i fotograficzną płyt nagrobnych oraz reliktów niemal całkowicie zniszczonego pomnika cmentarnego,

* wykonanie Numerycznego Modelu Terenu dla Cmentarza w Wólce Łasieckiej i delimitację jego prawdopodobnego pierwotnego zasięgu

* napowierzchniowe rozpoznanie obszaru cmentarza

* wykonanie pomiarów pomocnych w wykonaniu mikroreliefu powierzchni cmentarza.

Prace prowadzone przez archeologów na Cmentarzu w Wólce Łasieckiej miały charakter nieinwazyjny.

***

SERDECZNIE ZAPRASZAMY NA KONFERENCJĘ NAUKOWĄ pt.

ARCHEOLOGIA WSPÓŁCZESNOŚCI. TEORIA I PRAKTYKA

WSPÓŁORGANIZOWANĄ PRZEZ ZESPÓŁ APP

ARCHEOLOGIA WSPÓŁCZESNOŚCI 17.06.2016-kopia

 

***

Plakat_Arch_Wsp_vol3

***

PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ NA FORUM MIEDZYNARODOWYM

Wystawa, wykłady, prezentacja wyników APP oraz prezentacja filmu w OPCW w Hadze

17-20 marca 2018 roku

Dnia 17 marca nastąpiło otwarcie wystawy planszowej na temat historii użycia broni gazowej na froncie wschodnim, a w szczególności w rejonie Rawki i Bzury (by Stanisław Kaliński) oraz na temat materialnych tego pozostałości rozpoznawanych w wyniku Archeologicznego Przywracania Pamięci o Wielkiej Wojnie i na temat sposobów tego przedstawiania w formie przydrożnych lekcji historii (m.in. warsztatów in situ tablic informacyjnych w miejscach wydarzeń historycznych na byłym polu bitwy etc.) (tablice by Anna Zalewska i Jacek Czarnecki) oraz rekonstrukcji historycznych (tablica by Piotr Moskwa).

W wydarzeniu na zaproszenie MSZ i OPCW wzięli udział członkowie Zespołu badawczego powołanego do realizacji projektu APP: Kierownik projektu Anna I Zalewska oraz Stanisław Kaliński. Wystawa oraz wykłady cieszyły się znacznym zainteresowaniem. 

Fotorelacja 

OPENING OF THE EXHIBITION AT OPCW, by  M. SZPEJNA

      

   

 

vide

https://haga.msz.gov.pl/en/about_the_embassy/permanent_representative_of_poland_to_the_opcw/news_opcw/commemorations_of_centenary_of_large_scale_use_of_chemical_weapons

 

Commemorations of centenary of large scale use of chemical weapons
 
Permanent Representation of Poland to the OPCW joined the commemorations, taking part in preparation of an exhibition at the OPCW headquarters and of a film devoted to the first use of chemical weapons on the Eastern Front – in Bolimów.

 

On the 22nd of April 1915 at Ypres, Belgium mankind experienced the first mass use of poison gas on the Western Front. Along with this event, a new kind of war was born – chemical warfare. The use of poisonous chlorine caused that many people died, lost their eyesight or suffered serious damage to the lungs.

 

The Chlorine gas on the Eastern Front was released for the first time on 31st of May 1915 near Bolimów (50 kilometers west of Warsaw ) about a month after similar gas assault in Ypres.  This fact is mostly unknown both internationally and locally.

 

To commemorate victims and revive the memory of the fallen soldiers on the Eastern front, the Permanent Representation of Poland to the Organization of the Prohibition of Chemical Weapons joined actively the centennial celebrations of use of chemical weapons. It produced a set of 13 banners describing the history of first large scale use of chemical weapons during the World War One on the Eastern Front. The Polish contribution was a part of exhibition on chemical weapons during the World War One. The exhibition was launched at the OPCW Headquarters on Tuesday 17th of March 2015 by the permanent representatives to the OPCW of Belgium, Latvia, the Federal Republic of Germany, the Russian Federation and the Republic of Poland together with Director-General of the OPCW Ahmet Üzümcü. The exhibition is to remind us the genesis and impact of chemical weapons at the history of mankind and to remind us of the historical significance of the Convention for the Prohibition of Chemical Weapons. The exhibition will run till 16 April 2015 at the OPCW Headquarters. Co-authors of the polish section of the exposition are: Dr Anna Zalewska – archeologist Polish Academy of Sciences; Stanisław Kaliński – historian and Piotr Moskwa – Association of Bolimów Soil. Preview of the exhibition can be accessed HERE.

 

The Permanent Representative of Poland to the OPCW Ambassador Jan Borkowski said in the statement at the opening of the OPCW exhibition, “Polish part of exposition commemorates the first attempt to use poisonous gas on the Eastern Front in Bolimów and displays initiatives aimed at preservation of memory of those who passed away in the Battle over Rawka. Among them many Poles and soldiers of Polish origin, who enrolled mostly by force to the armies of partitioning powers, fought against each other and died on their mother soil in foreign uniforms”.

 

Within the commemorations of centenary of use of chemical weapons, the Permanent Representation of Poland to the Organization of the Prohibition of Chemical Weapons, realized with the participation of the OPCW a documentary entitled:  ‘Buried Memories’. The film tells the story of the fight for the memory of the fallen soldiers at Bolimów and goes back to gas attacks that took place in the Battle of Rawka.

***

PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ APP NA FORUM LOKALNYM

W końcu 2014 roku w Nadleśnictwie Skierniewice odbyło się spotkanie w trakcie którego zaprezentowane zostały założenia i bieżące wyniki projektu pt. „ARCHEOLOGICZNE PRZYWRACANIE PAMIĘCI O WIELKIEJ WOJNIE. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914-2014).”

article-1 article

za: http://www.skierniewice.lodz.lasy.gov.pl/widget/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/pamiec-o-wielkiej-wojnie-#.WWvWV9Pygza :

Podczas spotkania zaprezentowano m.in.: wstępne sprawozdanie z archeologicznych badań nieinwazyjnych i inwazyjnych przeprowadzonych w okresie sierpień – listopad 2014 roku,

omówiono kwestie związane z materialnymi pozostałościami po I Wojnie Światowej na terenach leśnych Nadleśnictwa Skierniewice i Nadleśnictwa Radziwiłłów oraz w ich pobliżu.

Po prelekcjach przedstawiających wyniki badań odbył się panel dyskusyjny, na którym omawiano zagadnienia związane min., ze społecznymi następstwami badań archeologicznych w odniesieniu do terenowych form własnych związanych z wydarzeniami z lat 1914-1915 nad Rawką i Bzurą.

Dziękujemy za przybycie na spotkanie,

w imieniu Zespołu APP,

Anna Zalewska 

Odpowiedz

*